Η «ειρηνευτική διαδικασία» που ξεκίνησε μετά από 19 χρόνια εμφυλίου στη Σρι Λάνκα, στα τέλη του 2001, οδήγησε σε μια «συμφωνία» για την «παροχή αυτονομίας» στους Ταμίλ στα τέλη του 2002. Ωστόσο η «ειρήνη» την οποία στην πραγματικότητα επέβαλαν η Νορβηγία και οι ΗΠΑ είναι εξαιρετικά εύθραυστη, αν όχι ψευδεπίγραφη.

Η συμφωνία ανάμεσα στην κυβέρνηση Ουικρεμεσίνγκε και την ηγεσία της οργάνωσης Τίγρεις των Ταμίλ ΕΕΛΑΜ προβλέπει μια «ομοσπονδιακή δομή, σε μια ενωμένη Σρι Λάνκα» με «αυτοδιάθεση των Ταμίλ». Η αξίωση των Τίγρεων για αυτόνομη κρατική δομή εγκαταλείφθηκε, όπως επίσης, μετά από τις ασφυκτικές πιέσεις των ΗΠΑ, και η «ένοπλη πάλη».

Το επόμενο στάδιο της «ειρηνευτικής διαπραγμάτευσης» αναμένεται το Γενάρη στην Ταϊλάνδη. Ηδη, ο πρωθυπουργός Ρανίλ Ουικρεμεσίνγκε προσέτρεξε στο Τόκιο για να ζητήσει διεθνή σύνοδο «δωρητών» με αντικείμενο την «ανοικοδόμηση» της χώρας. Πρόθεση να ζητήσει ξένη οικονομική βοήθεια φέρεται να έχει και η ηγεσία των Τίγρεων για τις δικές της περιοχές.

Ισως να μην είναι εντελώς άδικη η κριτική που ασκούν σχολιογράφοι στους Τίγρεις, ότι δηλαδή η ηγεσία τους μοιάζει να επιδιώκει, σε τελευταία ανάλυση, την ενεργητική συμμετοχή της στην εκμετάλλευση της εργατικής τάξης: είναι γνωστές, άλλωστε, οι προθέσεις του διεθνούς κεφαλαίου να αξιοποιήσει πολλαπλώς το φτηνό ανθρώπινο δυναμικό της χώρας.

Ο επικεφαλής διαπραγματευτής των Τίγρεων, Αντόν Μπαλασίνγκαμ, εμφανίστηκε βασιλικότερος του βασιλέως το Σεπτέμβρη, λέγοντας ότι «συμμεριζόμαστε απόλυτα τη θέληση της κυβέρνησης της Σρι Λάνκα να μεταμορφώσει τη νήσο σε μια οικονομία - Τίγρη». Και πρόσθεσε, χωρίς να αντιλαμβάνεται ίσως την ειρωνεία: «Οι Τίγρεις θα είναι ίσοι εταίροι στην οικονομική αναδόμηση της χώρας».

Ολως παρεμπιπτόντως, είναι αμφίβολο αν και πώς η συμφωνηθείσα «ομοσπονδιακή δομή» θα αναιρέσει την πολιτική συστηματικών διακρίσεων σε βάρος των Ταμίλ από τους Σινχάλα, την εθνοτική πλειοψηφία στο νησί (που, πάντως, πάσχει από ένα περίεργο κόμπλεξ κατωτερότητας απέναντι στους Ταμίλ, αφού στη διπλανή Ινδία η εθνοτική αυτή ομάδα αριθμεί εκατομμύρια).

Πριν φθάσουν εκεί τα πράγματα, η «συμφωνία» πρέπει να περάσει, υπό μορφή Συνταγματικών μεταρρυθμίσεων, από τη Βουλή. Εκεί η Πρόεδρος της χώρας, Τσαντρίκα Καμαρατούνγκα και το κόμμα της, η Λαϊκή Συμμαχία, περιμένουν μνησίκακα τον πρωθυπουργό: η Καμαρατούνγκα είχε προτείνει (2001) ανάλογα μέτρα. Ο τότε ηγέτης της αντιπολίτευσης Ουικρεμεσίνκε τα κατέρριψε.

Πέραν των ακραίων εθνικιστικών οργανώσεων που ήδη με το άγγελμα της είδησης της υπογραφής της συμφωνίας κραύγαζαν περί «προδοσίας», και «πρώτου βήματος σε μια πορεία διχοτόμησης της χώρας», υπάρχει και μια «πολεμική οικονομία» που απασχολεί κάπου 1 εκατομμύριο εργαζόμενους, πέρα από τους στρατιώτες, τα αφεντικά της οποίας αντιτίθενται στην εκεχειρία.

Το «μεγάλο αφεντικό» πάντως δεν ασχολήθηκε με τέτοιες λεπτομέρειες στην Ουάσιγκτον, όταν είδε τον Ουικρεμεσίνγκε τον περασμένο Ιούλιο. Ο Τζορτζ Ουόκερ Μπους ήθελε έξοδο από τη σύγκρουση και είσοδο του ΔΝΤ και των επενδυτών. Δώδεκα μέρες αργότερα η απαγόρευση των Τίγρεων είχε αρθεί. Και το Δεκέμβρη είχε επέλθει η συμφωνία...

Πάντως, κατά αρκετά παράδοξο τρόπο, η «επίλυση» του θέματος των Ταμίλ στη Σρι Λάνκα ίσως ανοίξει το θέμα των Ταμίλ στην Ινδία. Η κυβέρνηση της χώρας, που έχει κηρύξει παράνομους τους Τίγρεις μετά το φόνο του Ρατζίβ Γκάντι το 1991, «φοβάται ανακίνηση του μειονοτικού στο Ταμίλ Ναντού». Δεν έχει άδικο.