Μετά την εμπεριστατωμένη εισήγηση της γραμματείας του ΠΑΜΕ αλλά και τις τοποθετήσεις των συναδέλφων - συναγωνιστών, εγώ πολύ σύντομα θα ήθελα να «θίξω» απλά την πολιτική σημασία που έχει και την προτεραιότητα που πρέπει να καταλαμβάνει στη δράση μας, το τρίπτυχο: Εργασιακές σχέσεις - Εργατικά δικαιώματα και ελευθερίες - χώρος εργασίας.

Συναγωνιστές,

Η παραγωγή των εμπορευμάτων, γίνεται σήμερα από τους καπιταλιστές, με σκοπό το κέρδος.

Ο καπιταλιστής δηλαδή, μισθώνει πρώτες ύλες, καύσιμα, μηχανές, εργαλεία, εργατική δύναμη και τα θέτει σε λειτουργία με μια ορισμένη «τεχνική» παράγοντας προϊόντα που θα τα πουλήσει, για να κερδίσει.

Αν αυτό το αναγάγουμε σε κοινωνικό επίπεδο, έχουμε την καπιταλιστική κοινωνία μας.

Οι εργασιακές σχέσεις, είναι οι σχέσεις που διαμορφώνονται, αναπτύσσονται και τελικά επιβάλλονται στους ανθρώπους μέσα στην παραγωγή. Η διαδικασία μίσθωσης των μηχανών και των ανθρώπων, η διάρκεια της μίσθωσης, ο τρόπος που θα δουλέψουν για την παραγωγή του προϊόντος κ.ά. βρίσκονται στη δικαιοδοσία του καπιταλιστή και των συνεργατών του. Και σε επίπεδο κοινωνίας, στη δικαιοδοσία του καπιταλιστικού κράτους.

Οι εργασιακές σχέσεις, δεν είναι σταθερές στο χρόνο, ούτε ίδιες σ' όλες τις κοινωνίες. Εξαρτώνται από το συσχετισμό δύναμης που υπάρχει κάθε φορά ανάμεσα στους κατόχους της εργατικής δύναμης και σ' αυτούς που τη μισθώνουν, τους κεφαλαιοκράτες.

Επειδή οι εργασιακές σχέσεις είναι σχέσεις εκμετάλλευσης, βασίζονται στο αίμα και στον ιδρώτα. Η μελέτη της ιστορίας τους προκαλεί φρίκη αλλά και αγανάχτηση.

Τα στάδια της εξέλιξής τους ακολουθούν τα στάδια ανόδου και πτώσης του εργατικού κινήματος.

Στο στάδιο της πρωταρχικής συσσώρευσης του κεφαλαίου, οι εργασιακές σχέσεις ήταν σχέσεις θανάτου. Εκατομμύρια παιδιά, νέοι και νέες, δεν πρόλαβαν να γεράσουν. Πέθαιναν δουλεύοντας. Ετσι χτίστηκε η σύγχρονη κοινωνία μας.

Τα χρόνια πέρασαν, οι εργάτες οργανώθηκαν, πάλεψαν, έκαναν «εφόδους στον ουρανό», κέρδισαν πολλά, έχασαν πολλά.

Το αστικό κράτος, σαν συλλογικός καπιταλιστής, αναγκάστηκε να καταλάβει ότι έπρεπε να θεσπιστούν κανόνες εργασίας. Ετσι θα προστατευόταν το συνολικό κέρδος, η συνολική εκμετάλλευση.

Δημιουργούνται λοιπόν, τυπικά θεσμικά όργανα που διαμορφώνουν, διαπραγματεύονται και επικυρώνουν τους κανόνες εργασίας. Οι εργασιακές σχέσεις αποκτούν έτσι τυπικούς κανόνες που έχουν ισχύ, σ' όλη την επικράτεια.

Συντάσσονται μεταξύ των «εκπροσώπων» των εργατών, των καπιταλιστών και του κράτους. Αποκτούν κρατική, ευρωπαϊκή ή ακόμη και παγκόσμια ισχύ. Ανάμεσα όμως στη νομική ισχύ και στην κοινωνική εφαρμογή στον τόπο παραγωγής, υπάρχει τεράστια διαφορά.

Οι δυο πλευρές, εργάτες και καπιταλιστές, εξακολουθούν την ασίγαστη πάλη τους, όπως μπορούν και όπου μπορούν.

Το όνειρο του καπιταλιστή είναι να σταθεροποιήσει μια ιδιωτική και ιδιαίτερη σχέση με τον εργάτη. Ναι λοιπόν στη σύμβαση εργασίας, αλλά γιατί αυτή να είναι και «συλλογική» και «γενική»; Ναι στο ωράριο εργασίας, αλλά γιατί αυτό να έχει όρια; Ναι στις προσλήψεις αλλά γιατί αυτές να είναι και μόνιμες; Ναι στη συνταξιοδότηση, αλλά γιατί αυτή να γίνεται στα 30 χρόνια και όχι στα 45;

Μ' αυτή την έννοια, το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα έχει να παλέψει και στα δυο επίπεδα. Τόσο στο επίπεδο της αγωνιστικής διεκδίκησης θέσπισης εργασιακών σχέσεων που θα βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής του εργάτη και θα κατοχυρώνουν καλύτερους όρους πώλησης της εργατικής του δύναμης, όσο και στο επίπεδο εφαρμογής αυτών, όπως και όλων των άλλων εργατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, ΜΕΣΑ στο εργοστάσιο, ΜΕΣΑ στον τόπο εργασίας.

Κομβικό σημείο σήμερα αποτελεί, η αδίστακτη εργοδοτική βία που ασκείται τόσο απέναντι σ' οποιαδήποτε απόπειρα άσκησης ακόμη και των «νόμιμων» εργασιακών σχέσεων, όσο και περισσότερο, απέναντι στην άσκηση ταξικής συνδικαλιστικής δράσης.

Την τελευταία δεκαετία, οι εργασιακές σχέσεις και τα εργατικά δικαιώματα και ελευθερίες έχουν δεχτεί καίρια πλήγματα τόσο στην τυπική υπόστασή τους όσο και στην εφαρμογή τους.

Σ' αυτό συνέβαλαν τόσο η μονεταριστική - νεοφιλελεύθερη κυβερνητική πολιτική ανασυγκρότησης του κεφαλαίου, η μεγάλη αύξηση της ανεργίας, η παρατεταμένη εισοδηματική λιτότητα, από τη μια, αλλά και η ανεπάρκεια του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος από την άλλη.

Η αντίφαση ανάμεσα στα «δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες» για χάρη των οποίων χύνονται τόνοι μελάνι και στις εργασιακές σχέσεις και τα εργατικά δικαιώματα στον τόπο παραγωγής, έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις.

Ξηλώνοντας οι κεφαλαιοκράτες το δίκτυο των εργασιακών σχέσεων και των εργατικών δικαιωμάτων στο χώρο εργασίας, που αποτελούν την «πολιτική βάση», κατεδαφίζουν και κάθε άλλη έκφραση δικαιωμάτων.

Ο τρόπος που μπαίνει ο εργάτης στη δουλιά, ο τρόπος που βγαίνει, η καθημερινή εργασία του, οι συνθήκες προσωρινότητας, ανασφάλειας, διαιτησίας, ελαστικότητας, αποτελούν ανελεύθερες σχέσεις.

Η «ελαστικοποίηση» των εργασιακών σχέσεων αποτελεί το αντίθετο της ελευθερίας.

Εχουμε καθήκον λοιπόν, να αναδείξουμε την «αξία» των εργαζομένων και να προσδώσουμε μια πολιτική έννοια στην «αξία» της εργασίας.

Μπορεί ν' άλλαξαν πολλά πράγματα στις μορφές και στους τρόπους εργασίας, αλλά γενικά ο «χώρος εργασίας», η «θέση εργασίας», παραμένει κεντρικό στοιχείο τόσο στις κοινωνικές σχέσεις όσο και στις ατομικές.

Αυτό το κεντρικό ζήτημα, λοιπόν, καλούμαστε να το αναδείξουμε και να το τοποθετήσουμε στη θέση που πρέπει στην καθημερινή μας δράση.