Τη δεκαετία του '60 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έβαλε τα διόδια στις εθνικές οδούς. Θα εισπράττονταν - υποτίθεται - για μερικά χρόνια, ώσπου με τα λεφτά που θα μαζεύονταν να φτιαχτούν καλοί δρόμοι σε όλη την Ελλάδα. Ετσι έλεγαν. Από τότε πέρασαν 40 χρόνια. Τα διόδια ουδέποτε, φυσικά, καταργήθηκαν, αλλά δρόμοι δεν έγιναν. Αντίθετα έγιναν πολλά τα εικονοστάσια στις εθνικές οδούς...

***

Επί 4 και πλέον δεκαετίες οι φιέστες διαδέχονται η μια την άλλη. Από το ιδεολόγημα της «Ψωροκώσταινας» περάσαμε στο φληνάφημα της «ισχυρής Ελλάδας». Αλλά δρόμοι δεν έγιναν. Και τα εικονοστάσια πολλαπλασιάζονται...

***

Η «ισχυρή Ελλάδα» απέκτησε Αττική Οδό. Και Ρίο - Αντίρριο. Και περιφερειακό στην Πάτρα. Και σήραγγα στην Κακιά Σκάλα.

Αλλά για να φτάσεις στο Ρίο - Αντίρριο πρέπει να διαβείς την καρμανιόλα της Κορίνθου - Πατρών. Για να φτάσεις στην Κακιά Σκάλα πρέπει να ξεφύγεις από τη λαιμητόμο της Ακράτας, ή του Αιγίου, ή του Ξυλόκαστρου. Για να βγεις στον περιφερειακό της Πάτρας πρέπει να σωθείς από το «Βιετνάμ» της Πύργου - Πατρών. Για να μπεις στην Αττική Οδό, πρέπει να πηδήξεις τις κοντά 7.000 λακκούβες των αττικών δρόμων, όπως είχε μετρήσει η επιμελέστατη κυρία Βάσω Παπανδρέου...

***

Το συμπέρασμα είναι ότι, και φυσικά, δεν υπάρχει κανένας τεχνικός λόγος για να μην έχουμε στην Ελλάδα καλούς δρόμους. Η τεχνική αρτιότητα, π.χ. της Αττικής Οδού, το αποδεικνύει.

*

Αλλά το κριτήριο για να φτιαχτεί ένας καλός δρόμος ή ένα μεγάλο έργο δεν είναι το πόσες ζωές θα σωθούν ή το πώς θα καλυτερέψει η ζωή των πολλών.

Πέρα από την ανάγκη «εκσυγχρονισμού» του ίδιου του συστήματος, που όσο κι αν πλασάρεται σαν «προσφορά στον πολίτη» συνιστά αδήριτη εσωτερική του υποχρέωση να ξεπεράσει τα δομικά του αδιέξοδα όταν αυτά φτάνουν στο απροχώρητο (π.χ. πρόβλημα στις μεταφορές, απώλεια εργατοωρών λόγω κυκλοφοριακού, αρνητικές οικονομίες κλίμακας λόγω μη προσβασιμότητας του οικονομικού κέντρου με την περιφέρεια κλπ.), άλλο είναι το κριτήριο:

*

Αφ' ενός, το πόσο «πιασάρικη» είναι η φιέστα που θα στηθεί για το κόψιμο της κορδέλας. Αφ' ετέρου, το πόσο μεγάλος «κουμπαράς» θα είναι για τον εργολάβο ο υπό κατασκευή δρόμος. Αν η κοιλιά του «κουμπαρά» είναι μεγάλη, τότε ο εργολάβος (ο ίδιος που φτιάχνει και τις κακοτεχνίες), το κράτος (το ίδιο που εγγυάται το ακαταδίωκτο για τα λαμόγια), οι κυβερνήσεις (οι ίδιες που μοιράζουν τα τρισ. στους αναδόχους) μπορούν να σου εξασφαλίσουν μερικά χιλιόμετρα ασφαλούς διέλευσης. Μερικά. Μέχρι το επόμενο εικονοστάσι...