Από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στα πλαίσια πρόσφατου Διημέρου της ΚΟΘ του ΚΚΕ, με θέμα τη Θέση της Ελλάδας στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Καπιταλιστικής Ενοποίησης στα Βαλκάνια, φαίνεται ότι περίπου το 1/3 των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη Βόρεια Ελλάδα, βιομηχανικές ή εμπορικές, έχουν ήδη συνάψει σχέσεις με αντίστοιχες των βαλκανικών χωρών και των άλλων χωρών της ΝΑ Ευρώπης. Οι εμπορικές ανταλλαγές με τις 15 χώρες της περιοχής κάλυπταν το 1998 περισσότερο από το 1/5 του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών. Από τις επιχειρήσεις της Β. Ελλάδας πραγματοποιούνται στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης ετήσιες εξαγωγές αξίας 500 δισ. δραχμών περίπου, που αντιστοιχεί στο 40% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών.

Ο τρόπος με τον οποίο οι ηγετικοί οικονομικοί - επιχειρηματικοί κύκλοι της Β. Ελλάδας αντιμετωπίζουν το θέμα της δραστηριοποίησης των ελληνικών επιχειρήσεων στη Βαλκανική και ΝΑ Ευρώπη παρουσιάζει ενδιαφέρον από πολλές απόψεις. Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βόρειας Ελλάδας, Β. Τακάς, στην ομιλία του στο πλαίσιο του Money Show Θεσσαλονίκη '99, εξέφρασε την εξής ενδιαφέρουσα άποψη: «Η ελληνική επιχείρηση και ιδιαίτερα οι επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας, στην προσπάθειά τους να επεκταθούν στην ευρωπαϊκή αγορά, μπορούν επίσης να χρησιμοποιούν την τεχνογνωσία, αλλά και το μέγεθος που απέκτησαν από την επέκτασή τους στα Βαλκάνια». Επίσης συμπλήρωσε: «Το Ελληνικό Σχέδιο για την ανασυγκρότηση των Βαλκανίων, που πρόσφατα ολοκλήρωσε και παρουσίασε στους Ευρωπαίους και Βαλκάνιους εταίρους μας το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, δημιούργησε μια νέα ευκαιρία για τις ελληνικές επιχειρήσεις να επεκταθούν στα Βαλκάνια και να δημιουργήσουν διεθνείς συνεργασίες, που θα τις βοηθήσουν να αποκτήσουν το κρίσιμο μέγεθος που θα τις καθιστά ανταγωνιστικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο».

Εύκολα, λοιπόν, εξάγει κανείς δύο βασικά συμπεράσματα: α). Για τους Ελληνες κεφαλαιοκράτες, η «διείσδυση» στις αγορές των Βαλκανίων και της ΝΑ Ευρώπης δεν είναι ευκαιριακή ούτε αυτοσκοπός. Αποτελεί στάδιο ενός ευρύτερου σχεδιασμού, που επιδιώκει με την εκμετάλλευση των αγορών και των ευκαιριών που προσφέρει η σημερινή συγκυρία στα Βαλκάνια και τη γύρω περιοχή να αποκτήσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις, όχι μόνο πρόσβαση σε διεθνείς αγορές, αλλά και το μέγεθος που θα τις καταστήσει ανταγωνιστικές στον ευρωπαϊκό χώρο. β). Η κυβερνητική πολιτική και τα ελληνικά σχέδια «ανασυγκρότησης» εξυπηρετούν αυτόν ακριβώς το στόχο. Δηλαδή, την επέκταση των ελληνικών επιχειρήσεων στα Βαλκάνια και, μέσω αυτής της επέκτασης, την ισχυροποίηση της ανταγωνιστικής τους ικανότητας για συμμετοχή σε μεγαλύτερα και πιο κερδοφόρα επιχειρηματικά παιχνίδια στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο.

Με άλλα λόγια, ο καθορισμός της εξωτερικής πολιτικής της χώρας έχει σαν πρώτιστο στόχο την εξυπηρέτηση των επιδιώξεων του μεγάλου κεφαλαίου και δεν έχει καμιά σχέση με «εθνικές προτεραιότητες» και «εθνικά συμφέροντα». Αποδείχνεται έτσι, για άλλη μια φορά, ότι για την κυβέρνηση και την άρχουσα τάξη βαφτίζεται «εθνικό» ό,τι είναι ωφέλιμο και κερδοφόρο γι' αυτήν την τάξη.

Για τους εργαζόμενους και το λαό της Β. Ελλάδας, αλλά και ολόκληρης της χώρας, η επιχειρηματική αυτή δραστηριότητα των ισχυρών του χρήματος στα Βαλκάνια και Ευρώπη δε σημαίνει ούτε άνοδο του βιοτικού τους επιπέδου, ούτε αυξημένες ευκαιρίες εξεύρεσης εργασίας. Το αντίθετο, μάλιστα, συμβαίνει.

Με τη μεταφορά παραγωγικών δραστηριοτήτων και επενδύσεων στις βαλκανικές χώρες, μειώνονται σημαντικά οι παραγωγικές επενδύσεις στην Ελλάδα, συρρικνώνονται ολοένα και περισσότερο οι θέσεις εργασίας, επηρεάζονται αρνητικά το επίπεδο και η ποιότητα ζωής στη χώρα.

Τα στοιχεία για την ανεργία δείχνουν ότι την ίδια εποχή που πραγματοποιούνταν όλες αυτές οι επενδύσεις στις βαλκανικές χώρες, που, όπως αναφέρθηκε στα αναλυτικά στοιχεία για κάθε χώρα, δημιούργησαν χιλιάδες θέσεις εργασίας εκεί, η ανεργία στην περιοχή της Θεσσαλονίκης έφτασε, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΕΚΘ, το 18% και στις γυναίκες και τους νέους ξεπέρασε το 35%.

Αν τώρα ρίξουμε μια ματιά σε ορισμένους παραδοσιακούς κλάδους παραγωγής, όπως ένδυσης, κλωστοϋφαντουργίας και δέρματος, για να δούμε πώς επηρεάζει η κατάσταση που περιγράψαμε πιο πάνω αυτούς τους κλάδους, θα διαπιστώσουμε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε πολύ δυσάρεστες εξελίξεις. Στοιχεία που παρουσιάστηκαν σε σχετική ημερίδα του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, το Δεκέμβρη του '99, δείχνουν ότι:

Στην ευρωπαϊκή βιομηχανία ένδυσης, την τελευταία δεκαετία, χάθηκαν περίπου 515.000 θέσεις εργασίας και περισσότερες από 21.000 επιχειρήσεις έκλεισαν.

Η σημασία, όμως, της βιομηχανίας ένδυσης στην ελληνική οικονομία είναι ακόμα μεγαλύτερη. Σήμερα υπάρχουν στην Ελλάδα περισσότερες από 6.000 επιχειρήσεις του κλάδου με 60.000 εργαζόμενους. Η βιομηχανία ένδυσης προσφέρει απασχόληση στο 12% των απασχολούμενων στη μεταποίηση της χώρας και συμμετέχει με 12,5% στις συνολικές ελληνικές εξαγωγές. Αν δε, συνυπολογιστεί και η κλωστοϋφαντουργία, τότε οι δύο κλάδοι μαζί καλύπτουν το 21% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών.

Την τελευταία δεκαετία, όμως, ο κλάδος χτυπήθηκε από τις αρνητικές εξελίξεις, πολύ περισσότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Την περίοδο 1988 - 1998 χάθηκαν στον κλάδο περισσότερες από 60.000 θέσεις εργασίας, που αντιστοιχεί περίπου στο 50% των εργαζομένων. Η απώλεια αυτή ήταν μεγαλύτερη σε ορισμένες γεωγραφικές περιοχές της Β. Ελλάδας, όπως Θεσσαλονίκη, Πιερία, Κιλκίς, Ημαθία και Δράμα, όπου η εξάρτηση από τον κλάδο είναι πολύ μεγάλη και σε όρους απασχόλησης κυμαίνεται μεταξύ 30 και 40%.

Σήμερα, ο αριθμός των ελληνικών επιχειρήσεων ένδυσης που δραστηριοποιούνται σε διάφορες βαλκανικές χώρες αγγίζει τις 200, απ' τις οποίες το 80% είναι συγκεντρωμένες στη Βουλγαρία.

Στη βιομηχανία δέρματος, η κατάσταση είναι επίσης τραγική. Την τελευταία δεκαετία, στη Θεσσαλονίκη έκλεισαν οριστικά το 45% των επιχειρήσεων του κλάδου. Σύμφωνα με στοιχεία του Συνδικάτου Δέρματος, στην πόλη λειτουργούσαν 300 επιχειρήσεις, που απ' αυτές το 1995 παρέμειναν 120 και σήμερα 80, οι οποίες υπολειτουργούν.

Στα δερμάτινα, επίσης, από 90 βιοτεχνίες σήμερα λειτουργούν γύρω στις 10 και αυτές με μειωμένο προσωπικό κατά 60 - 80%. Οι βιοτεχνίες ζωνών και ειδών ταξιδίου έκλεισαν όλες και η ανεργία στον κλάδο έφτασε το 80%. Το συνδικάτο επίσης κάνει τη διαπίστωση ότι η ένταξη της χώρας στην ΕΕ έχει ολέθρια αποτελέσματα για τον κλάδο. Η εγχώρια αγορά έχει κατακλυστεί από έτοιμα ενδύματα κάθε είδους και έτσι οι εισαγωγές το 1995 είχαν ξεπεράσει τα 23 εκατ. ζεύγη που καλύπτουν ολόκληρη την εσωτερική ζήτηση. Σήμερα, ο αριθμός αυτός είναι σχεδόν διπλάσιος, γιατί οι εισαγωγές είναι ανεξέλεγκτες.