Ο ίδιος ο τίτλος του σχετικού δελτίου Τύπου είναι χαρακτηριστικός: «Τα πανεπιστήμια πρέπει να χρησιμοποιήσουν όλες τις δυνατότητές τους για να συμβάλουν στη Στρατηγική της Λισαβόνας».

Με την ανακοίνωση [COM (2005) 152] η Κομισιόν καλεί τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών να πάρουν μέτρα για τα πανεπιστήμια, ώστε «να αυξηθεί και να διαφοροποιηθεί η χρηματοδότησή» τους, «να βελτιωθεί η ποιότητά τους και να γίνουν ελκυστικότερα», «να βελτιωθεί η διαχείριση και τα συστήματά τους».

Το κύριο βάρος πέφτει στη χρηματοδότηση και στο άνοιγμά της στις επιχειρήσεις. Λέει χαρακτηριστικά ότι «ενώ η ευρωπαϊκή Ανώτατη Εκπαίδευση εξακολουθεί να εξαρτάται σχεδόν εξ ολοκλήρου από (περιορισμένη) κρατική χρηματοδότηση, σε άλλες ανταγωνίστριες χώρες αναπτύχθηκε σταθερότερα και εντονότερα, χάρη στη μεγαλύτερη διαφοροποίηση των πηγών χρηματοδότησης, με την πολύ μεγαλύτερη συμβολή της βιομηχανίας και των νοικοκυριών». Γι' αυτό και η «εντολή» προς τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών είναι να «διαφοροποιηθεί» η χρηματοδότηση, δηλαδή να πάψει να προέρχεται κυρίως από κρατικές πηγές και να αυξηθεί με τη συμβολή των επιχειρήσεων, αλλά και των ίδιων των φοιτητών.

Οσο για τις «παραινέσεις» περί ελκυστικότερων ιδρυμάτων με καλύτερη διαχείριση, δεν είναι τίποτε άλλο από το να προσαρμοστούν τα ιδρύματα σε μια λειτουργία σαν αυτή των επιχειρήσεων. Δηλαδή, να αντιμετωπίζουν τους φοιτητές ως πελάτες, να γίνουν ελκυστικά για να κερδίζουν όλο και περισσότερους πελάτες και να ελέγχουν τη λειτουργία τους με ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια.

Στην ανακοίνωση της Κομισιόν γίνεται ξεκάθαρο ότι η Ανώτατη Εκπαίδευση εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της «διά βίου κατάρτισης». Παύει, δηλαδή, να αποτελεί την επί της ουσίας «ανώτατη» εκπαιδευτική βαθμίδα, που βγάζει επιστήμονες με βαθιά γνώση των νόμων της επιστήμης τους και της κοινωνικής εξέλιξης, ικανούς να παρακολουθούν και να ερμηνεύουν τις εξελίξεις στην επιστήμη τους. Ενταγμένη στο πλαίσιο της «διά βίου κατάρτισης», σημαίνει ότι παρέχει ταχύρυθμα προγράμματα αναλώσιμων γνώσεων και «δεξιοτήτων», που όταν θα απαξιωθούν, ο απόφοιτός τους θα ξανακάτσει στα θρανία, για να ξεκινήσει από την αρχή ένα νέο εκπαιδευτικό κύκλο.

Αυτές οι κατευθύνσεις όμως, δεν έχουν προχωρήσει όσο θα ήθελε η Κομισιόν. Εντοπίζει ότι στην ΕΕ το ποσοστό των ατόμων σε ηλικία εργασίας που βρίσκεται στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση είναι μικρότερο από αυτό των ΗΠΑ κι επίσης χαμηλότερο είναι το ποσοστό πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Αυτό το χαρακτηρίζει «έλλειψη προσαρμογής» της Ανώτατης Εκπαίδευσης στο παράδειγμα της «διά βίου μάθησης».

Δεν ανησυχεί, βέβαια, η Κομισιόν γιατί δεν έχουμε πολλούς επιστήμονες στην Ευρώπη, αλλά επειδή δεν έχουν προχωρήσει τόσο οι αναδιαρθρώσεις στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια όσο στις ΗΠΑ, για να υπάρχουν περισσότεροι απόφοιτοι με λιγότερα προσόντα, περισσότερο ευέλικτο μισοειδικευμένο εργατικό δυναμικό στη διάθεση των πολυεθνικών, προς άμεση χρήση και μεγαλύτερη εκμετάλλευση.

Δηλαδή, δεν έχουν εφαρμοστεί τόσο ευρέως, όσο η κατεύθυνση επιβάλει, τα υποβαθμισμένα τρίχρονα πανεπιστημιακά προγράμματα τύπου «bachelor», ενώ στις ΗΠΑ το ποσοστό των ατόμων που παρακολουθεί αυτά τα προγράμματα είναι μεγαλύτερο.

Με τη χτεσινή ανακοίνωση η Κομισιόν έρχεται να «σπρώξει» και τη διαδικασία της Μπολόνια που επιβάλει την υποβάθμιση της Ανώτατης Εκπαίδευσης, με το σπάσιμο των σπουδών σε δυο κύκλους, από τους οποίους ο πρώτος (αυτός που θα οδηγεί στο πτυχίο - bachelor) θα είναι σύντομος και δε θα περιλαμβάνει ολοκληρωμένη βαθιά επιστημονική ειδίκευση.

Ο αρμόδιος επίτροπος Jan Figel, σε συνέντευξή του, έκανε καθαρό ότι αν και «τα πανεπιστήμια έχουν καίριο ρόλο για την επίτευξη των στόχων που καθόρισε το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», σήμερα «δεν είναι σε θέση να αποδώσουν πλήρως για να ενισχύσουν την οικονομική μεγέθυνση».

Αυτή η εν ψυχρώ ομολογία έρχεται να επιβεβαιώσει ότι η εφαρμοζόμενη πολιτική, όπως διατυπώνεται και μέσα από τις κεντρικές κατευθύνσεις της, στοχεύει «να μάθει» στα πανεπιστήμια να σκέπτονται για τους καπιταλιστές, πριν από τους καπιταλιστές. Αυτού του τύπου η απόλυτη πρόσδεση της Ανώτατης Εκπαίδευσης στους νόμους και τις απαιτήσεις της καπιταλιστικής αγοράς απειλεί τον κοινωνικό χαρακτήρα της επιστήμης και γενικότερα την ανθρώπινη πρόοδο, αφού οδηγεί σε στρέβλωση του πραγματικού σκοπού της επιστήμης, που δεν είναι η συσσώρευση πλούτου για τους λίγους και φτώχειας για τους πολλούς, αλλά η εξασφάλιση της γενικής, της καθολικής ευημερίας. Η Κομισιόν δηλώνει ευθέως: Ξεχάστε την επιστήμη, κυνηγήστε τα κέρδη!