Το παραπέρα βάθεμα της ταξικής διαφοροποίησης, με σχολεία πολλών ταχυτήτων, στο όνομα της «αποκέντρωσης», η στενότερη σύνδεση με την «αγορά» και η ακόμα μεγαλύτερη διείσδυση της δεύτερης σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του προγράμματος για την Παιδεία, που παρουσίασε την Παρασκευή ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Γ. Παπανδρέου. Ενα πρόγραμμα κομμένο και ραμμένο στα μέτρα των σύγχρονων αναγκών της αγοράς, στο όνομα της οποίας παραμερίζονται βασικές κοινωνικές ανάγκες και δικαιώματα, το οποίο συνιστά μια σκληρή αντιδραστική επέλαση στην Παιδεία.

Η «συμμετοχική δημοκρατία» στο χώρο της εκπαίδευσης, μεταφράζεται σε αυταπάτες για ελευθερία «επιλογής» μέσα σε ένα πλαίσιο που καθορίζουν τα διεθνή ιμπεριαλιστικά κέντρα και μάλιστα τα ίδια θα παρακολουθούν και θα αξιολογούν την πορεία προσαρμογής της εκπαίδευσης στις ανάγκες του κεφαλαίου. Είναι χαρακτηριστικό το πώς πλασάρεται το ζήτημα της «αξιολόγησης» της εκπαίδευσης ως κάτι που θα γίνεται από τους συντελεστές της εκπαίδευσης και το αποτέλεσμά της θα είναι κτήμα του ...φορολογούμενου πολίτη, αλλά στην πραγματικότητα ο ΟΟΣΑ είναι αυτός που θα έχει τον τελικό λόγο στην αξιολόγηση.

Την ίδια στιγμή, υπόσχεται διάλυση του ενιαίου χαρακτήρα της εκπαίδευσης, στο όνομα της «αποκέντρωσης», με κατάργηση του ενιαίου αναλυτικού προγράμματος και θέσπιση στόχων, κατάργηση του ενιαίου ωραρίου και βιβλίου, καθιέρωση μαθημάτων επιλογής στα ολοήμερα γυμνάσια, που θα οδηγήσουν σε σχολεία πολλών ταχυτήτων. Η αναφορά, μάλιστα, στο πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ ότι ακόμα και Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου θα μπορούν να υποβάλλουν προτάσεις για προγράμματα στα σχολεία, οδηγεί σε ένα τοπίο σχολείων με χορηγούς επιχειρήσεις, σχολείων της ...Κόκα Κόλα, σύμφωνα με το παράδειγμα που έρχεται από τις ΗΠΑ. Αλλωστε, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δηλώνει ιδιαίτερα πρόθυμος να εφαρμόσει τη διεθνή εμπειρία, εννοώντας τις προηγμένες καπιταλιστικά χώρες, στις οποίες έχει προχωρήσει ακόμα περισσότερο η επίθεση στο μορφωτικό δικαίωμα.

Η στροφή στην κατάρτιση που μετατρέπει το σχολείο σε χώρο όπου «ο μαθητής μαθαίνει πώς να μαθαίνει» σε βάρος της γενικής μόρφωσης και της ολόπλευρης διαμόρφωσης της προσωπικότητας των μαθητών, είναι ένα ακόμα στοιχείο του προγράμματος που παρουσιάζει το ΠΑΣΟΚ. Αποκορύφωμα είναι η πρόταση για συνένωση των υπουργείων Παιδείας και Εργασίας, που σηματοδοτεί την υποκατάσταση της εκπαίδευσης από κατάρτιση, την αποσύνδεση της εκπαίδευσης από το δικαίωμα στη δουλιά, την «πιστοποίηση» των γνώσεων και «δεξιοτήτων» που μετατρέπουν τον απόφοιτο - απασχολήσιμο σε προϊόν προς αξιοποίηση (ή προς απόρριψη) από την «αγορά».

Το ΠΑΣΟΚ εξακολουθεί να διατηρεί «θολό» το τοπίο ως προς τον τρόπο εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Παραπέμπει το θέμα σε διάλογο, αλλά ο πρόεδρος του Γ. Παπανδρέου έδωσε μια γεύση από ένα μοντέλο εισαγωγής σε σχολή αντί για τμήμα ή ακόμα και σε πανεπιστήμιο, υποστηρίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα μειώσει το άγχος των μαθητών και την ανάγκη για φροντιστήρια. «Πατώντας» στα προβλήματα που η πολιτική, την οποία στηρίζει το ΠΑΣΟΚ, έχει εντείνει, καθώς μετά τη μεταρρύθμιση έγινε γιγάντωση της παραπαιδείας και των ταξικών φραγμών, έρχεται να παρουσιάσει μια πρόταση που όχι μόνο δεν καταργεί τις πανελλαδικές εξετάσεις και το διαφοροποιημένο δίκτυο Λύκειο - ΤΕΕ, αλλά θα συνεχίζεται στα ίδια τα ΑΕΙ με διαδικασίες διαλογής των φοιτητών και μέσα σε αυτά πλέον, καθώς οι υποψήφιοι θα εισάγονται σε πανεπιστήμια ή σχολές και όχι τμήματα. Ιδιαίτερα σαφές είναι το ΠΑΣΟΚ σε ό,τι αφορά στην ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων από φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και δυνάμεις της οικονομίας, αλλά και την ώθηση των πανεπιστημίων σε εξάρτηση από την αγορά.

Η επανάληψη των καθιερωμένων προεκλογικών εξαγγελιών για αυξήσεις των δαπανών για την Παιδεία, αυξήσεις και επιμόρφωση για τους εκπαιδευτικούς, ανάπτυξη της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και της ειδικής αγωγής, μέσα στο εκπαιδευτικό τοπίο που περιγράφει το ΠΑΣΟΚ, δε μειώνουν την ένταση της επίθεσης στο μορφωτικό δικαίωμα ούτε αποτελούν ουσιαστική στήριξη της δημόσιας Παιδείας, που με το νόμο σπρώχνεται, από τις πρώτες βαθμίδες μέχρι την ανώτατη εκπαίδευση, στην ιδιωτικοποίηση.

Απέναντι σε όλα αυτά, ορθώνονται νέα καθήκοντα και για το κίνημα που δεν μπορεί να εγκλωβιστεί στην παγίδα της ανάγκης για «διάλογο» και «εθνική συναίνεση» στο θέμα της Παιδείας. Ειδικά όταν είναι φανερό ότι πρόκειται για μέτρα προαποφασισμένα που σημαίνουν ένταση της προσπάθειας αντιστοίχισης της εκπαίδευσης στους βάρβαρους νόμους της αγοράς, στις νέες αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις στην εργασία. Ο λαός, όπως τόνιζε σε ανακοίνωσή του το ΚΚΕ, δεν μπορεί να αφήσει αναπάντητη την πρόκληση ενάντια στο δικαίωμα για ενιαία λαϊκή Παιδεία, με χρηματοδότηση από το κράτος, ενιαίο δωδεκάχρονο δημόσιο και δωρεάν σχολείο για όλους, εξασφάλιση όλου του προσωπικού που θα εργάζεται με δικαιώματα και την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή, με ευθύνη του κράτους. Και στις προσεχείς εκλογές πρέπει να δώσει την απάντησή του.