Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι

Με αφορμή την καταστροφή στη Νοτιοανατολική Ασία, ο αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης Μπάμπης Λεωνιδάκης θυμάται το μεγάλο σεισμό του '53 στην Κεφαλλονιά, όπου βρισκόταν κρατούμενος και όπου περισσότεροι από 300 άνθρωποι σκοτώθηκαν στο νησί και εξιστορεί πώς αντιμετώπισαν οι κρατούμενοι στις φυλακές του Μέτλαντ εκεί την κατάσταση. Γράφει:

Στα αλήστου μνήμης πέτρινα χρόνια, κάπου 350 κομμουνιστές βρεθήκαμε στο κάτεργο του Μέτλαντ στην Κεφαλονιά. Χιλιάδες άλλοι αλλού. Νύχτα τραγική η 10/8/1953. Ισχυρή δόνηση 6-7 Ρίχτερ. Οι σιδηροδεσμώτες πάγωσαν, κόπηκε η ανάσα τους, μα το ακαταμάχητο ένστικτο της αυτοσυντήρησης ξέσπασε αυθόρμητα. Ολες οι αχτίνες ξεσηκωθήκαμε για αγώνα ζωής και θανάτου. Χωνιά κι άλλα σύνεργα τα μέσα μας. Φωνές γοερές, στεντόρειες και ασταμάτητες ολονυχτίς. Κινδυνεύουμε, θέλουμε τον εισαγγελέα! Βγάλτε μας έξω!

Και πραγματικά, στο κάτεργο είχαν ανοιχτεί τεράστιες ρωγμές. Οι φωνές σε ένταση, που ακούγονταν σ' όλο το Αργοστόλι. Πρωί πρωί, την άλλη μέρα, κατέφτασε ο διευθυντής Μαν. Μπουζάκης και απαθέστατα μας δήλωσε: «Ησυχάστε, δόνηση ήταν, πέρασε». Η θέση αυτή του διευθυντή μάς εξόργισε, με αποτέλεσμα ο αγώνας να ενταθεί. Τώρα ζητάγαμε τον εισαγγελέα, τον νομάρχη και τον διοικητή της Χωροφυλακής.

Το απόγευμα της ίδιας μέρας, νέα δόνηση επέτεινε τον πανικό μας. Η τραγικότητα απερίγραπτη, ο αγώνας σε ένταση, ο κίνδυνος άμεσος. Ολη τη νύχτα τα χωνιά στη διαπασών. Την επομένη, ανακοινώθηκε από το μεγάφωνο να παρουσιαστεί μια επιτροπή στον εισαγγελέα. Στη στιγμή, οι αείμνηστοι γιατροί Μαν. Σιγανός και Στάθης Κανναβός, ο Δ. Συντυχάκης και ο γράφων φτάσαμε στο γραφείο του διευθυντή και χωρίς άλλη κουβέντα ο Σιγανός δηλώνει:

Κύριε εισαγγελέα, απαιτούμε να δώσετε εντολή να βγούμε έξω από τα σίδερα, κινδυνεύει η ζωή 500 κρατουμένων, μαζί με τους ποινικούς. Σας καθιστούμε υπεύθυνο. Κάθε ολιγωρία δυνατόν να αποβεί μοιραία. Ανάλγητος, ψυχρός και άτεγκτος ο κατά νόμον υπεύθυνος εδήλωσε: «Αυτό δε θα γίνει ποτέ, γρήγορα στα κελιά σας και ησυχάστε, αλλιώς θα υποστείτε τις συνέπειες του νόμου για στάση».

Η θέση αυτή του εισαγγελέα ξεσήκωσε τον κόσμο, το κάτεργο σείστηκε συθέμελα και οι κατάρες τράνταζαν το σύμπαν. Στο μεταξύ, έγινε γνωστό ότι από την προηγούμενη δόνηση είχε γκρεμιστεί από τη σκοπιά του ένας χωροφύλακας και έμεινε στον τόπο.

Η δωδέκατη μέρα του Αυγούστου του '53 ξημέρωσε με τις ίδιες συνθήκες. Και ξαφνικά, νέα πρόσκληση της επιτροπής να εμφανιστεί στον διευθυντή. Ορθιος, ο Μ. Μπουζάκης μάς δηλώνει: «Πήρα την απόφαση, χωρίς καμιά έγκριση, να σας βγάλω έξω από τη φυλακή, παίζω το κεφάλι μου κορόνα γράμματα. Από σας δεν έχω παράπονο, με τους ποινικούς τι θα γίνει;». Και ο Σιγανός του απαντά: «Σας συγχαίρουμε και σας ευγνωμονούμε, να μείνετε απόλυτα ήσυχος, εμείς υπεύθυνοι για όλα».

Σε πέντε λεπτά, η φυλακή ήταν άδεια. Οι χωροφύλακες άφαντοι, οι φύλακες πάνοπλοι, μας φύλαγαν στον πρόχειρο κλωβό. Σε ένα τέταρτο, 15-10 νεολαίοι βγάλανε όλα τα είδη μας έξω. Και εκεί που η αβεβαιότητα μάς είχε κυριεύσει, η καταχθόνια λάβα από τα έγκατα της γης έδωσε ένα υπερφυσικό σάλτο σα να 'θελε να βγει έξω και να καταπιεί το σύμπαν. Η γη άνοιξε, η προτομή του Μέτλαντ, καζάνια, πεζούλια και δέντρα εξαφανίστηκαν. Ο Αίνος απέναντι καιγότανε κι εμείς αλλόφρονες ριχτήκαμε καταγής χοροπηδώντας ασυναίσθητα. Σε λίγη ώρα, καταφθάνει ο διοικητής. Η επιτροπή τον συγχαίρει και τον ευγνωμονεί. «Είσαστε τυχεροί, η πολιτεία αφανίστηκε, εκατοντάδες νεκροί, εισαγγελέας, νομάρχης, διοικητής Χωροφυλακής όλοι νεκροί, πάω να τρελαθώ», είπε και έφυγε.

Εμείς μόλις πέρασε το σοκ, σαν ένας άνθρωπος ριχτήκαμε στη δουλιά για να σώσουμε όσους μπορούσαμε και τα καταφέραμε, γιατί πάμπολλοι αιμόφυρτοι προσήλθαν στον κλωβό μας για περίθαλψη. Την επομένη, οχηματαγωγό μας μετέφερε στο Ιτζεδίν της Κρήτης.

ΜΠΑΜΠΗΣ ΛΕΩΝΙΔΑΚΗΣ

Παλαίμαχος αντιστασιακός