Ανάμεσα στα έργα και τις ημέρες της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ για την Παιδεία, σε περίοπτη θέση βρίσκεται σαφώς ο νόμος 2916/2001, που έμεινε γνωστός ως νόμος της «ανωτατοποίησης των ΤΕΙ». Τρία χρόνια μετά, το εγχείρημα αυτού του νομοθετήματος προκαλεί σε άλλους γέλια και σε άλλους κλάματα. Με το δεδομένο, λοιπόν, ότι βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο και κάποιοι σπεύδουν να μιλήσουν για το κυβερνητικό «έργο» της τετραετίας, ενώ άλλοι θα ανεβάζουν στείρες «αντιπολιτευτικές» κορόνες, αξίζει να ξαναθυμηθούμε τι ήταν και τι σημαίνει σήμερα αυτή η ψευτο - «ανωτατοποίηση».

Στο πλαίσιο της διαδικασίας της Μπολόνια για τη δημιουργία Ενιαίου Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και λίγους μήνες πριν τη σχετική συνάντηση των Ευρωπαίων Υπουργών Παιδείας στην Πράγα, ο νόμος για τα ΤΕΙ συνιστούσε στη χώρα μας την πρώτη πράξη εφαρμογής του μοντέλου της Μπολόνια. Οριζε ότι τα ΤΕΙ ανήκουν στην Ανώτατη Εκπαίδευση, είναι ισότιμα αλλά και διακριτά από τα πανεπιστήμια και προσφέρουν τον πρώτο ακαδημαϊκό τίτλο. Στην πραγματικότητα, τα ΤΕΙ εισήχθησαν στην Ανώτατη Εκπαίδευση, χωρίς καμιά αναβάθμιση των σπουδών και των υποδομών τους κι αυτό γιατί το μοντέλο που προωθείται στο πλαίσιο της Μπολόνια είναι γρήγορες σπουδές που θα δίνουν αναλώσιμες γνώσεις, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της «αγοράς», βαφτίζοντάς τες επιστημονικές.

Οι τεράστιες ελλείψεις σε αίθουσες, εργαστήρια, μόνιμους εκπαιδευτικούς είναι φαινόμενα που τόσο πριν όσο και μετά το νόμο συνοδεύουν τα ιδρύματα, που στενάζουν κάτω από το βάρος της υποχρηματοδότησης. Παράλληλα, τα αντικείμενα σπουδών των ΤΕΙ απέχουν πολύ από το να είναι επιστημονικά και τα ιδρύματα, παρά τις όποιες φιλότιμες προσπάθειες των εργαζομένων σ' αυτά, παραμένουν δεύτερης κατηγορίας.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως, παραμένει ο ίδιος ο διαχωρισμός της Ανώτατης Εκπαίδευσης σε δυο κατευθύνσεις, που καθιστά την τεχνολογική κατεύθυνση υποδεέστερη. Αυτό γιατί η τεχνολογία αποτελεί εφαρμογή της επιστήμης και δεν μπορεί να χωριστεί από αυτήν. Η απλή πρακτική χωρίς το θεωρητικό, επιστημονικό της υπόβαθρο είναι μια μηχανιστική γνώση που αναλώνεται, γίνεται άχρηστη με την εξέλιξη της επιστήμης. Η διαιώνιση αυτού του διαχωρισμού καταδικάζει τα ΤΕΙ, αφαιρώντας τους οποιαδήποτε δυνατότητα ουσιαστικής επιστημονικής αναβάθμισης, όσο κι αν βελτιωθούν οι υποδομές (που ούτε κι αυτό προβλέπεται).

Ο νόμος 2916/01, λοιπόν, πρόσφερε ψεύτικες ελπίδες δήθεν επιστημονικής, δήθεν ανώτατης γνώσης σε χιλιάδες σπουδαστές των ΤΕΙ και τις οικογένειές τους. Στα δυόμισι χρόνια που ακολούθησαν ο πρώτος ενθουσιασμός των σπουδαστών κι οι αυταπάτες έδωσαν τη θέση τους στην απογοήτευση και την απαξίωση σπουδών και πτυχίων. Δεν είναι τυχαίο ότι 70 θέσεις στα ΤΕΙ πανελλαδικά έμειναν ακάλυπτες από τις πανελλαδικές εξετάσεις (δε δηλώθηκαν στα μηχανογραφικά), ενώ από τους σπουδαστές που εγγράφονται στα ΤΕΙ ένα αυξανόμενο κάθε χρόνο ποσοστό εγκαταλείπει τις σπουδές.

Η Νέα Δημοκρατία στο πρόγραμμά της για την Παιδεία, δεν αποφεύγει να μιλήσει για τα ΤΕΙ, αλλά προσπαθεί να ξεπεράσει το σκόπελο με την καραμέλα της «αξιολόγησης». Η αξιολόγηση είναι ο νέος «ευρωπαϊκός στόχος» για την ανώτατη εκπαίδευση, που στην ουσία θα ελέγχει την ταχύτητα πρόσδεσης των ιδρυμάτων στις απαιτήσεις των επιχειρήσεων. Ομως, η «καλύτερη» σύνδεση των ΤΕΙ με τις «ανάγκες της αγοράς» δεν αποτελεί λύση στο πρόβλημά τους, στη φύση τους ως οικοδόμημα που δε βγάζει επιστήμονες, αλλά χειριστές πρόσκαιρης τεχνολογίας.

Οι διακηρύξεις της ΝΔ για απόδοση της δυνατότητας διεξαγωγής (αυτοτελών) μεταπτυχιακών προγραμμάτων σε όποια ΤΕΙ αποδειχθεί από την αξιολόγηση ότι αποκτούν «πανεπιστημιακά standards», μπορεί να ανοίξει ένα νέο κύκλο αυταπατών στην κοινότητα των ΤΕΙ. Γιατί ο χαρακτήρας των μεταπτυχιακών ακόμα και για τα πανεπιστήμια έχει διαστρεβλωθεί: Αποτελούν συμπλήρωμα γνώσεων ή ακόμα και την ίδια την ειδίκευση που θα έπρεπε οι απόφοιτοι να αποκτούν στον προπτυχιακό κύκλο, ώστε το πτυχίο τους να έχει πραγματικά αξία, να πιστοποιεί ότι είναι ολοκληρωμένοι επιστήμονες. Ενα ψευτοσυμπλήρωμα, λοιπόν, σε αποστεωμένες γνώσεις τεχνολογικών εφαρμογών, δεν καθιστά τα ΤΕΙ ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης, ούτε τους αποφοίτους τους επιστήμονες.

Τα όποια μικρά βήματα μπορεί να κάνουν αυτά τα κόμματα για τη βελτίωση των υποδομών των ιδρυμάτων δεν είναι ικανά να δώσουν λύση στο πρόβλημα των ΤΕΙ. Ο αγώνας δηλαδή, για την κάλυψη των αναγκών που έχουν σήμερα τα ιδρύματα δεν μπορεί να οδηγήσει σε λύση, αν δε δένεται με την απαίτηση για συνολικά αναδιάρθρωση της Ανώτατης Εκπαίδευσης, για κατάργηση του αντιεπιστημονικού διαχωρισμού σε ΑΕΙ και ΤΕΙ, για δημιουργία Ενιαίας Ανώτατης Εκπαίδευσης. Το πρόβλημα υποβάθμισης των ΤΕΙ ξεκινάει από την ίδια τη φύση και το χαρακτήρα τους ως «τεχνολογικά» ιδρύματα.

Γι' αυτό η πρόταση του ΚΚΕ για την Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση είναι η μόνη ρεαλιστική, η μόνη που δίνει ουσιαστική λύση στο πρόβλημα των ΤΕΙ, αλλά και στην καλπάζουσα υποβάθμιση των πανεπιστημίων. Γιατί, η επιστημονική γνώση δεν μπορεί να δίνεται στους λίγους, που έχουν να πληρώσουν αδρά στα κέντρα αριστείας της Ευρώπης που κρατούν ψηλά το επιστημονικό τους επίπεδο, ούτε στους λίγους που μπορούν να ολοκληρώνουν τις σπουδές τους σε υψηλού επιπέδου μεταπτυχιακά και διδακτορικά προγράμματα. Η κοινωνία έχει ανάγκη από πολλούς και υψηλά καταρτισμένους επιστήμονες, που θα μπορούν να συμβάλουν στην ίδια την εξέλιξη της επιστήμης και της κοινωνίας, γνωρίζοντας τους νόμους της εξέλιξής τους. Μπορούν τέτοιοι επιστήμονες να βγουν σήμερα από τα ΤΕΙ; Φυσικά και όχι. Με την ενοποίηση όμως της Ανώτατης Εκπαίδευσης στη βάση της αποσαφήνισης, πρώτα και κύρια, των επιστημονικών αντικειμένων (γιατί όλοι συμφωνούν ότι η επεξεργασία ξύλου και κατασκευή επίπλου για παράδειγμα, δεν αποτελεί επιστημονικό αντικείμενο) μπορεί να ανοίξει ο δρόμος για ιδρύματα που όχι μόνο θα λέγονται αλλά και θα είναι Ανώτατα.