Δυσοίωνο προμηνύεται το μέλλον για την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας (ΕΒΕ), αλλά και τους εργαζομένους της, αφού η κυβέρνηση προχωρά στην υπονόμευση του δημόσιου χαρακτήρα της, ανοίγοντας το δρόμο για την περαιτέρω ιδιωτικοποίησή της. Στο όνομα της ...ευελιξίας, της «αυτοτέλειας» και του «εκσυγχρονισμού», η κυβέρνηση κατέθεσε χθες στη Βουλή σχέδιο νόμου με τίτλο «Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας, Δημόσιες Βιβλιοθήκες και άλλες διατάξεις», με το οποίο αλλάζει το θεσμικό πλαίσιο που τη διέπει και από δημόσια υπηρεσία τη μετατρέπει σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου.

Με σαφή προσανατολισμό προς την εμπορευματοποίηση της γνώσης, ακόμη και αυτής που προσφέρει η ΕΒΕ, το σχέδιο νόμου προβλέπει ως μια πηγή πόρων «έσοδα από εκδηλώσεις και από εισιτήρια εισόδου σε χώρους της Βιβλιοθήκης», αλλά και «έσοδα από πωλήσεις εντύπων ή ηλεκτρονικών εκδόσεων, φωτοαντιγράφων, βιβλιογραφικού ή άλλου υλικού παραγωγής της ΕΒΕ».

Ωστόσο, αρνητικές θα είναι οι επιπτώσεις και στις εργασιακές σχέσεις και τα δικαιώματα των εργαζομένων στο χώρο της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στο άρθρο 2, στο Εφορευτικό Συμβούλιο, το οποίο έχει τριετή θητεία, δεν έχει θέση πλέον εκπρόσωπος των εργαζομένων, αφού προβλέπονται «επτά μέλη. Ενας εκπρόσωπος του ΥΠΕΠΘ και έξι πρόσωπα αναγνωρισμένου κύρους, με σημαντικό έργο στους τομείς του πολιτισμού, των επιστημών ή της παραγωγής, που ορίζονται με τους αναπληρωτές τους».

Ενώ στην παράγραφο 6 προβλέπεται ότι «στην ΕΒΕ και τις Δημόσιες Βιβλιοθήκες μπορεί να προσλαμβάνεται, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, προσωπικό με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου για κάλυψη πρόσκαιρων ή απρόβλεπτων και επειγουσών αναγκών τους ή εκτέλεση προγραμμάτων», όπως σημειώνει.

Αμφιβολίες, όμως, αφήνει και η θέση του γενικού διευθυντή της ΕΒΕ, για την οποία ως ένα από τα απαραίτητα κριτήρια τίθεται η «12ετής προϋπηρεσία στο δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα». Η συγκεκριμένη ρύθμιση αντίκειται στο Δημοσιοϋπαλληλικό Κώδικα, δεν εμπίπτει σ' αυτόν, έχει επισημάνει στο παρελθόν ο Σύλλογος Εργαζομένων της ΕΒΕ, ο οποίος είχε προτείνει στη νομοπαρασκευαστική επιτροπή του υπουργείου Παιδείας τη διατήρηση του νομικού καθεστώτος της ΕΒΕ ως δημόσιας αυτοτελούς υπηρεσίας σε επίπεδο Γενικής Διεύθυνσης, υπαγόμενης στον υπουργό.

Και χαρακτηριστικά έχει υπογραμμίσει: «Σύμφωνα με το νομικό καθεστώς της ΕΒΕ, ως δημόσια υπηρεσία, βάσει του Ν.814/1943, άρθρο 1, δεν είναι δυνατό να υπάρξει ιδεωδέστερη νομική μορφή από τη σημερινή για τους εξής λόγους: Προστατεύει καλύτερα από οποιοδήποτε άλλον τους θησαυρούς της, οι οποίοι ανήκουν από το 1832 στην "κυριότητα του κράτους" και ως εκ τούτου δεν μπορούν να διατεθούν σε νομικά πρόσωπα. Τα πολυπρόσωπα συλλογικά όργανα διοίκησης των νομικών προσώπων, με τις συνεχείς εναλλαγές τους από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, δεν εγγυώνται την προστασία των θησαυρών. Το σημερινό νομικό καθεστώς βοηθάει, με την ευελιξία που διαθέτει - έχει επιτρέψει με πολλές αποφάσεις του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους - να διενεργεί αγορές, δωρεές, να δέχεται κληρονομιές και να διαθέτει το δικό της (της ΕΒΕ) προϋπολογισμό, στοιχεία βασικά για την εξέλιξή της».

Το εν λόγω νομοσχέδιο, ουσιαστικά, εισάγει τη λογική της κυβέρνησης για όλες τις δημόσιες βιβλιοθήκες που οδηγούνται σταδιακά στην ιδιωτικοποίηση. Αφού, επίσης, μετατρέπονται σε ΝΠΔΔ, ενώ η χρηματοδότηση από το κράτος παραμένει σε χαμηλά επίπεδα και θεσπίζονται, όπως και στην περίπτωση της ΕΒΕ, ίδια έσοδα και πόροι, ουσιαστικά, από πώληση προϊόντων ή υπηρεσιών. Ακόμα δε πιο χαρακτηριστικό είναι το τεράστιο «παράθυρο», που ανοίγει όταν στα όργανα διοίκησής τους μπορούν να συμμετέχουν μεγαλοσχήμονες του εκδοτικού χώρου. Τι άλλο σημαίνει αυτό, που λέγεται στην παράγραφο 2 του άρθρου 6: «Σε περιπτώσεις που μια Δημόσια Βιβλιοθήκη έχει δεχτεί δωρεά ή παραχώρηση χρήσης ακινήτου ή δωρεά υλικού άνω των δέκα χιλιάδων τόμων από ιδιώτη ή φορέα στο Εφορευτικό Συμβούλιο μετέχει, αν το επιθυμεί (sic!) ο ιδιώτης όσο ζει, ή εκπρόσωπος του φορέα».

Ταυτόχρονα, τα κτίρια των βιβλιοθηκών (κατασκευή, έξοδα διαχείρισης, μελέτες), αναλαμβάνει ο ΟΣΚ ΑΕ με έξοδα ...φυσικά των ίδιων των βιβλιοθηκών.