Βιβλία για την Εθνική Αντίσταση και τη σκληρή δεκαετία του '40 αφηγηματικού - απομνημονευτικού χαρακτήρα έχουν γραφτεί αρκετά. Ιδιαίτερα δε από τους απλούς αγωνιστές. Υπάρχει πλήθος βιβλιογραφικού υλικού, πολυτιμότατο για τους ιστορικούς και τις επόμενες γενιές, μέρος του οποίου είναι πολλές φορές δύσκολο να βρεθεί, επειδή αρκετές εκδόσεις έχουν γίνει στις κατά τόπους περιοχές, είναι ιδιωτικού χαρακτήρα και δεν κυκλοφόρησαν ποτέ σ' ολόκληρη τη χώρα ή τουλάχιστον στα βασικά αστικά κέντρα και στην πρωτεύουσα. Οσο, όμως, βιβλιογραφικό υλικό κι αν υπάρχει, η ανάγκη εμπλουτισμού του δεν πρόκειται ποτέ να εκλείψει, αν και σιγά σιγά λιγοστεύουν οι εν ζωή αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, που θα μπορούσαν να γράψουν και δεν έγραψαν ή που έγραψαν όσα θυμούνται, αλλά με το βάθεμα της ιστορικής έρευνας η παρουσία τους, για εμπλουτισμό και διευκρινίσεις πάνω στη μαρτυρία τους, είναι καθοριστική.

Κανείς σοβαρός μελετητής, λοιπόν, δε θα μπορούσε ποτέ να ισχυριστεί ότι η βιβλιογραφία των αναμνήσεων για τη δεκαετία του '40 έχει πλέον κορεστεί, πως ό,τι ήταν να ειπωθεί, με τη μορφή των αναμνήσεων, ειπώθηκε και πως εκείνο που απομένει είναι οι μεγάλες ανασυνθέσεις της Ιστορίας, έργο για το οποίο τον κύριο λόγο έχουν οι ιστορικοί. Το συμπέρασμα αυτό - ότι, δηλαδή, οι επιζώντες αγωνιστές έχουν πολλά να δώσουν στην ιστορική έρευνα - το επιβεβαιώνει περίτρανα το βιβλίο του Δημήτρη Κυριαζή «1940-1950 Η ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΠΟΥ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΕ ΤΗ ΧΩΡΑ - Πόλεμος - Κατοχή - Εθνική Αντίσταση - Εμφύλιος», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Σ. Ι. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ.

Ο συγγραφέας, αγωνιστής του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, με πλούσιο συγγραφικό και μεταφραστικό έργο, με εξαιρετικό χάρισμα στο γραπτό λόγο και με πολύ καλή γνώση των ιστορικών πηγών που τον βοηθάει να γίνεται πιο σαφής, πιο ουσιαστικός, πιο συγκεκριμένος και πιο τεκμηριωμένος στα όσα γράφει, καταφέρνει να μας δώσει ένα σπουδαίο δείγμα συνδυασμού προσωπικών αναμνήσεων και ιστορικού δοκιμίου, που δύσκολα συναντά κανείς στη σχετική υπάρχουσα βιβλιογραφία.

Το βιβλίο χωρίζεται σε 15 κεφάλαια κι ένα παράρτημα, όπου αναλύονται θέματα, όπως η κατάσταση της Ευρώπης στο Μεσοπόλεμο και η προετοιμασία του Β` Παγκόσμιου Πολέμου, η σημασία του Β` Παγκόσμιου Πολέμου για την Ελλάδα, το πώς προετοιμάστηκε η χώρα για τον πόλεμο και ποια στάση κράτησαν οι τότε πολιτικές της δυνάμεις, η Κατοχή και η Εθνική Αντίσταση, η Λευκή Τρομοκρατία, ορισμένες πλευρές του Εμφυλίου και της μετεμφυλιακής περιόδου. Αναφορικά με την Εθνική Αντίσταση και τη μεταβαρκιζιανή περίοδο, εκτενής αναφορά, με παράθεση πλούσιου πληροφοριακού υλικού, γίνεται για τα τεκταινόμενα στην περιοχή της Μεσσηνίας, που είναι και η ιδιαίτερη πατρίδα του συγγραφέα.

Ο Δ. Κυριαζής κλείνει την αφήγησή με τούτα τα λόγια - προτροπές: «Σαν το φαρμάκι της σκλαβιάς δεν υπάρχει πικρότερο. Ο αγώνας για ελευθερία δεν είναι μόνο υπέρτατο χρέος, αλλά και πηγή άφατης χαράς. Χωρίς οράματα, ουτοπίες έστω, αγώνες και θυσίες πολλές φορές, δεν προχωράνε οι κοινωνίες, δε ανελίσσονται... Αντισταθείτε!.. Η ελευθερία είναι το οξυγόνο της ανθρώπινης ευτυχίας! Οι απελευθερωτικοί, οι κοινωνικοί αγώνες ΠΟΤΕ δεν πάνε "στράφι"». Την ιστορική επιβεβαίωση όλων αυτών ο αναγνώστης μπορεί να την αναζητήσει στις σελίδες του βιβλίου.