Στις 18 Δεκέμβρη το νομοθετικό έργο της «κοκκινοπράσινης» κυβέρνησης δέχτηκε ένα ράπισμα. Το Ανώτατο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης αποφάσισε εκείνη τη μέρα ότι ο νέος νόμος για την αποδοχή και την ενσωμάτωση μεταναστών, για λόγους καθαρά τυπικούς, δεν επιτρέπεται να εφαρμοστεί.

Για τη διατύπωση του περιεχομένου του είχε χρειαστεί προετοιμασία τριών σχεδόν χρόνων, κατά την οποία είχαν δοθεί αρκετές «μάχες» μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης στην κάτω και την πάνω Βουλή (Μπούντεσταγκ και Μπούντεσρατ) και σε αντίστοιχες επιτροπές και είχε γίνει πληθώρα υποχωρήσεων και συμβιβασμών.

Σε μια από τις μάχες αυτές, στις 22 Μάρτη (2002) στο Μπούντεσρατ έγινε ένα νομικό λάθος. Οι τρεις αντιπρόσωποι του ανατολικογερμανικού κρατιδίου του Μπράντεμπουργκ δεν ψήφισαν ομόφωνα. Ο ένας αντιπρόσωπος (σοσιαλδημοκράτης υπουργός) ψήφισε υπέρ του νόμου, ενώ ο άλλος (χριστιανοδημοκράτης υπουργός) ψήφισε κατά του νόμου. Τελικά ο πρωθυπουργός του κρατιδίου (σοσιαλδημοκράτης) ψήφισε υπέρ. Ετσι δεν υπήρξε ομόφωνη, αλλά διασπασμένη ψήφος του κρατιδίου, πράγμα αντίθετο προς τη σχετική διάταξη 51 του Συντάγματος. Αυτό το γεγονός το επωφελήθηκαν τα δίδυμα αντιπολιτευτικά κόμματα (Χριστιανοδημοκρατική Ενωση - CDU - Χριστιανοκοινωνική Ενωση - CSU) που προσέφυγαν στο Συνταγματικό Δικαστήριο που τα δικαίωσε.

Τώρα ο νόμος θα επιστραφεί στο Μπούντεσταγκ, θα αρχίσει νέα διαδικασία συζητήσεων και ψηφοφοριών και τελικά - όταν ψηφιστεί - θα είναι διαφορετικός, από τον τωρινό, επειδή η αντιπολίτευση εξαγγέλλει ήδη ότι θα υποβάλει έως 91 τροποποιήσεις. Διαπιστώνεται επίσης ότι η αντιπολίτευση πρόκειται να χρησιμοποιήσει τις εκλογές των δύο κρατιδίων - Εσσης και Κάτω Σαξωνίας - στις 2 Φλεβάρη σαν καλή ευκαιρία για να δημαγωγήσει κατά της κυβέρνησης, κυρίως όμως για να τα βάλει με τους μετανάστες: Οτι π.χ. οι ξένοι παίρνουν τις θέσεις μαθητείας και εργασίας και τις κατοικίες των Γερμανών. Συνθήματα δηλαδή ρατσιστικά, που επιπλέον δεν έχουν καμιά σχέση με την πραγματικότητα. Γιατί τα πάνω από τέσσερα εκατομμύρια ανέργων - με τάση ανοδική - δεν επρόκειτο να ήταν λιγότερα, αν δεν υπήρχαν οι ξένοι, αφού η ανεργία είναι αποτέλεσμα του καπιταλιστικού συστήματος. Επειτα, από την ανεργία πλήττονται σε μεγαλύτερο ακόμα βαθμό οι μετανάστες και τέλος πολλές εργασίες που κάνουν οι μετανάστες δε θα τις έκαναν οι Γερμανοί - είτε για το λόγο ότι αμείβονται χαμηλά, είτε γιατί οι ντόπιοι θα λέρωναν τα χέρια τους! Οσο για τις κατοικίες κι αυτό το επιχείρημα δεν έχει υπόσταση, γιατί υπάρχουν αρκετές χιλιάδες διαμερίσματα που παραμένουν επί μεγάλο διάστημα άδεια για διάφορους λόγους. Ενας απ' αυτούς π.χ. είναι ότι λόγω της ανεργίας, κυρίως νέοι άνθρωποι από την πρώην ΓΛΔ εγκαταλείπουν τους ως τώρα τόπους κατοικίας και μεταναστεύουν σε αναζήτηση εργασίας.

Ο σοσιαλδημοκρατικός Τύπος επίσης αναφέρει ότι η αντιπολίτευση θα εκστρατεύσει και πάλι εναντίον του δικαιώματος της ασυλίας και θα απαιτήσει να περιοριστεί το όριο παροχής του στο ελάχιστο.

Ο νόμος, του οποίου το Συνταγματικό Δικαστήριο για τυπικούς λόγους σταμάτησε την εφαρμογή, θεωρούνταν από την κυβέρνηση σαν ένα από τα μεγαλύτερα μεταρρυθμιστικά κοινωνικά έργα της. Αναφέρονταν π.χ. ότι παρέχεται ασυλία (υπό περιορισμούς) όχι μόνο σε πολιτικούς πρόσφυγες, αλλά και σε θύματα σεξουαλικών εγκλημάτων, π.χ. σε γυναίκες από τη Σομαλία, που σε παιδική ηλικία υφίστανται παραδοσιακά γεννητικό ακρωτηριασμό. Οι κυριότερες διατάξεις του νόμου, που τόνιζε ότι θα παίρνονται υπόψη τα οικονομικά και εργασιακά συμφέροντα και οι ανθρωπιστικές υποχρεώσεις (της Γερμανίας) πρόβλεπαν ότι:

- Προτεραιότητα, πριν από τη στρατολογία ξένων, έχει η εξειδίκευση ανέργων και ξένων που ζουν ήδη στη Γερμανία. Σε περιπτώσεις στενότητας στην αγορά εργασίας πρέπει πριν τη χρησιμοποίηση ξένων εργαζομένων να εξετάζονται οι επιπτώσεις σε ολόκληρη την αγορά εργασίας. Ξένοι υψηλής ειδικότητας μπορούν να αποκτήσουν από την αρχή άδεια διαρκούς παραμονής.

- Τα παιδιά ηλικίας 18 ετών επιτρέπεται να μεταναστεύσουν (στη Γερμανία), εφόσον έρχονται μαζί με τους γονείς τους, κατέχουν σε ικανοποιητικό βαθμό τη γερμανική γλώσσα, αν ο πατέρας ή η μητέρα είναι αναγνωρισμένοι δικαιούχοι ασυλίας ή πολιτικά διωκόμενοι - ή ανήκουν σε ομάδα υψηλά εξειδικευμένων ξένων εργαζομένων. Για τα άλλα παιδιά ισχύει η ηλικία των 12 ετών.

- Θύματα ακρωτηριασμών και μη κρατικών διώξεων αποκτούν εγγυημένη προστασία από απέλαση.

- Καθορίζονταν τα πλαίσια ενσωμάτωσης των ξένων: σεμινάρια της γερμανικής γλώσσας και εισαγωγής στο δίκαιο, την κουλτούρα και την ιστορία της Γερμανίας. Η μη συμμετοχή στα σεμινάρια μπορεί να οδηγήσει σε επιζήμια επίπτωση στην παράταση της παραμονής του ξένου.

Στη Γερμανία ζουν τώρα 7,3 εκατομμύρια ξένοι ή 9% του πληθυσμού, από τους οποίους πολλοί είναι γεννημένοι στη Γερμανία. Οι λόγοι που ήρθαν στη Γερμανία είναι ποικίλοι: Πρόσφυγες από τα πρώην γερμανικά εδάφη (στην Πολωνία και την Τσεχοσλοβακία), από τη ΓΛΔ και ως το 1973 οι στρατολογημένοι «γκασταρμπάιτερ» - οι «φιλοξενούμενοι εργάτες» - από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, όπως Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία και Τουρκία, όπως επίσης πολιτικοί και οικονομικοί πρόσφυγες από άλλες χώρες.

Ποιο περιεχόμενο θα πάρει ο νόμος, όταν ξανασυζητηθεί στη Βουλή, είναι δύσκολο να προβλεφτεί, παρά τη διαβεβαίωση του καγκελαρίου Σρέντερ ότι θα τον ξαναφέρει για έγκριση στη σημερινή του μορφή. Μερίδα του Τύπου αμφιβάλλει σ' αυτό. Η «Μπερλίνερ Τσάιτουνγκ» π.χ. πιστεύει ότι η οικονομική κατάσταση θα χειροτερεύσει κι αυτό θα παίξει ρόλο στη νέα διαμόρφωσή του: «Αυτή η κατάσταση ενισχύει και μέσα στο SPD εκείνες τις δυνάμεις που στις προηγούμενες διαπραγματεύσεις είχαν προειδοποιήσει ότι ο μεταναστευτικός νόμος δεν μπορεί να γίνει αποδεικτός από τους Γερμανούς εργαζόμενους. Ακόμα και υψηλά εξειδικευμένες ξένες εργατικές δυνάμεις δε χρειάζονται προς το παρόν».

Ανεξάρτητα από το τελικό περιεχόμενο του νέου νόμου σημασία έχει και το πώς θα εφαρμοστεί. Γιατί και στον παλιό νόμο υπήρχαν ορισμένες διατάξεις που δεν ήταν τελείως για το καλάθι των αχρήστων. Αλλά η πραγματικότητα ήταν διαφορετική. Εδώ η «Νόιες Ντόιτσλαντ» (20 Δεκέμβρη) αναφέρει συγκεκριμένα παραδείγματα: «Προπάντων τα παιδιά των ξένων έχουν μεγάλα σχολικά προβλήματα. Γλωσσικά εμπόδια, πολιτισμικές διαφορές και κοινωνικές αδυναμίες δυσκολεύουν τη σχολική φοίτηση των ξένων παιδιών... Ο αριθμός των ξένων παιδιών σε ανώτερες και ανώτατες σχολές δεν ανταποκρίνεται στο ποσοστό του ξένου πληθυσμού στο συνολικό πληθυσμό της Γερμανίας». Σε τμήματα του γερμανικού πληθυσμού έχει δημιουργηθεί επίσης η εσφαλμένη εντύπωση ότι η εγκληματικότητα των ξένων είναι μεγαλύτερη από εκείνη των Γερμανών. Ισως θα υπήρχε μια εξήγηση γι' αυτό, κάτω από τις οικονομικές συνθήκες στις οποίες ζουν σε ξένη χώρα. Αλλά δεν είναι αλήθεια, γράφει η ίδια εφημερίδα, επικαλούμενη αστυνομικές στατιστικές.

Αλλωστε το ανυπόστατο αυτό επιχείρημα το επικαλούνται κατά κανόνα δεξιές δυνάμεις, για να δικαιολογούν το μίσος τους ενάντια στους ξένους.

Οι μετανάστες ελπίζουν και αγωνίζονται ώστε ο νέος νόμος να τους αναγνωρίζει ισοτιμία στη δουλιά και τη ζωή με τους ντόπιους, να μη τους θεωρεί ανθρώπους με κατώτερη κουλτούρα και να γίνονται λόγω καταγωγής και χρώματος θύματα των νεοναζιστών εγκληματιών.