Στους ρυθμούς της επόμενης μέρας από την εν ψυχρώ δολοφονία του πνευματικού ηγέτη της «Χαμάς», Σεΐκ Αχμαντ Γιασίν, βρίσκεται ολόκληρη η Μέση Ανατολή και ο αραβικός κόσμος. Η δολοφονία αυτή, υπό την προσωπική εποπτεία του Αριέλ Σαρόν, μοιάζει με απόπειρα αυτοκτονίας του στόχου της ισραηλινής ασφάλειας εκ πρώτης όψεως. Μια σειρά, όμως, από παράγοντες αποδεικνύουν ότι ούτε «παράφρων», ούτε «παρορμητικός», αλλά ούτε και «μόνος», είναι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός σε αυτές τις επιλογές που, αναμφιβόλως, προκαλούν αλυσιδωτές αντιδράσεις και μακροπρόθεσμες συνέπειες, όχι μόνο για το Ισραήλ.

Ο 67χρονος τετραπληγικός πνευματικός ηγέτης της «Χαμάς» δεν ήταν ένας οποιοσδήποτε στόχος. Πολύ πριν ιδρύσει τη «Χαμάς», ο Γιασίν είχε ενταχθεί στους κόλπους των «Αδελφών Μουσουλμάνων», σπουδάζοντας στο ισλαμικό πανεπιστήμιο Αλ Αζχάρ, του Καΐρου. Παρά τις απόψεις του, δεν ασχολήθηκε με τις πολιτικές εξελίξεις στα κατεχόμενα εδάφη παρά το 1987, μετά την έναρξη της πρώτης Ιντιφάντα, οπότε και ίδρυσε την οργάνωσή του.

Αξίζει να υπενθυμιστεί ότι μέχρι τη σύλληψή του το 1989, οι ισραηλινές κατοχικές δυνάμεις δεν είχαν αντιδράσει στο έργο του, (ενώ αρκετές φορές έκαναν και τα στραβά μάτια) καθώς θεωρούνταν αντίβαρο απέναντι στην ΟΑΠ. Επίσης, ας μην ξεχνά κανείς ότι για μεγάλο χρονικό διάστημα η «Χαμάς» αρκέστηκε σε επιμελητειακό ρόλο στους κόλπους της Ιντιφάντα. Συνελήφθη από τον ισραηλινό στρατό το 1989. Το 1997, απελευθερώθηκε, όταν η ισραηλινή ηγεσία αναγκάστηκε να τον ανταλλάξει με 2 Ισραηλινούς πράκτορες που συνελήφθησαν στην Ιορδανία για την απόπειρα δολοφονίας του Κχάλεντ Μασχάλ, ηγετικού στελέχους της «Χαμάς».

Ο Γιασίν, αν και δεν ήταν κληρικός, λειτουργούσε ως πνευματικό σύμβολο, τόσο της παλαιστινιακής οργάνωσης όσο και του συνόλου του μουσουλμανικού κόσμου, καθώς ηγήθηκε των δεκάδων ανθρωπιστικών προγραμμάτων της «Χαμάς», ακολουθώντας κατά λέξη τα καθήκοντα φιλανθρωπίας που προκύπτουν από το Κοράνι. Οι ανθρωπιστικές δράσεις της «Χαμάς», που διατηρεί σχολεία, νοσοκομεία, γηροκομεία ενώ συντηρεί ολόκληρες συνοικίες, κυρίως στη Λωρίδα της Γάζας, είχαν παρακλάδια στο πολύπλοκο σύστημα φιλανθρωπίας ολόκληρου του Κόλπου. Ας μην ξεχνάμε ότι η δολοφονία του ΓΓ του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, το 2001, είχε προκαλέσει εξίσου μεγάλες αντιδράσεις, χωρίς, όμως, να υπάρχει, αυτή η θρησκευτική χροιά.

Δεν περίμενε, φυσικά, κανείς τη δολοφονία Γιασίν, για να αντιληφθεί ότι ο πολυσυζητημένος «οδικός χάρτης» είναι νεκρός εδώ και καιρό, αν δεν ήταν εξαρχής αποκλειστικά και μόνο ένα κόλπο δημοσίων σχέσεων. Καμία προοπτική «διαλόγου» δεν μπορεί να υπάρξει όσο η ισραηλινή ηγεσία, βασιζόμενη στην εξόφθαλμη αντιμετώπιση «δύο μέτρων και δύο σταθμών» της Ουάσιγκτον που λειτουργεί ως μοναδικός διαμεσολαβητής, υπαγόρευε όρους στους Παλαιστινίους, ποδοπατώντας το διεθνές δίκαιο και τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Η κυβέρνηση Σαρόν, ασχέτως δηλώσεων, έδειξε με τον σαφέστερο τρόπο αυτό που, εμμέσως, έπρατταν και οι προκάτοχοί του: ότι δεν υπήρχε καμία πρόθεση εξεύρεσης δίκαιης και βιώσιμης λύσης για το Παλαιστινιακό.

Η ισραηλινή ηγεσία συστηματικά υπέσκαψε την αξιοπιστία και τη δυνατότητα διακυβέρνησης της Π. Αρχής. Σήμερα, ουσιαστικά, δεν υπάρχει καμία υποδομή, είτε σε υλικό είτε ανθρώπινο δυναμικό, που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την παλαιστινιακή ηγεσία. Η συντονισμένη αυτή επιχείρηση ανέβασε το κύρος της «Χαμάς» στην παλαιστινιακή κοινή γνώμη, καθώς αποδεικνυόταν συνεπής στις δεσμεύσεις και στα λεγόμενά της, σε αντίθεση με την παλαιστινιακή ηγεσία που εμφανιζόταν αδύναμη ακόμη και να προστατεύσει τους πολίτες από τα κατοχικά στρατεύματα, τη στιγμή που ζητούσε ηρεμία για να γίνουν συνομιλίες.

Τώρα, πλέον, μετά τη δολοφονία Γιασίν, τα ελάχιστα περιθώρια κινήσεων που, ίσως, είχαν απομείνει στον Γιάσερ Αραφάτ, που προδιαγράφεται μάλιστα και ως επόμενος στόχος, εξαφανίστηκαν. Η επιρροή της οργάνωσης είναι πια κυρίαρχη σχεδόν παντού στα παλαιστινιακά εδάφη. Η ισραηλινή ηγεσία πετυχαίνει το στόχο της: «Εξουδετερώνει» την Π. Αρχή, ενισχύει το επιχείρημά της περί «απάντησης στην τρομοκρατία», καθώς τα αντίποινα της «Χαμάς» είναι δεδομένα, πόσο μάλλον που ο ισραηλινός στρατός συστηματικά προκαλεί τις αντιδράσεις της εδώ και μήνες.

Για ορισμένους αναλυτές, η δολοφονία Γιασίν και το γενικότερο «ξεκαθάρισμα», με το οποίο απειλεί ο Σαρόν τη «Χαμάς», αποτελεί έναν τρόπο να παρουσιαστεί ως «νίκη» η διακηρυγμένη αποχώρηση από τη Λωρίδα της Γάζας, κατευνάζοντας τις αντιδράσεις της ακροδεξιάς του κυβερνητικού συνασπισμού. Για άλλους, οι αντιδράσεις που δρομολόγησε η δολοφονία, αποτελούν καλή δικαιολογία για παράταση επ' αόριστον και ενίσχυση της κατοχής. Τέλος, δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η πτώση της δημοτικότητας Σαρόν δεν αποκλείει το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών και έτσι ο απερχόμενος πρωθυπουργός αναλαμβάνει να «τελειώνει» με την «παλιά» παλαιστινιακή ηγεσία, έτσι ώστε να αναδειχτεί μια «νέα», που θα είναι πρόθυμη να συναινέσει στις ισραηλινές απαιτήσεις.

Οι αραβικές ηγεσίες έχουν, επανειλημμένως, τονίσει, ιδιαίτερα μετά την 11η Σεπτέμβρη, ότι αν δε λυθεί δίκαια το Παλαιστινιακό δεν έχει κανένα νόημα η «αντιτρομοκρατική εκστρατεία». Η διαιώνιση της ισραηλινής κατοχής και η καθημερινή κλιμακούμενη καταπάτηση κάθε δικαιώματος του παλαιστινιακού λαού προκαλεί εκρήξεις οργής, αγανάκτησης, απελπισίας στους αραβικούς πληθυσμούς, διευκολύνοντας το «κήρυγμα» των κάθε λογής οργανώσεων, που διεκδικούν το ρόλο του τιμητή της αραβικής και μουσουλμανικής αξιοπρέπειας.

Δεν είναι διόλου τυχαίο, όπως έχουν επισημάνει Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι, το ότι η «αλ Κάιντα», μόνο μετά την 11η Σεπτέμβρη, «θυμήθηκε» το Παλαιστινιακό. Και, όπως τονίζουν οι ίδιοι αξιωματούχοι σήμερα, η δολοφονία Γιασίν είναι ένας πολύ καλός τρόπος «να προσελκυστούν τα δίκτυα της αλ Κάιντα και στα παλαιστινιακά εδάφη», καθώς επλήγη όχι μια απλώς παλαιστινιακή προσωπικότητα (που επέμενε όσο ζούσε στα εθνικοαπελευθερωτικά χαρακτηριστικά της «Χαμάς») αλλά ένα θρησκευτικό σύμβολο.

Ο κομβικός ρόλος που διαδραματίζει το Παλαιστινιακό είναι, φυσικά, γνωστός τόσο στο Τελ Αβίβ όσο και στην Ουάσιγκτον. Η τελευταία, όμως, παρά τις δηλώσεις, εμφανίζεται αποφασισμένη, όχι μόνο να μην τηρήσει τα προσχήματα, επιδιώκοντας κάποια έστω επιφανειακή λύση, αλλά και να αξιοποιήσει, διά μέσου του τοποτηρητή της στην περιοχή (Ισραήλ), το ζήτημα για να ενισχύσει την «αντιτρομοκρατική της εκστρατεία». Οσο κλιμακώνεται η βία, τόσο η αμερικανική παρέμβαση, ακόμη και ωμότατη, όπως η εισβολή και κατοχή του Ιράκ, θα παρουσιάζεται ως απαραίτητη, εδραιώνοντας την αποκλειστική κυριαρχία των ΗΠΑ στο κομβικό ενεργειακό σταυροδρόμι του κόσμου. Εξ ου και η όψιμη ανησυχία για το μέλλον των λαών της περιοχής, που αποτυπώθηκε στα σχέδια περί «μείζονος Μέσης Ανατολής».

Ενώ Ουάσιγκτον και Τελ Αβίβ αξιοποιούν την ίδια ακριβώς ορολογία για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους, η ΕΕ, είτε ως σύνολο είτε ως ξεχωριστές χώρες, αποπειράται να συμμετάσχει στη νομή της περιοχής. Οπως πράττει εδώ και πολλά χρόνια, η ΕΕ διαχώρισε τη θέση της από τις ΗΠΑ, καταδικάζοντας το «φόνο» Γιασίν, ενώ ακόμη και η «στενή σύμμαχος» Βρετανία, μίλησε για «απαράδεκτη πράξη». Οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να εισέλθουν, πλαγίως, στις εξελίξεις της περιοχής, παίζοντας το «αραβικό» χαρτί, αφού το Ισραήλ έχει ξεκαθαρίσει ότι αντιλαμβάνεται ως διαμεσολαβητή μόνο τις ΗΠΑ. Είναι, άλλωστε, σαφές ότι τα όποια αντίποινα της «Χαμάς», ή άλλων «προθύμων», όπως οι «Ταξιαρχίες Αμπού Χαφς αλ Μάσρι», που δήλωσαν και τώρα «παρών» όπως στη Μαδρίτη, θα χρησιμοποιηθούν, για να ασκηθούν πιέσεις σε όσους είναι «διστακτικοί» να συμμετάσχουν ενεργά «στον αντιτρομοκρατικό πόλεμο» όπου Γης.

Το ζήτημα, φυσικά, είναι ότι, ουσιαστικά, ούτε η ΕΕ ενδιαφέρεται για τον παλαιστινιακό λαό. Αν, όντως, συνέβαινε κάτι τέτοιο, θα είχε χρησιμοποιήσει τις εμπορικές της συμφωνίες με το Ισραήλ, για να πιέσει στην κατεύθυνση του τερματισμού της κατοχής. Εκτός, όμως, από διπλωματικούς ελιγμούς και ευχολόγια, δεν έχει αναλάβει καμία άλλη πρωτοβουλία. Η δολοφονία Γιασίν, εκτός από το ότι απελευθέρωσε τις, ως ένα βαθμό, ανεξέλεγκτες δυνάμεις που έσπειρε η ισραηλινή κατοχή και οι αμερικανικές επεμβάσεις στον αραβικό κόσμο, επανέφερε στο προσκήνιο το Παλαιστινιακό, για μια ακόμη φορά, όχι ως ζήτημα προς επίλυση, αλλά ως πεδίο πρωτογενούς αντιπαράθεσης συμφερόντων για τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής.