Από την Μπρατισλάβα, λοιπόν, την περασμένη βδομάδα ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζ. Μπους κάλεσε Μολδαβία - Λευκορωσία να προσχωρήσουν στο «δημοκρατικό στρατόπεδο», ακολουθώντας το παράδειγμα της «πορτοκαλί» Ουκρανίας. Σήμερα 6 Μάρτη 2005 πραγματοποιούνται στη Μολδαβία βουλευτικές εκλογές. Ποια όμως είναι η πολιτική κατάσταση στη μικρή αυτή πρώην Σοβιετική Δημοκρατία και ποιες διεργασίες εξελίσσονται;

Οταν πριν 4 χρόνια το Κόμμα των Κομμουνιστών της Δημοκρατίας της Μολδαβίας (ΚΚΔΜ) νίκησε στις βουλευτικές εκλογές με ποσοστό 50%, καταλαμβάνοντας τις 71 από τις 101 έδρες του Κοινοβουλίου, πολλοί ήταν εκείνοι που τα έχασαν, αφού δεν περίμεναν μια τέτοια εξέλιξη. Κι όμως, η χρεοκοπία των δεξιών και οι κεντρώων δυνάμεων, που κυβέρνησαν τη χώρα διαδοχικά από το 1991, δεν είχε αφήσει πολλά περιθώρια. Μέσα σε 10 χρόνια είχαν καταφέρει από τη μια να δημιουργήσουν πρόβλημα υπόστασης κι εδαφικής διαίρεσης, αφού η περιοχή της Υπερδνειστερίας αυτομόλησε και ανακηρύχτηκε «Δημοκρατία» και από την άλλη οδήγησαν στην εξαθλίωση ευρύτερα στρώματα του λαού της χώρας. Το ΚΚΔΜ φάνταζε ως η μοναδική διέξοδος, ακόμη και για ανθρώπους που είχαν σοβαρές πολιτικές και ιδεολογικές διαφορές με αυτό. Με τη διευρυμένη πλειοψηφία, που απέκτησε το ΚΚΔΜ στη Βουλή, εξέλεξε Πρόεδρο της χώρας τον Βλαδιμήρ Βορόνιν, πρόεδρο του ΚΚΔΜ.

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις φέρνουν και πάλι νικητή το ΚΚΔΜ, με ποσοστό που θα κυμαίνεται από το 55 έως 65%. Εως 16-21% αναμένεται να συγκεντρώσει το κεντροδεξιό σχήμα της αντιπολίτευσης «Δημοκρατική Μολδαβία» και έως 10-15% το δεξιό Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (που επιδιώκει την Ενωση με τη Ρουμανία). Από τα υπόλοιπα 8 κόμματα που θα κατεβούν στις εκλογές, ελπίδες να ξεπεράσουν το πλαφόν του 6% έχουν το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα και το σχήμα «Πάτρια-Ρόντινα» («Πατρίδα»).

Να σημειωθεί πάντως πως η αντιπολίτευση ήδη κάνει λόγο για προετοιμασία νόθευσης του αποτελέσματος από το ΚΚΔΜ και προειδοποιεί πως θα δράσει όπως έκαναν οι «πορτοκαλί» της Ουκρανίας.

Αυτό το προβάδισμα του ΚΚΔΜ δικαιολογείται από τα αστικά ΜΜΕ από δύο παράγοντες: Α) Από την καλύτερη διαχείριση των οικονομικών προβλημάτων. Είναι χαρακτηριστικό πως αν πριν 4 χρόνια το 60% του πληθυσμού απαντούσε πως δύσκολα βγάζει τα αναγκαία για να επιβιώσει, αυτό το ποσοστό έχει μειωθεί στο 20%. Το ΚΚΔΜ, χωρίς να τολμήσει ριζοσπαστικές αλλαγές, αλλά με μια καλύτερη οικονομική διαχείριση, οδήγησε στην αύξηση του ΑΕΠ, στη μείωση του εξωτερικού χρέους, στο διπλασιασμό των εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού, στην αύξηση των δαπανών για τις κοινωνικές ανάγκες, που καλύπτουν το 60% των δαπανών του προϋπολογισμού και σε μια σχετική καλυτέρευση του λαϊκού εισοδήματος, που σε αριθμούς καταγράφεται με την αύξηση του μέσου μισθού από 38 σε 100 δολάρια και της μέσης σύνταξης από 11 σε 28 δολάρια. Εννοείται πως τα σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα παραμένουν και οι πολίτες της χώρας εξακολουθούν σε πολύ μεγάλο βαθμό να ζουν από τα εμβάσματα που στέλνουν οι συγγενείς τους, που εργάζονται κατά εκατοντάδες χιλιάδες στο εξωτερικό.

Κι εδώ αξίζει να σημειωθεί πως η ατολμία του ΚΚΔΜ να προχωρήσει σε ριζοσπαστικές αλλαγές οφείλεται και στο γεγονός ότι κατέκτησε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία κυρίως εξαιτίας της κρίσης και της χρεοκοπίας των υπόλοιπων πολιτικών δυνάμεων (δεξιάς και κεντρώων), χωρίς να σημειώνεται στη χώρα κάποια σημαντική άνοδος του λαϊκού κινήματος και του βαθμού οργάνωσης του λαού. Από το ΚΚΔΜ εκτιμάται ότι λόγω του συνεχιζόμενου δυσμενούς διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων και του μικρού μεγέθους της χώρας, θα πρέπει να κάνει μικρά, προσεκτικά και καθόλου βιαστικά βήματα στην υλοποίηση των στόχων του και αναγκαστικά να κάνει μεγάλους πολιτικούς ελιγμούς, ώστε να μην ανατραπεί η κυβέρνησή του.

Β) Ενας δεύτερος παράγοντας, σύμφωνα με τα αστικά ΜΜΕ, είναι η «κλοπή» από το ΚΚΔΜ των συνθημάτων της δεξιάς και κεντροδεξιάς, περί ενσωμάτωσης στις «ευρωπαϊκές δομές», της «ευρωπαϊκής προοπτικής» της Μολδαβίας και της ένταξής της στην ΕΕ. Οι τελευταίες αυτές εκτιμήσεις επιβεβαιώνονται και από δηλώσεις κορυφαίων στελεχών του ΚΚΔΜ. Μιλώντας στο ραδιοσταθμό «Ηχώ της Μόσχας» (27/2/2005), ο Β. Βορόνιν σημείωσε πως σε περίπτωση που επανεκλεγεί Πρόεδρος θα εργαστεί «για την ολόπλευρη ολοκλήρωση με την ΕΕ. Ομως δεν μπαίνει ζήτημα ένταξης στο ΝΑΤΟ». Δεν είναι όμως και λίγοι αυτοί που υπενθυμίζουν πως, τουλάχιστον για τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, αυτός ο δρόμος της ένταξης στην ΕΕ περνά πρώτα μέσα από την ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Κι ακριβώς τα δύο από τα τρία ζητήματα που βρίσκονται στο επίκεντρο αυτών των εκλογών είναι αυτά της κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης, όπως και το ποια πολιτική δύναμη μπορεί να εγγυηθεί την ένταξη στην ΕΕ. Ενα ζήτημα που έχει ταυτιστεί όχι απλώς με το μύθο της μελλοντικής «ευημερίας», αλλά και με τη δυνατότητα των ελεύθερων και χωρίς βίζα ταξιδιών. Κι αυτό όταν μεγάλη μερίδα του λαού εργάζεται στο εξωτερικό και η παραμονή της στις χώρες της ΕΕ, όπως και η επαφή της με τους συγγενείς της στη Μολδαβία, είναι σήμερα ολόκληρη περιπέτεια. Ενα τρίτο ζήτημα, στο οποίο θα αναφερθούμε παρακάτω, είναι αυτό της Υπερδνειστερίας.

Στις 9/2/2005 σε δήλωσή του ο Βίκτορ Στεπανιούκ, Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΔΜ κατήγγειλε την οργάνωση «Κοαλίτσια -2005» («Συνασπισμός 2005»), που ασχολείται με τα ζητήματα του ελέγχου και της δημοκρατικότητας των εκλογών, πως κρατά «υποκειμενική στάση» υπέρ του μπλοκ «Δημοκρατική Μολδαβία».

Ακολούθησε ανακοίνωση της πρεσβείας των ΗΠΑ, στην οποία εκφράζεται «η βαθιά απογοήτευση» για τη συγκεκριμένη ανακοίνωση του ΚΚΔΜ, γίνεται λόγος για «αθεμελίωτες κατηγορίες σε βάρος των διεθνών δωρητών» και δηλώνεται η πλήρης εμπιστοσύνη στην οργάνωση «Συνασπισμός 2005», την οποία οι ΗΠΑ ανοιχτά έχουν χρηματοδοτήσει με 1,7 εκατομμύρια δολάρια, ώστε να μπορέσει να «παρακολουθήσει» την εκλογική διαδικασία.

Την ανακοίνωση της πρεσβείας των ΗΠΑ συνυπέγραψαν στη συνέχεια οι πρεσβείες των Γαλλίας, Γερμανίας, Ολλανδίας, Πολωνίας, Σουηδίας, Μ. Βρετανίας, η αντιπροσωπεία του ΟΑΣΕ και ο ειδικός εκπρόσωπος του ΓΓ του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Στις 11/2/2005 με δήλωσή του και ο Β. Βορόνιν, Πρόεδρος της χώρας και του ΚΚΔΜ, επανέλαβε τις καταγγελίες του κόμματός του σχετικά με την ξένη ανάμειξη στην εκλογική διαδικασία μέσω του «Συνασπισμού 2005». Ο Βορόνιν έκανε λόγο για «καλυμμένη υποστήριξη των αντιπολιτευτικών κομμάτων στις εκλογές» και εξέφρασε την ανησυχία του ότι τα χρήματα που διοχετεύει η Δύση πηγαίνουν σε «αμφίβολα πολιτικά σχέδια» και πρόσθεσε: «Οι χαμηλοί τόνοι των αντιπάλων μας, μας κάνουν να υποθέτουμε πως κρατούν τις δυνάμεις τους για ένα πραξικόπημα της νομενκλατούρας», υπαινισσόμενος εξελίξεις ανάλογες με αυτές στη Γεωργία και την Ουκρανία.

Να σημειωθεί εδώ ότι ο Στέφαν Μίνικες, πρέσβης των ΗΠΑ στον ΟΑΣΕ, έκανε αρκετά νωρίς λόγο (στις 4/2/2005) για ανάγκη να μιμηθεί η Μολδαβία το «εντυπωσιακό παράδειγμα» της Γεωργίας και της Ουκρανίας. Η αντιπολίτευση της Μολδαβίας ήδη ανακήρυξε το πορτοκαλί χρώμα σε χρώμα της νίκης της, κατά τα πρότυπα της Ουκρανίας!

Αντικείμενο διαμάχης είναι επίσης το αν θα ψηφίσουν και πώς όσοι πολίτες θέλουν από την Υπερδνειστερία. Οι Δυτικοί (ΟΑΣΕ και ξένες πρεσβείες) ζητάνε να ανοίξουν εκλογικά τμήματα στην Υπερδνειστερία, τη ρωσόφωνη περιοχή που, όπως αναφέραμε, από το 1992 έχει αυτομολήσει από τη σύνθεση της Μολδαβίας. Οι αρχές της Μολδαβίας αρνούνται, με το επιχείρημα ότι δεν μπορεί να γίνει κεντρικός έλεγχος στη συγκεκριμένη περιοχή και υπογραμμίζουν πως έχουν ανοίξει 12 εκλογικά τμήματα στη δεξιά πλευρά του Δνείστερου, δηλαδή στη Μολδαβία, για όσους κατοίκους της Υπερδνειστερίας θελήσουν να ψηφίσουν.