Τρία ζητήματα θέλω να επισημάνω στον προσυνεδριακό διάλογο για το 17ο Συνέδριο του ΚΚΕ.

Εχουν περάσει 8 χρόνια από το 15ο Συνέδριο όπου βάλαμε ως στόχο τη δημιουργία του ΑΑΔΜ και την ανάπτυξή του.

Στο διάστημα που μεσολάβησε δημιουργήθηκαν το ΠΑΜΕ και η ΠΑΣΥ που με το δυναμισμό και την πρωτοπόρα δράση τους γράφουν τις σύγχρονες σελίδες του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος στη χώρα μας και όχι μόνο. Ομως το ζητούμενο, δηλαδή η δημιουργία ενός μαζικού λαϊκού κινήματος φαίνεται να αργεί απελπιστικά. Και μέτωπο χωρίς μάζες αλλά μόνο με τους κομμουνιστές ως δρώντα υποκείμενα και κάποιους συνεργαζόμενους δε γίνεται. Είναι δυνατόν να υπάρχουν διάφορες αιτίες γι' αυτό. Θα αναφερθώ σε μερικές που θεωρώ εγώ ως κυρίαρχες.

Η αντίληψη που διαπερνά τις θέσεις ότι το μέτωπο αυτό θα οικοδομηθεί βασικά (ή αποκλειστικά) ως κοινωνική συμμαχία, δηλαδή από τα «κάτω» είναι, νομίζω, και η ΒΑΣΙΚΗ αδυναμία του διότι δεν παίρνει υπόψη τη διαλεκτική διάσταση του ζητήματος των κοινωνικοπολιτικών συμμαχιών. Δηλαδή ότι στη στρατηγική και τακτική των συμμαχιών έχει μεγάλη σημασία ο σωστός συνδυασμός των κοινωνικών και πολιτικών παραγόντων.

Η πείρα δείχνει ότι έχουν πολύ μικρή σημασία οι πολιτικές συμμαχίες που δεν έχουν κοινωνική βάση. Οι συμμαχίες αυτές είναι κατά κανόνα αδύνατες και βραχυπρόθεσμες. Ωστόσο και οι κοινωνικές συμμαχίες που δεν είναι πολιτικά διαμορφωμένες - με τη μορφή μετώπου, συνασπισμού, συμφωνίας και που δε βρίσκουν την έκφρασή τους στην κοινή δράση τούτων ή των άλλων δυνάμεων - είναι λίγο αποτελεσματικές και αποτελούν μάλλον δυνατότητα ενότητας παρά πραγματικότητα. Η πολιτική συμμαχιών πραγματοποιείται όχι με την άμεση συνεργασία των τάξεων ή των στρωμάτων όσο κι αν είναι κοινά τα προβλήματα και συμφέροντά τους, αλλά με τα κοινωνικά κινήματα και τους κοινωνικοπολιτικούς συνασπισμούς που συσπειρώνουν τους εκπροσώπους των τάξεων και στρωμάτων πάνω σε μια κοινή πλατφόρμα αγώνα. Η μονομέρεια δηλαδή της δημιουργίας μετώπου κινηματικού μόνο χαρακτήρα που παρατηρείται στις θέσεις δεν έρχεται σε αντιστοιχία με την ως άνω διαλεκτική αρχή.

Ετσι παρατηρείται το γεγονός πως παρά την όξυνση των προβλημάτων των εργαζομένων της χώρας μας και παρά την προμετωπίδα του κόμματός μας για δημιουργία μετώπου αυτό δε φαίνεται να 'ναι ούτε και στα πρώτα του βήματα. Μπορεί να 'ναι λοιπόν κοινά τα συμφέροντα εργατοϋπαλλήλων - μικρομεσαίας αγροτιάς, μπορεί στις μεγάλες αγροτικές κινητοποιήσεις των τελευταίων ετών να συμπαραστάθηκαν εργαζόμενοι της πόλης δυναμικά στο πλευρό τους αλλά μαζικό μέτωπο με συνέχεια και δυναμική δε δημιουργήθηκε ούτε πιστεύω πως θα δημιουργηθεί σε εύθετο χρόνο, γιατί όπως επισήμανα και πιο πάνω παραγνωρίζεται η διαλεκτική διάσταση του ζητήματος των κοινωνικοπολιτικών συμμαχιών.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν εμπόδια όχι μόνο υποκειμενικής (αλλοτρίωση συνείδησης ή χειραγώγησή της κλπ.), αλλά και αντικειμενικής φύσης στο δρόμο προς την ωρίμανση των συνθηκών για την αλλαγή της στάσης του λαού απέναντι στο σύστημα κατ' αρχήν και ακολούθως για την πάλη υπέρ του σοσιαλισμού που αποτελεί ένα αδιαίρετο καθήκον για μας. Παρ' όλο που το μίνιμουμ των υλικών προϋποθέσεων και πλέον για το σοσιαλισμό υπάρχουν στη χώρα μας οι αντικειμενικοί όροι που αναστέλλουν εξελίξεις είναι η ίδια η ταξική διαστρωμάτωση της ελληνικής κοινωνίας τη συγκεκριμένη ιστορικά περίοδο που διανύουμε π.χ. ύπαρξη πλατιών μικρομεσαίων στρωμάτων δίπλα στους εργαζόμενους (οι οποίοι μπορούν να 'ναι και μικροϊδιοκτήτες) π.χ. δουλεύει στο εργοστάσιο, μα έχει και το χωράφι στο χωριό που του δίνει πρόσθετο εισόδημα κλπ. Από την άλλη, βλέπουμε πως από πλευράς υλικών ανέσεων ή όρων ζωής έχουμε: Πρώτο και δεύτερο αυτοκίνητο, μία ή και δυο κατοικίες (εξοχικό κλπ.) οικιακά κομφόρ και άλλα πολλά. Λύθηκαν προβλήματα που υποτίθεται θα λύνονταν στο σοσιαλισμό, τουλάχιστον αυτό ήταν η αναμονή μερικές δεκαετίες παλιότερα. Οι συνθήκες άλλαξαν πολύ και άλλαξαν κάτω και από την πάλη του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος και με την επίδραση που άσκησε στον κόσμο η Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση. Οι αλλαγμένες συνθήκες απαιτούν και από μας άλλες προσεγγίσεις για επίτευξη των στόχων μας δηλ. πιο ευέλικτη τακτική και τη χρήση του «εργαλείου» των συμβιβασμών. Ας μη μας τρομάζει η λέξη. Οι συμβιβασμοί είναι αναγκαίοι σε ένα πολιτικό κόμμα όταν απ' αυτούς δε βλάπτονται τα συμφέροντα του λαού, αλλά είναι αναγκαίος ελιγμός προς όφελος του λαού, π.χ. συμμετοχή υπό όρους σε μια κυβέρνηση αν οι όροι αυτοί υπηρετούν τα λαϊκά συμφέροντα κλπ. Εξ άλλου μήπως συμβιβασμός δεν ήταν η ΝΕΠ επί Λένιν, η χρησιμοποίηση από τη σοβιετική εξουσία αστών ειδικών (καλοπληρωμένων) ή ακόμη η συμμαχία της Σοβιετικής Ενωσης με τα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη κατά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο προς όφελος του αντιφασιστικού αγώνα και τόσα άλλα; Συμβιβασμός θα ήταν και η δημιουργία ενός αριστερού πόλου στην πολιτική ζωή που θα έφερνε ρήγματα στο δικομματισμό, θα έλκυε τους προοδευτικούς ανθρώπους που δεν είναι κομμουνιστές, αλλά θέλουν την προοδευτική αναγέννηση της χώρας μας κλπ.

Εξάλλου η θεωρία μας ποτέ δεν είπε ότι θα συμμετάσχουμε μόνο σε μια κυβέρνηση, δηλαδή σ' αυτήν που θα εκφράζει τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Χρειάζονται, λοιπόν, ευρύτερες συνεργασίες, πέρα από τις ταξικές. Σε σχέση μ' αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η Αριστερά προκειμένου να πείσει τα ευρύτερα δημοκρατικά προοδευτικά στρώματα ότι διαθέτει πειστική πρόταση εξουσίας οφείλει κατ' αρχήν να διευθετήσει με τρόπο ειρηνικό και γόνιμο τα του οίκου της.

Ολα αυτά βέβαια ισχύουν στις ιδιαίτερες συνθήκες της χώρας μας την ιστορική περίοδο που διανύουμε. Εξάλλου, κάθε συνεπής δημοκράτης δηλ. κομμουνιστής θα ήθελε να πάμε στο σοσιαλισμό 100% ειρηνικά, όσο αυτό εξαρτάται από μας, γνωρίζοντας πως ο Λένιν μέχρι τα Ιουλιανά του '17 προσδοκούσε σε μια ειρηνική εξέλιξη της επανάστασης.

Διανύουμε τη μοναδική συνεχή ειρηνική κοινοβουλευτική περίοδο τα τελευταία 110 χρόνια τουλάχιστον. Ο ηρωικός και πολύπαθος λαός μας μόνο τα τελευταία 30 χρόνια ανάσανε σε μια λίγο -πολύ ομαλή, ελεύθερη και δημοκρατική ζωή. Η αστικοδημοκρατική ομαλή περίοδος δεν ολοκληρώθηκε βέβαια εντελώς τα τελευταία χρόνια. Πολλά χρειάζεται να γίνουν ακόμη. Παλιότερα είχαμε πολέμους, χούντες, πολλά δεινά. Οι διαθέσεις του λαού μας είναι υπέρ της συνέχισης της ομαλής δημοκρατικής ζωής. Επομένως ας περισσεύουν τάσεις σχετικής περιφρόνησης του κοινοβουλευτισμού που παρατηρούνται από ορισμένους θα 'λεγα «υπερεπαναστάτες». Χιλιάδες σύντροφοί μας θυσιάστηκαν για τις κατακτήσεις της αστικής δημοκρατίας. Η εξουσία των εργαζομένων (δηλ. ο σοσιαλισμός και η δημοκρατία του) πρέπει να αναπτύξει παραπέρα τον αστικό κοινοβουλευτισμό στο σημείο που ακόμη και η κυβέρνηση του τόπου να ασκείται από μια πολυκομματική συμμαχία της Αριστεράς.

Σε όλα τα παραπάνω (δηλ. για τις διαθέσεις του λαού) πρέπει να προστεθεί και το γεγονός της ανατροπής του σοσιαλισμού και των συνακόλουθων απογοητεύσεων που αυτό έφερε σε πλατιές μάζες εργαζομένων και στις γραμμές μας.

Ακόμα και αν το μέτωπο γινόταν κυβέρνηση κάποτε (με εκλογές) θα έπρεπε να κινηθεί προς το σοσιαλισμό με προσεκτικά βήματα, σταδιακά. Αλλιώς θα διαλυόταν, γιατί οι σύμμαχοι θα αρνούνταν να λάβουν επαναστατικά μέτρα. Αυτά για να κατανοηθούν και το προτσές και οι δυσκολίες.

Ο καπιταλισμός αρχίζει να εξαντλεί τα όριά του. Παρ' όλο που κανένας κοινωνικοοικονομικός σχηματισμός δεν εξαφανίζεται αν δεν αναπτύξει πλήρως όλες τις παραγωγικές δυνάμεις που μπορεί να χωρέσει, όπως έλεγε ο Μαρξ, η εισαγωγή του σ' όλο σχεδόν τον πλανήτη μέσω και της διεθνοποίησης αρχίζει να μαρτυρά τα ιστορικά του όρια.

Ιδωμεν.

Κωνσταντινόπουλος Γεώργιος