Στις 10 Μάρτη του 1944, στο ευρυτανικό χωριό Βίνιανη, ορκίστηκε η πρώτη κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας, η ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης), γνωστή και ως Κυβέρνηση του Βουνού. Την Επιτροπή συγκρότησαν οι: Στρατηγός Ευριπίδης Μπακιρτζής, πρόεδρος, Στρατηγός Μανώλης Μάντακας, υπουργός Στρατιωτικών, Γιώργης Σιάντος (ΚΚΕ), υπουργός Εσωτερικών, Κώστας Γαβριηλίδης (ΑΚ), υπουργός Γεωργίας και Ηλίας Τσιριμώκος (ΕΛΔ), υπουργός Δικαιοσύνης.

Η επιτροπή κατηύθυνε τον αγώνα κατά των κατακτητών και ανέλαβε τη διοίκηση των ελεύθερων και απελευθερωμένων περιοχών της χώρας. Η Ελεύθερη Ελλάδα άρχιζε από τα ελληνοαλβανικά σύνορα, περιλάμβανε την Ηπειρο, την Αιτωλοακαρνανία και τη Ρούμελη και σταματούσε, ως προς την κατεύθυνση αυτή, έξω από την Αθήνα. Οι ορεινές περιοχές ολόκληρης, σχεδόν, της χώρας, συμπεριλαμβανομένης και της Κρήτης, ήταν ελεύθερες. Η κυβέρνηση στηριζόταν στον απελευθερωτικό στρατό ΕΛΑΣ (τακτικός 45.000 αντάρτες και εφεδρικός 25.000). Αργότερα, με πρωτοβουλία του Προέδρου Ευρ. Μπακιρτζή έγινε ανασχηματισμός της σε πλατύτερη βάση(συνέντευξη Ευρ. Μπακιρτζή στον δημοσιογράφο Μπάμπη Κλάρα).

Στην ιδρυτική της πράξη η ΠΕΕΑ αναφέρεται στον αγώνα για τη συντριβή των Γερμανών κατακτητών, την Εθνική Απελευθέρωση, την κατοχύρωση της ανεξαρτησίας και ακεραιότητας της χώρας, την εθνική αποκατάσταση με βάση την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών, σύμφωνα με το χάρτη του Ατλαντικού και της Τεχεράνης. Επίσης, αναφέρεται στη στρατιωτική διαρρύθμιση των συνόρων μας. Η ΠΕΕΑ τήρησε πιστά και πραγματοποίησε όλες τις διακηρύξεις της. Επίσης, η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης οργάνωσε και διεξήγαγε με επιτυχία εκλογές, όχι μόνον στις ελεύθερες περιοχές, αλλά και σε κατεχόμενες και στην Αθήνα, για το Εθνικό Συμβούλιο (Βουλή), που αποτελούνταν από εκλεγμένους αντιπροσώπους του λαού(Εθνοσύμβουλους). Στις εκλογές ψήφισαν και γυναίκες για πρώτη φορά στην Ελλάδα, με μεγάλη συμμετοχή.

Σήμερα η Εταιρία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων(ΕΔΙΑ), που ιδρύθηκε από Ελληνες πατριώτες και αγωνιστές, τιμώντας όλα τα μέλη της διευρυμένης ΠΕΕΑ που κατηύθυναν τον αγώνα του λαού μας, έστησε τις προτομές τους, στην απάτητη από τους κατακτητές Βίνιανη της Ευρυτανίας, για να θυμίζουν συνάμα τον τιτάνιο αγώνα των Ελλήνων πατριωτών για τη λευτεριά και την τιμή της πατρίδας τους, της Ελλάδας.

Λιλίκα Δημητριάδου - Παπαδημητρίου