Για μεγαλύτερη πρόσδεση του πολιτισμού με την «οικονομία της αγοράς», με την αναγωγή του σε πρωτεύον στοιχείο κερδοφορίας στον τριτογενή τομέα της οικονομίας, αλλά και παράλληλη ενίσχυση δομών που θα παράγουν «πολιτιστικό προϊόν» κατάλληλο για τη δημιουργία «κοινού ευρωπαϊκού γούστου» - δηλαδή την πολιτισμική «ομογενοποίηση» για προπαγάνδιση των αντιδραστικών «αξιών» της αστικής τάξης - συμφώνησαν οι υπουργοί Πολιτισμού της ΕΕ στην άτυπη Σύνοδό τους στη Θεσσαλονίκη που ολοκληρώθηκε την Κυριακή.

Στην παρουσίαση των συμπερασμάτων της Συνόδου, ο προεδρεύων του Συμβουλίου, Ε. Βενιζέλος, ξεκαθάρισε, ότι η «ευρωπαϊκή πολιτιστική ταυτότητα» μετά τη διεύρυνση δεν αποτελεί «θεωρητικό και αόριστο θέμα», αλλά «εξαιρετικά πρακτικό ζήτημα που συνδέεται με τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς και του ενιαίου ευρωπαϊκού πολιτιστικού χώρου, δηλαδή με τη λειτουργία τομέων που έχουν πολύ μεγάλη σημασία για την οικονομία των κρατών - μελών και για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας». Ετσι, το ευρω-ενωσιακό κεφάλαιο προχωρεί παραπέρα, αφού, δεν εκλαμβάνει απλώς την πολιτιστική δημιουργία (όρος εξαφανισμένος στα σχετικά κείμενα και αντικατεστημένος με τη λέξη «παραγωγή») ως εμπορικό προϊόν, αλλά εντάσσει και επισήμως τον πολιτισμό - απαξιώνοντάς τον ταυτόχρονα - στο μηχανισμό αναπαραγωγής και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου.

«Ψάχνουμε να βρούμε συνεχώς τρόπους αύξησης του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος», σημείωσε ο υπουργός «και τους τρόπους αυτούς τους βρίσκουμε πολύ συχνά στον τομέα της προσφοράς υπηρεσιών, στην τουριστική αγορά, στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων που συνδέονται με την κοινωνία της πληροφορίας. Ολα αυτά συνδέονται με τον πολιτισμό, με την πολιτιστική πολιτική και τα οπτικοακουστικά μέσα».

Ενας τέτοιος «πολιτισμός» δεν είναι παρά το σύνολο των «προϊόντων» της αστικής κουλτούρας σε πιο εκχυδαϊσμένη «συσκευασία». Αυτό θα εξυπηρετήσει δύο πολύ συγκεκριμένους και αλληλοσυνδεόμενους λόγους, τους οποίους ανέφερε ευθαρσώς και κατηγορηματικά ο υπουργός: «η συζήτηση για την ευρωπαϊκή πολιτιστική ταυτότητα συνδέεται με τη συνείδηση των Eυρωπαίων πολιτών, με την ιστορική τους μνήμη και με την πολιτική τους συμπεριφορά. Εάν θέλουμε η Ευρώπη να αποκτήσει πολιτική υπόσταση και πολιτική αποτελεσματικότητα, πρέπει να έχει μια πολιτική ταυτότητα και έκφραση». Ωμότερα το έθεσε στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου με αφορμή τη Σύνοδο για τον οπτικοακουστικό τομέα και τον κινηματογράφο, (πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη σαν συνέχεια της υπουργικής Συνόδου): ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος «είναι ταυτισμένος με το ευρωπαϊκό πολιτικό πρόβλημα, γιατί όποιος ελέγχει τους ιδεολογικούς μηχανισμούς, ελέγχει και την πολιτική ηγεμονία». Δηλαδή, ο πολιτισμός δεν είναι μόνο προπαγανδιστικό εργαλείο, αλλά ως τέτοιο «αναβαθμίζεται» σε απαραίτητο συστατικό της «ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης», δηλαδή της ολοκληρωτικής ηγεμονίας του κεφαλαίου.

Η «πρεμούρα» της ΕΕ για «επαναπροσδιορισμό» του πολιτισμού στο πλαίσιό της, προκύπτει από τη διεύρυνσή της «προς ανατολάς». Διαδικασία που την έφερε πιο κοντά στα «χαρακώματα» του αμερικανικού οπτικοακουστικού κεφαλαίου, που κυριαρχεί σχεδόν πλήρως στα νέα κράτη - μέλη. Η ασφυκτική πρόσδεση αυτών των κρατών στις ενωσιακές δομές, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τον επεκτατισμό του ευρωενωσιακού κεφαλαίου, το οποίο προσπαθεί να αμβλύνει τον εσωτερικό ανταγωνισμό του μέσω της διαδικασίας για το «ευρωπαϊκό Σύνταγμα». Γι' αυτό και η διεύρυνση αναφέρεται πρώτη στα συμπεράσματα του άτυπου Συμβουλίου:

«Η διεύρυνση της ΕΕ, των 25 πλέον κρατών - μελών και το άνοιγμα της συζήτησης για το μέλλον της Ευρώπης, είναι δύο εξελίξεις που θέτουν επιτακτικά το ζήτημα της ευρωπαϊκής πολιτιστικής ταυτότητας ως βάση για τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς στους τομείς του Πολιτισμού και των Οπτικοακουστικών και το ζήτημα της θέσης του Πολιτισμού και της Πολιτιστικής Πολιτικής στο μελλοντικό Ευρωπαϊκό Σύνταγμα». Αμέσως μετά τονίζεται η σύνδεση της «ευρωπαϊκής πολιτιστικής ταυτότητας» με την «οικονομία του ελεύθερου χρόνου, της τουριστικής αγοράς και των πολιτιστικών βιομηχανιών». Στην τρίτη θέση... γίνεται γενικόλογα λόγος για την «ανάγκη διαφύλαξης και ανάδειξης της εθνικής ταυτότητας των κρατών - μελών», προφανώς... σε μουσειακή μορφή.

Συνεπώς, οι κρατικές και κοινοτικές ενισχύσεις στον πολιτισμό και τα οπτικοακουστικά είναι αναγκαίες αλλά ανεπαρκείς, αν δε συνοδεύονται από «πιο ενεργητική πολιτιστική πολιτική που στοχεύει στην καλλιέργεια του ευρωπαϊκού πολιτιστικού γούστου και άρα των συμπεριφορών και των προτιμήσεων της ίδιας της ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών». Τέλος, οι υπουργοί Πολιτισμού της ΕΕ, ενώ δηλώνουν ότι η θέση του πολιτισμού στο ευρωπαϊκό Σύνταγμα «πρέπει να είναι σαφής», ωστόσο, η «μεγάλη πλειοψηφία» τους «επιθυμεί να προβλεφτεί η δυνατότητα λήψης αποφάσεων με ενισχυμένη πλειοψηφία». Ακόμη ένα χτύπημα δηλαδή στην ανάγκη έκφρασης των μικρότερων χωρών.