Eurokinissi

Πάνω απ' όλα αγαπημένοι να 'μαστε...

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των Βρυξελλών άρχισε χτες τις διήμερες εργασίες του, επιβεβαιώνοντας τις βασικές διαφωνίες μεταξύ των κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) σχετικά με θεμελιώδη ζητήματα του σχεδίου Ευρωπαϊκού Συντάγματος, για το ποιοι και πώς θα λαμβάνουν τις αποφάσεις στη μελλοντική διευρυμένη Ευρώπη, αλλά αυτό που θα απασχολήσει ακόμη πιο έντονα τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων είναι το ζήτημα της «άμυνας» που αναμενόταν ότι θα συζητηθεί στο «δείπνο εργασίας» κεκλεισμένων των θυρών.

Χτες, έγινε γνωστό ότι οι ΗΠΑ απείλησαν στο ΝΑΤΟ, αφενός μεν «ορισμένα ευρωπαϊκά αμυντικά σχέδια», αφετέρου ενδεχόμενη «προσέγγιση» της Βρετανίας στις γαλλο - γερμανικές «αμυντικές πρωτοβουλίες». Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Τ. Μπλερ, προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών προσπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, δηλώνοντας ότι «η άμυνα της Ευρώπης εξαρτάται από το ΝΑΤΟ» και δε χρειάζονται «ευρωπαϊκά Γενικά Επιτελεία». Πρόκειται για περαιτέρω κλιμάκωση του «διατλαντικού ρήγματος».

Οσον αφορά στη «διακυβερνητική διάσκεψη» (ΔΔ) για την πολιτική αναθεώρηση της ΕΕ και το σχέδιο Ευρωπαϊκού Συντάγματος, η Ιταλική Προεδρία της ΕΕ δήλωσε ότι παρά τα «βήματα» διαπιστώθηκε και σε επίπεδο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων η διάσταση απόψεων τόσο για τον τρόπο λήψης αποφάσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Συμβούλιο Υπουργών, όσο και για τη δομή και λειτουργία της μελλοντικής Κομισιόν.

Ο πρωθυπουργός, Κ. Σημίτης, εξαναγκάστηκε επιτέλους να παρουσιάσει επίσημα τις θέσεις της ελληνικής πλευράς για τη ΔΔ, δηλώνοντας περιχαρής ότι «δεν υπάρχει ανάγκη ομοφωνίας στην ΕΕ». Οσον αφορά στην «άμυνα» έδειξε να μην καταλαβαίνει το ζήτημα, αφού το απόγευμα δήλωνε ότι η «πρωτοβουλία των τεσσάρων» (Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο και Λουξεμβούργο) αφορά «στη γαλλική επέμβαση που έγινε στο Κογκό» (!!!), ενώ το βράδυ δήλωνε τα αντίθετα απ' ό,τι προβλέπει το άρθρο ΙΙ-213 του σχεδίου Συντάγματος, δηλαδή ότι μελλοντικές προσχωρήσεις στους «τέσσερις» μπορεί να κάνει (...) και η Ελλάδα, ενώ είναι σαφέστατο ότι για επέκταση της γαλλο - γερμανικής «πρωτοβουλίας» θα αποφασίζουν μόνο «τα κράτη - μέλη που συμμετέχουν στη διαρθρωμένη συνεργασία».

Το αντικείμενο της νέας οξυμένης «σύγκρουσης» αφορά ανοιχτές απειλές των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, προς τη Βρετανία (!!!) να μην αποτολμήσει οποιαδήποτε «προσέγγιση» προς τη γαλλο-γερμανική «αμυντική διαρθρωμένη συνεργασία», τη γνωστή ως «πρωτοβουλία των τεσσάρων» που ανακοινώθηκε, την 29/4/2003 στις Βρυξέλλες. Ο Αμερικανός πρέσβης στο ΝΑΤΟ Νίκολας Μπερνς, κατά τη συνεδρίαση των Μονίμων Αντιπροσώπων, την περασμένη Τετάρτη, στην έδρα της Συμμαχίας προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων δυσαρέσκειας, με την προκλητική δήλωση ότι «ορισμένα ευρωπαϊκά αμυντικά σχέδια συνιστούν την πιο σημαντική απειλή για το μέλλον του ΝΑΤΟ». Εντεχνες διαρροές αφήνουν να εννοηθεί ότι στην τριμερή συνάντηση του Ζακ Σιράκ (Γαλλία), Γκ. Σρέντερ (Γερμανία) και Τ. Μπλερ (Βρετανία) στις 20/9/2003, στο Βερολίνο διαπιστώθηκε κάποια «προσέγγιση» μεταξύ τους, η οποία «κάποια στιγμή» ενδέχεται να «οδηγήσει» σε ξεχωριστό Γενικό Επιτελείο, από την Ανώτατη Συμμαχική Διοίκηση του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη. Οι ίδιες «πληροφορίες» κάνουν λόγο για «προσωπική» πολιτική του Τ. Μπλερ, ο οποίος δήθεν επιθυμεί να «ξαναβρεί» την «εμπιστοσύνη» των Ευρωπαίων «εταίρων», αλλά διαφωνούν τα βρετανικά, φιλο-ατλαντικά Γενικά Επιτελεία.

Ο Τ. Μπλερ, προσερχόμενος χτες στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών, δήλωσε ότι η Βρετανία είναι «υπέρ της ενίσχυσης της στρατιωτικής συνεργασίας εντός της ΕΕ», αλλά, όπως διευκρίνισε ο εκπρόσωπος Τύπου του Βρετανού πρωθυπουργού «δεν αισθανόμαστε την ανάγκη ενός ευρωπαϊκού Γενικού Επιτελείου» και, όπως επανειλημμένα τονίζει το Λονδίνο, «η άμυνα της Ευρώπης εξαρτάται από το ΝΑΤΟ». Κάποιοι, μάλιστα, κάνουν λόγο για «ανταλλάγματα» μεταξύ της Βρετανίας και του γαλλο-γερμανικού άξονα. Η αιτία του καυγά αφορά στις σχετικές πρόνοιες του «σχεδίου Ζισκάρ ντ' Εστέν» σχετικά με την «κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας» της ΕΕ.

Τα επίμαχα σημεία αφορούν στα άρθρα Ι-40 και ΙΙΙ-210/214 του «σχεδίου Ζισκάρ ντ' Εστέν» που αναφέρουν τα εξής: «Τα κράτη - μέλη τα οποία πληρούν υψηλά κριτήρια στρατιωτικών δυνατοτήτων και επιθυμούν να αναλάβουν εν προκειμένω αυστηρότερες δεσμεύσεις για πλέον απαιτητικές αποστολές, καθιερώνουν μεταξύ τους διαρθρωμένη συνεργασία (...). Μόνον τα μέλη του Συμβουλίου των Υπουργών που εκπροσωπούν κράτη - μέλη που συμμετέχουν στη διαρθρωμένη συνεργασία λαμβάνουν μέρος στις συζητήσεις και στην έκδοση των εν λόγω αποφάσεων». Αυτό σημαίνει ότι η ξεχωριστή «διαρθρωμένη συνεργασία» που έχουν ήδη ανακοινώσει η Γαλλία, η Γερμανία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο από την 29/4/2003, όχι μόνο κατοχυρώνεται και συνταγματικά, αλλά εξαρτά αποκλειστικά από τους «τέσσερις» και οποιαδήποτε μελλοντική προσχώρηση ενός άλλου κράτους - μέλους.

Ο πρωθυπουργός, Κ. Σημίτης, στις απογευματινές του δηλώσεις απάντησε στο θέμα μ' έναν εντελώς πρωτότυπο τρόπο. Σύμφωνα, λοιπόν, με τον Ελληνα πρωθυπουργό «η διαρθρωμένη συνεργασία στον τομέα της άμυνας αφορά ενέργειες που μπορεί να αναληφθούν, εξυπηρετώντας κοινά συμφέροντα, όπως π.χ. η γαλλική επέμβαση στο Κογκό» (!!!) Οπωσδήποτε έχει σημασία η δήλωση του Ελληνα πρωθυπουργού ότι «αν η διαρθρωμένη συνεργασία λάβει μορφή, η Ελλάδα θα συμμετάσχει».

Δεν υπάρχουν σχετικές δηλώσεις του ΥΠΕΞ Γ. Παπανδρέου, ο οποίος αρκέστηκε να εκτεθεί μόνο σ' ό,τι αφορά την επίσκεψη του Αμερικανού ΥΠΕΞ Κόλιν Πάουελ στην Αθήνα και αυτό για να διαψεύσει ότι θα επιφέρει «αλλαγή πλαισίου» στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις. Σχετικά ο Κ. Σημίτης δήλωσε ότι «με το ζήτημα ασχολείται ο Γ. Παπανδρέου», αλλά «άλλη σχέση έχει η Ελλάδα με τις ΗΠΑ και άλλη με την Τουρκία». Ο Ελληνας πρωθυπουργός διέκοψε, εκεί, το συλλογισμό του, δεν επεκτάθηκε στις σχέσεις ΗΠΑ / Τουρκίας ούτε στο ιστορικό «τρίγωνο» Ουάσιγκτον - Αγκυρα - Αθήνα.

Η χτεσινή πρώτη μέρα της Συνόδου Κορυφής ξεκίνησε με τη «διακυβερνητική», που αποτελεί και το κυρίαρχο ζήτημα της περιόδου. Ο γαλλο-γερμανικός άξονας υποστηρίζει, σε γενικές γραμμές, το «σχέδιο Ζισκάρ ντ' Εστέν». Μετά τη χτεσινή διαβούλευση η Ιταλική Προεδρία, διά του ΥΠΕΞ Φράνκο Φρατίνι, δήλωσε ότι «παρατηρήθηκαν κάποια σχετικά βήματα», αλλά «οι πραγματικές διαφωνίες παραμένουν». Οι 15 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, οι 10 ομόλογοί τους των υπό ένταξη νέων χωρών και οι πρωθυπουργοί της Τουρκίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας που συμμετέχουν ως «παρατηρητές» διαφωνούν στα εξής:

- Στον τρόπο στάθμισης των ψήφων των κρατών - μελών στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, με «ειδική πλειοψηφία» στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου καταργείται η ομοφωνία, και στα Συμβούλια Υπουργών. Η Ισπανία και η Πολωνία επανέλαβαν και στη Σύνοδο Κορυφής ότι διαφωνούν με την πρόταση του «σχεδίου» που προβλέπει σύστημα «διπλής πλειοψηφίας», σύμφωνα με το οποίο για να ληφθεί μια απόφαση θα απαιτούνται 50% συν μία των ψήφων των κρατών - μελών και, υποχρεωτικά, το 62% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ.

- Μικρότερη, αλλά σημαντική διαφωνία, υπάρχει και για τη δομή και λειτουργία της μελλοντικής Κομισιόν, που επικεντρώνεται, βασικά, στον αριθμό των επιτρόπων. Για το ζήτημα αυτό 14 μικρές χώρες και η Κομισιόν διαφωνούν στο «σχέδιο Ζισκάρ ντ' Εστέν» που προβλέπει μια «μικρή» Κομισιόν από 15 μόνο επιτρόπους (έναν πρόεδρο, έναν αντιπρόεδρο, έναν ΥΠΕΞ της ΕΕ και 13 χαρτοφυλάκια με πλήρη δικαιώματα και ψήφο). Δεν πρόκειται να ληφθούν οριστικές αποφάσεις.

Η Ιταλική Προεδρία της ΕΕ, και συγκεκριμένα ο ίδιος ο πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι, προσπάθησε ανεπιτυχώς, να επιτύχει μια δέσμευση για νέα, έκτακτη «διακυβερνητική» Σύνοδο Κορυφής για τα τέλη Νοέμβρη, με στόχο να ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση εντός του Δεκέμβρη. Με δεδομένες τις διαφορές, η Ιταλική Προεδρία προτίθεται να συνεχίσει τη διαπραγμάτευση με «γραπτό ερωτηματολόγιο», ώστε να δεσμευτούν τα κράτη - μέλη στα «ναι» ή τα «όχι» τους.

Η Σύνοδος Κορυφής υποχρέωσε χτες και τον πρωθυπουργό Κ. Σημίτη να κάνει, επιτέλους, δηλώσεις και για την «ολοκληρωμένη» θέση της κυβέρνησης επί της ΔΔ. Η ελληνική πλευρά υποστηρίζει, λοιπόν, τα εξής:

1) Το «σχέδιο Ζισκάρ ντ' Εστέν» «πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη, είναι η βάση για συζήτηση» (Κ. Σημίτης). Αρα, η ελληνική πλευρά δεν διαφωνεί με το «σχέδιο Ζισκάρ ντ' Εστέν», και, άρα, αναλαμβάνει και τις πολιτικές ευθύνες γι' αυτό.

2) Ο Κ. Σημίτης συμφωνεί με το νέο θεσμό του «προέδρου της ΕΕ». Αδιαφορεί για το γεγονός ότι θα εκλέγεται με «ειδική πλειοψηφία» από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου, ουσιαστικά, η Ελλάδα ως μικρή χώρα δε θα 'χει και τυπικά λόγο. Συμφωνεί σε «μικρότερη θητεία» (Κ. Σημίτης). Γράφει στα παλιά του τα παπούτσια τον ένα από τους εισηγητές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τον ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ Δ. Τσάτσο, που υποστηρίζει ότι «ο θεσμός του προέδρου εισάγει τη δυαρχία στην ΕΕ» και «είναι θεσμός με δημοκρατικό έλλειμμα» (βλ. «Ποντίκι», 2/10/2003).

3) Οσον αφορά στη μελλοντική Κομισιόν, ο Κ. Σημίτης διαφωνεί με το γαλλο-γερμανικό άξονα και το «σχέδιο Ζισκάρ ντ' Εστέν». Τον Κ. Σημίτη ενδιαφέρει μόνο να συνεχίσει να ισχύει η αρχή «ένας Επίτροπος ανά κράτος - μέλος». Το τι θα κάνει, ακριβώς, ο μελλοντικός «επίτροπος» της Ελλάδας, αν θα 'ναι με ή χωρίς χαρτοφυλάκιο και αρμοδιότητες ε, όλα αυτά είναι ψιλά πράγματα για τον πρωθυπουργό της χώρας.

4) Ο Κ. Σημίτης αδιαφορεί ότι ο νέος «ΥΠΕΞ της ΕΕ» θα εκλέγεται με «ειδική πλειοψηφία» από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (άρα η Ελλάδα δε θα 'χει λόγο), θα προεδρεύει του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών και θα 'ναι και «αντιπρόεδρος» της Κομισιόν. Ο Κ. Σημίτης επιχαίρει, γιατί, όσον αφορά στην προεδρία των επιμέρους «θεματικών Συμβουλίων Υπουργών» (ανάπτυξης, προϋπολογισμού κ.λπ.) «πιστεύουμε ότι θα πρέπει να συμμετέχουν στην προεδρία όλες οι χώρες». Τι σημαίνει αυτό; «Σημαίνει ότι τρία κράτη θα έχουν, για τη χρονική διάρκεια ενός έτους, την ευθύνη της κατεύθυνσης των Συμβουλίων». Δηλαδή, καταργείται το υφιστάμενο καθεστώς εξαμηνιαίων εναλλασσόμενων προεδριών της ΕΕ, και θα υπάρχουν ομαδικές «θεματικές» προεδρίες για τα δευτερεύοντα Συμβούλια Υπουργών που διεξάγονται, κάθε μήνα, στις Βρυξέλλες.

5) Οσον αφορά στο βασικό ζήτημα της στάθμισης των ψήφων στο Συμβούλιο ο Κ. Σημίτης δήλωσε τα εξής: «Η Ελλάδα υποστηρίζει σταθερά το σύστημα της διπλής πλειοψηφίας, δηλαδή της πλειοψηφίας των κρατών - μελών, αλλά αυτή η πλειοψηφία πρέπει να εκφράζει και την πλειοψηφία του πληθυσμού της ΕΕ (...) Υπάρχουν ορισμένες χώρες, οι οποίες επιμένουν σε προηγούμενες συμφωνίες και δε δέχονται αυτό το σύστημα, όπως η Ισπανία και η Πολωνία». Δηλαδή η ελληνική πλευρά από τη μια αποποιείται του βέτο για το σύνολο της πολιτικής δομής και λειτουργίας της μελλοντικής ΕΕ, και απ' την άλλη δεν υποστηρίζει την αντίδραση της Ισπανίας και της Πολωνίας για τη μείωση, τουλάχιστον, των απωλειών από τη γενίκευση της αρχής της «ειδικής πλειοψηφίας» (!!!)

6) Ο Κ. Σημίτης υποστηρίζει, ούτε λίγο ούτε πολύ ότι το ευρωπαϊκό σύνταγμα θα πρέπει να αναθεωρείται από ορισμένα κράτη - μέλη, όπως δήλωσε, περιχαρής, «δε θα πρέπει, λοιπόν, η ΕΕ να εξαρτάται από τη συμφωνία όλων και γι' αυτό θα πρέπει να βρεθεί μια διαδικασία αναθεώρησης, η οποία θα επιτρέπει τις προσαρμογές με έναν πιο εύκολο τρόπο» (!!!)

Σχετικά με την «ομοούσιο» επίδειξη ισχύος του γαλλο-γερμανικού άξονα, με την «εκπροσώπηση» της Γερμανίας στη σημερινή δεύτερη μέρα της Συνόδου Κορυφής από τη Γαλλία, ο Κ. Σημίτης δήλωσε ότι «όσον αφορά την κίνηση του καγκελάριου Γκ. Σρέντερ, την οποία ανέφερε και σήμερα εντός του Συμβουλίου, αυτό δείχνει την καλή συνεργασία Γαλλίας και Γερμανίας (...) θα έλεγα πως η κίνηση αυτή έχει πολύ περισσότερο συμβολικό χαρακτήρα, παρά ουσιαστικό περιεχόμενο».