Ενα από τα νησιά που συνέδεσαν το όνομά τους με τις λέξεις «φυλακή» και «εξορία», η «Γυάρος, το θανατονήσι», όπου μαρτύρησαν χιλιάδες αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, κομμουνιστές και άλλοι αγωνιστές της αντιδικτατορικής πάλης, παρόλο που χαρακτηρίστηκε τόπος ιστορικής μνήμης, παραμένει, με τις ευλογίες της πολιτείας, φέουδο εκμετάλλευσης και βεβήλωσης κάποιων επιτήδειων.

Συγκεκριμένα, παρά το γεγονός του χαρακτηρισμού του ως τόπου ιστορικής μνήμης και των εγκαταστάσεών του ως διατηρητέων κι ενώ η κυβέρνηση και ο υπουργός Αιγαίου επανειλημμένα ανακοινώνουν πως θα προχωρήσουν σε έργα για την ανάδειξή του ως ιστορικού τόπου κλπ., παρ' όλα αυτά, μέχρι σήμερα, το νησί παραμένει απροσπέλαστο και, το χειρότερο, επιτρέπεται σε καταπατητές να λυμαίνονται το χώρο βεβηλώνοντας την ιστορική μνήμη. Κι αυτό καθώς έχουν μετατραπεί σε στάβλους με κοπριές ζώων τα κτίρια των φυλακών και άλλες εγκαταστάσεις, ενώ βεβηλώνεται ακόμα και ο χώρος του νεκροταφείου. Με αυτόν τον τρόπο προσβάλλονται η μνήμη, οι αγώνες και οι θυσίες των 20.000 και πλέον αγωνιστών που πέρασαν και μαρτύρησαν σε εκείνο τον τόπο κατά τις περιόδους 1947-1952, 1955-1962 και 1967-1974.

Σύμφωνα με όσα καταγγέλλει ο Σύλλογος «Γυάρος - Ιστορική Μνήμη», αν και το νησί αποτελεί δημόσιο κτήμα, είναι ακατοίκητο και άγονο, το 1970 το δημόσιο ανέθεσε σε κάποιους ιδιώτες τη φύλαξη των κτιρίων έναντι αμοιβής. Αυτό μέχρι το 1976, οπότε το Πολεμικό Ναυτικό ζήτησε να χαρακτηριστεί η Γυάρος πεδίο βολής. Αυτά τα έξι χρόνια, όμως, οι ιδιώτες βρήκαν την ευκαιρία να μεταφέρουν, άνευ αδείας των αρμόδιων αρχών, γιδοπρόβατα και άλλα ζώα.

Από το 1976 εκδόθηκε, από τον οικονομικό έφορο Σύρου, Πρωτόκολλο Διοικητικής Αποβολής των ιδιωτών «από το παρανόμως καταληφθέν κτήμα νήσου Γυάρου», που εκτελέστηκε στις 6/11/1976.

Ομως, όπως αναφέρεται στην καταγγελία του Συλλόγου, παρά την αποβολή του από τη Γυάρο, ο Ιωάννης Μαυρής επισκεπτόταν το νησί και εκμεταλλευόταν τις εκτάσεις ως βοσκότοπο, τις εγκαταστάσεις για το σταβλισμό των ζώων, την παραμονή του και τη φύλαξη ζωοτροφών. Αποτέλεσμα ήταν να καταστραφούν τα κινητά πράγματα (έπιπλα και ιδιοκατασκευές των κρατουμένων) αλλά και τα κτίρια, όπως τοίχοι, πόρτες, προκειμένου να μετακινούνται τα ζώα του από τον ένα θάλαμο στον άλλο... Οταν μάλιστα επισκέφθηκε ο Σύλλογος το νησί στις 30/11/2002, είχε προβεί και σε περίφραξη στον 4ο Ορμο!

Επίσης, ο Σύλλογος «Γυάρος - Ιστορική Μνήμη» καταγγέλλει πως μετά τον αποχαρακτηρισμό της περιοχής από πεδίο βολής, ο ιδιώτης μετέφερε και άλλα ζώα... Ενώ, αποθρασυμένος, έφτασε στο σημείο να αναρτήσει και πινακίδα στο αναρρωτήριο που έλεγε «Μην καταστρέφετε το χώρο - κατοικείται - ευχαριστώ».

Με παρέμβαση του Συλλόγου, τελικά αποφασίστηκε, στις 8/4/2003, η απομάκρυνσή του από τη Γυάρο. Ομως, μέχρι σήμερα δεν έχει εκτελεστεί και οι χώροι συνεχίζουν να παραμένουν βρώμικοι και να βεβηλώνεται η ιστορική μνήμη. Δείχνοντας μ' αυτόν τον τρόπο πώς η κυβέρνηση σέβεται την Ιστορία και τους χιλιάδες αντιστασιακούς και αντιδικτατορικούς αγωνιστές που εξορίστηκαν και μαρτύρησαν στο θανατονήσι.