Associated Press

Μεταγωγικό της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας πετάει πάνω από τους ολλανδικούς «Πάτριοτ» στη Βάση του Ντιγιαρμπακίρ

Το «άκυρο ναι» της Βουλής το Σάββατο στην πρόταση Γκιουλ για την ανάπτυξη αμερικανικών στρατευμάτων στην Τουρκία, ενόψει του πολέμου στο Ιράκ, ανατρέπει σε σημαντικό βαθμό τα σχέδια του Πενταγώνου, ναρκοθετεί τις σχέσεις Ουάσιγκτον - Αγκυρας και προλειαίνει μια ανατροπή του πολιτικού σκηνικού. Ενδεχομένως, «σφραγίζει» και τη δημιουργία κουρδικού κράτους -- όλα αυτά, όμως μένει να αποδειχθούν...

Για το αμερικανικό Πεντάγωνο και την κυβέρνηση Μπους, εξίσου «εξοργιστικό» στοιχείο με την άρνηση της τουρκικής Βουλής να επιτρέψει διέλευση των δυνάμεών της (οι Αμερικανοί στρατιώτες και το υλικό που έφθασαν με μεταγωγικά κι ελλιμενίστηκαν στο Ισκέντερουν παρέμεναν εκεί χθες...), είναι και ο χρόνος που συνέβη: σε μια στιγμή κρίσιμη, όσον αφορά την προετοιμασία των αμερικανικών δυνάμεων για εισβολή. Η «ήττα» του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Αμπντουλάχ Γκιουλ μετά την ανταρσία 80-100 βουλευτών του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης & Ανάπτυξης (ΑΚΡ) μοιάζει «μη αναστρέψιμη». Αποκλείεται να κατατεθεί στο Κοινοβούλιο νέα πρόταση με την παρούσα κυβερνητική σύνθεση. Το νέο κείμενο θα έπρεπε να έχει υπογραφές όλων των υπουργών της κυβέρνησης, πράγμα αδύνατο: ο Αμπντουλατίφ Σενέρ και ο Ερτουγρούλ Γιαλτσίνμπακιρ, αντιπρόεδροι της κυβέρνησης και άλλοι υπουργοί, είναι ανάμεσα στους «αντάρτες».

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Ζαμάν», ο Ερντογάν προτείνει στους Αμερικανούς να υπάρξει νέα ψηφοφορία μετά την 9η Μάρτη και τις επαναληπτικές τοπικές εκλογές στο Σίιρτ. Μετά την αναμενόμενη εκλογή του και άνοδό του στον πρωθυπουργικό θώκο, θα υπάρξει ανασχηματισμός και νέος συσχετισμός δυνάμεων. Το χρονοδιάγραμμα αυτό όμως είναι «απαράδεκτο» για τους Αμερικανούς. Εξάλλου, στην Αγκυρα συζητείται ήδη η πιθανότητα διάσπασης του κυβερνώντος κόμματος και δημιουργίας νέου - με κοινοβουλευτική ομάδα 100 βουλευτών και ηγέτη τον Νετζμετίν Ερμπακάν, ο εξοστρακισμός του οποίου από την πολιτική έχει αρθεί.

Οι «μετασεισμοί» της άρνησης της Βουλής ήδη γίνονται αισθητοί στην Αγκυρα. Η λίρα έχανε χτες το πρωί 10% της αξίας της, σε σχέση με το δολάριο, κι έκλεισε με -3% μετά από εσπευσμένη παρέμβαση της τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας. Το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης κατέγραψε πτώση 12,5%. Αν και ο Γκιουλ διαβεβαίωνε ότι η δανειοδότηση της Τουρκίας από το ΔΝΤ, ύψους 15 δισ. δολαρίων, θα «συνεχιστεί κανονικά», πολλοί αναλυτές κράτησαν στο πίσω μέρος του μυαλού τους ότι οι ΗΠΑ θα «τιμωρήσουν» την Αγκυρα για την «προδοσία» της. Φυσικά για τα 25 δισ. που υπόσχονταν οι ΗΠΑ σε δωρεάν βοήθεια και δάνεια ούτε λόγος...

Ακυρώνονται, ακόμη, όσα είχαν «συμφωνήσει» το αμερικανικό και το τουρκικό επιτελείο για τον «έλεγχο των κουρδικών ενόπλων οργανώσεων».

Οι Αμερικανοί στρατιωτικοί εξετάζουν ήδη εναλλακτικά σενάρια για την από βορρά προσβολή του Ιράκ. Δύο από αυτά: αερομεταφορά των Αμερικανών με «C-17» στον κουρδικό θύλακα - πράγμα αρκετά ριψοκίνδυνο και ίσως τεχνικά ανεφάρμοστο, λόγω έλλειψης κατάλληλων αεροδιαδρόμων-, ή χρήση του Κουβέιτ, το οποίο υπέβαλε χτες επίσημη πρόσκληση στην Ουάσιγκτον.

Το Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα και η Πατριωτική Ενωση του Κουρδιστάν -αν οι Γκιουλ και Ερντογάν δεν πετύχουν ένα πολιτικό «θαύμα» σύντομα - αποκτούν πλέον άλλη βαρύτητα. Αυτό μεγεθύνει τους φόβους του στρατιωτικοπολιτικού κατεστημένου της Αγκυρας ότι θα πριμοδοτηθεί η δημιουργία κουρδικού κράτους. Κατά συνέπεια, ξανανοίγει, αμέσως ή μεσοπρόθεσμα, το Κουρδικό στο εσωτερικό της Τουρκίας

Οι Ιρακινοί Κούρδοι απαιτούν να μην υπάρξει παραπέρα προώθηση τουρκικών στρατευμάτων (10.000 εντός Ιράκ) στα εδάφη που ελέγχουν - η Αγκυρα προσβλέπει σε προσάρτηση του Κιρκούκ και της Μοσούλης, ή εναλλακτικά σε παραχώρησή τους στην τουρκομανική μειονότητα - και προειδοποιούν ότι αν η Τουρκία εισβάλει θα ξεσπάσει πόλεμος. Χτες 500.000 Κούρδοι διαδήλωσαν στην Ιρμπίλ κατά της πιθανής τουρκικής «εισβολής». Οι διαδηλωτές έκαψαν τουρκικές σημαίες και φώναξαν συνθήματα όπως «Κουρδιστάν, νεκροταφείο για τον τουρκικό στρατό», και «Οι ΗΠΑ έχουν υποχρέωση να προστατεύσουν τους Κούρδους». Παράλληλα, το Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα και η Πατριωτική Ενωση του Κουρδιστάν συνέστησαν κοινό επιτελείο για να «προστρέξουν στο πλευρό των Ηνωμένων Πολιτειών» στον πόλεμο κατά της Βαγδάτης.

Παρ' όλο τον «πανικό» στο τουρκικό κυβερνητικό εποικοδόμημα, το λαϊκό αντιπολεμικό αίσθημα στην Τουρκία συνεχίζει να είναι ισχυρό και η απόφαση της Βουλής αποτέλεσε αίτιο ικανοποίησης. «Ας μάθουν ότι δεν αγοράζονται τα πάντα», είπε ένας 27χρονος κάτοικος της Κωνσταντινούπολης μιλώντας στους λονδρέζικους «Τάιμς».

Το ότι η Βουλή είπε ένα «ναι» που ισοδυναμούσε με «όχι» (264-250, αλλά χρειάζονταν 267 ψήφοι για να περάσει το ψήφισμα, βάσει του Συντάγματος), προκάλεσε έξαλλες αντιδράσεις σε μερίδα του αμερικανικού συντηρητικού Τύπου. Οι «Νιου Γιορκ Τάιμς» σχολίαζαν ότι «η ανατροπή αυτή εξέπληξε τους Αμερικανούς αξιωματούχους... (ήταν) πολιτικό χτύπημα για τις ΗΠΑ». Σε πιο άγριους τόνους, κύριο άρθρο της «Νιου Γιορκ Ποστ», καλούσε σε «αντίποινα» κατά της Τουρκίας: «Ο,τιδήποτε επιθυμούν οι Κούρδοι του Β. Ιράκ θα πρέπει να το λάβουν από τις ΗΠΑ», ανέφερε. Και πρόσθεσε: «Η Τουρκία έτυχε κακής μεταχείρισης από τη Γηραιά Ευρώπη (Γαλλία και Γερμανία), στην προσπάθειά της να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Φανταστείτε, λοιπόν, πόσο απομονωμένοι θα αισθανθούν οι Τούρκοι με τους Κούρδους στα νότια εξοπλισμένους πολεμικά από τις ΗΠΑ, να αναζητούν την ανεξαρτησία τους. Και τότε θα είναι η σειρά της Ουάσιγκτον να μαχαιρώσει πισώπλατα μία φίλη».

Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Κόλιν Πάουελ, δήλωσε πάντως, καθησυχαστικά, πως «οι δεσμοί ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Τουρκία θα παραμείνουν σταθεροί». Μένει να φανεί...