Σάββατο 26 Απρίλη 2003 - Κυριακή 27 Απρίλη 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 7
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΠΙΤΑΧΥΝΤΗΣ ΑΔΡΟΝΙΩΝ
Προετοιμάζοντας το ... απρόσμενο στη σωματιδιακή φυσική

Διάγραμμα ενός από τους τεράστιους ανιχνευτές του LHC. Στο κάτω αριστερά μέρος απεικονίζονται δύο φιγούρες ανθρώπων σαν μέτρο εκτίμησης του μεγέθους της συσκευής
Διάγραμμα ενός από τους τεράστιους ανιχνευτές του LHC. Στο κάτω αριστερά μέρος απεικονίζονται δύο φιγούρες ανθρώπων σαν μέτρο εκτίμησης του μεγέθους της συσκευής
Οταν δύο πρωτόνια που κινούνται με ταχύτητα 99,999999% της ταχύτητας του φωτός συγκρουστούν μεταξύ τους, η υποατομική έκρηξη που πραγματοποιείται εκλύει τεράστια ενέργεια. Αυτή η ενέργεια, που ισούται με 14.000 φορές την ενέργεια της μάζας ενός πρωτονίου σε ηρεμία, διαμοιράζεται ανάμεσα στα μικρότερα σωματίδια που συνθέτουν κάθε πρωτόνιο: τα κουάρκ και τα γλουόνια που τα συγκρατούν ενωμένα. Στις περισσότερες συγκρούσεις η ενέργεια σπαταλιέται σε πλάγιες συγκρούσεις μεταξύ των κουάρκ και των γλουονίων, που δημιουργούν μια πλειάδα σωματιδίων που έχουν καταλογογραφηθεί και αναλυθεί από τους φυσικούς εδώ και δεκαετίες. Κάποιες φορές, όμως, δύο από τα κουάρκ συγκρούονται μεταξύ τους κεντρικά, με ενέργεια της τάξης των 2 τρισεκατομμυρίων ηλεκτρονιοβόλτ (το ένα έβδομο της ενέργειας με την οποία συγκρούστηκαν τα δύο πρωτόνια). Οι φυσικοί είναι βέβαιοι ότι η φύση κρύβει νέα κόλπα στο ...μανίκι της, που πρέπει να αποκαλύπτονται σε τέτοιου είδους συγκρούσεις, όπως ίσως ένα εξωτικό σωματίδιο γνωστό σαν μποζόνιο Χιγκς, ή ένα θαυμαστό φαινόμενο που αποκαλείται υπερσυμμετρία, ή ίσως ακόμα κάτι απρόσμενο που θα φέρει τη θεωρητική φυσική «τα πάνω κάτω».

Η τελευταία φορά που έγιναν τέτοιες βίαιες συγκρούσεις ήταν κατά το πρώτο εκατομμυριοστό του εκατομμυριοστού του δευτερολέπτου μετά την υποτιθέμενη «Μεγάλη Εκρηξη», που έδωσε στο ορατό σύμπαν τη σημερινή του μορφή. Θα αρχίσουν να γίνονται και πάλι το 2007, μέσα σε ένα κυκλικό τούνελ κάτω από τα γαλλοελβετικά σύνορα, κοντά στη Γενεύη. Τότε αναμένουν χιλιάδες επιστήμονες από δεκάδες χώρες, ότι θα έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή των γιγαντιαίων ανιχνευτών του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων (LHC), ενός τεραστίων διαστάσεων έργου που συντονίζεται από το CERN (Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών). Ο LHC θα κατασκευαστεί μέσα στο προϋπάρχον τούνελ του Μεγάλου Επιταχυντή Ηλεκτρονίων - Ποζιτρονίων (LEP) που το 2000 έφτασε μόλις στο 1% των ενεργειών για τις οποίες σχεδιάστηκε ο LHC. Ετσι, θα αποφευχθεί ένα μεγάλο μέρος του κόστους του έργου, αλλά θα πρέπει και πάλι να κατασκευαστούν πολύ πιο ισχυροί υπεραγώγιμοι ηλεκτρομαγνήτες, καθώς και οι ειδικοί ανιχνευτές που χρειάζονται, ο μεγαλύτερος από τους οποίους έχει ύψος εξαώροφης οικοδομής.


Απεικόνιση της μήκους 27 χιλιομέτρων σήραγγας, που θα φιλοξενήσει τον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων, 100 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους στα γαλλοελβετικά σύνορα. Οι κύκλοι επισημαίνουν τις θέσεις όπου θα τοποθετηθούν ανιχνευτές και βοηθητικός εξοπλισμός
Απεικόνιση της μήκους 27 χιλιομέτρων σήραγγας, που θα φιλοξενήσει τον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων, 100 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους στα γαλλοελβετικά σύνορα. Οι κύκλοι επισημαίνουν τις θέσεις όπου θα τοποθετηθούν ανιχνευτές και βοηθητικός εξοπλισμός

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ