Την ώρα που στο Ελσίνκι άνοιξε ο δρόμος για ανησυχητικές και επικίνδυνες εξελίξεις για τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, την ώρα που οι «δεκαπέντε» αποφάσιζαν την ίδρυση του πρώτου σώματος του «ευρωπαϊκού στρατού» για τις ανάγκες των νέων «ανθρωπιστικών επεμβάσεων» στην Ευρώπη, ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης διάλεξε το ύφος της «μεγάλης επιτυχίας», για να εμφανιστεί στους δημοσιογράφους και να παρουσιάσει τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής με την αποδοχή της τουρκικής υποψηφιότητας.

Εξάλλου, οι χτεσινοβραδινές εξελίξεις, με επίκεντρο πλέον την Αγκυρα, όπου έσπευσαν ο Χαβιέ Σολάνα και ο αρμόδιος για τη διεύρυνση επίτροπος Βερχόιγκεν, δείχνουν ότι κάθε άλλο παρά βέβαιες και τελικές είναι οι διατυπώσεις, στις οποίες στηρίχτηκε ο πρωθυπουργός για να θριαμβολογήσει.

Η αποσύνδεση του Κυπριακού από την πορεία ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στον ΟΗΕ και τους αμερικανοβρετανικούς σχεδιασμούς, οδηγεί στην επίσπευση των διαδικασιών, με τελική κατάληξη την αναγνώριση της διχοτόμησης και, τελικά, της ΝΑΤΟποίησης της Κύπρου.

Η προτροπή για παραπομπή όλων των διαφορών, συνοριακών ή μη, στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ανοίγει το δρόμο για μια «βιομηχανία διεκδικήσεων» εκ μέρους της Τουρκίας, εκτός του μοναδικού υπαρκτού προβλήματος της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας. Πέραν των όποιων αντιρρήσεων εγείρονται, εξαιτίας του χαρακτήρα αυτού του Διεθνούς Δικαστηρίου, λόγω και της προϊστορίας του, η κυβέρνηση συνομολόγησε στο Ελσίνκι τη δυνατότητα της Τουρκίας να αμφισβητεί κυριαρχικά δικαιώματα, δίνοντας ακόμη μεγαλύτερη ισχύ στην, ούτως ή άλλως, απαράδεκτη Συμφωνία της Μαδρίτης.

Ταυτοχρόνως, η εμπλοκή όλων των διαδικασιών για την επίλυση των όποιων διαφορών στους μηχανισμούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης προσθέτει έναν ακόμη επιβαρυντικό παράγοντα στις ήδη προβληματικές σχέσεις με την Τουρκία. Τώρα πλέον, οι ελληνοτουρκικές διαφορές θα αποτελούν αντικείμενο των «επιδιαιτητικών» υπηρεσιών, όχι μόνο των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά και των μεγάλων δυνάμεων της ΕΕ, προσθέτοντας και τον αναμεταξύ τους ανταγωνισμό.

Οπως είπε ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης, στη συνέντευξή του προς τους δημοσιογράφους, οι στόχοι της ελληνικής προσπάθειας επιτεύχθηκαν εντελώς και «η Ελλάδα απέδειξε στους 14 εταίρους ότι είναι μια δύναμη, που επιθυμεί την ειρήνη, τη συνεργασία, την ανάπτυξη και την ευημερία στην περιοχή». Φυσικά, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί τέτοιους στόχους. Το γεγονός, ωστόσο, ότι, όπως είπε ο ίδιος ο πρωθυπουργός, «την υποψηφιότητα της Τουρκίας είχαν από καιρό ζητήσει πολλοί εταίροι», είναι μια από τις πολλές αποδείξεις ότι, δυστυχώς, δεν πρυτάνευσαν αυτά τα κριτήρια στην υπόθεση.

Ενα ζήτημα που αξίζει να παρατηρηθεί είναι ότι το σημείο περί Χάγης, που ανέγνωσε ο πρωθυπουργός στη συνέντευξη, εξακολουθεί να μη συμφωνεί με αυτό που έχουμε στα χέρια μας. Το θέμα έχει μεγάλη σημασία, γιατί ο μεν πρωθυπουργός τόνισε ότι η Ελλάδα αναγνωρίζει μόνο μια διαφορά με την Τουρκία (υφαλοκρηπίδα), ενώ το κείμενο που έχουμε στα χέρια μας φαίνεται να ανοίγει το δρόμο σε μια πραγματική «βιομηχανία διεκδικήσεων». Για την τελική διευκρίνιση του πράγματος, πρέπει να περιμένουμε τα επίσημα κείμενα της Προεδρίας.

Τη στιγμή που γράφονται οι γραμμές αυτές, όλα επισκιάζονται από τις φήμες που υπάρχουν για απόρριψη της απόφασης από την Τουρκία. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός εκδήλωσε άγνοια για απόρριψη από την πλευρά της Τουρκίας. Καθώς, όμως, έκανε λόγο για «ερωτηματικά» της Τουρκίας, όπως και για το «τι θα σήμαιναν αντιρρήσεις της», δημιούργησε την αίσθηση ότι μια αρνητική στάση της Αγκυρας δεν είναι εντελώς άγνωστη.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) αποφάσισε χθες στο Ελσίνκι τη σύσταση μιας δύναμης ταχείας δράσης, απαρτιζόμενης από περίπου 50.000 άνδρες και με προορισμό να επεμβαίνει στην Ευρώπη από το έτος 2003, δήλωσε εκπρόσωπος της προεδρίας της ΕΕ.

Η δύναμη αυτή θα αναλαμβάνει, όπως ανέφερε ο εκπρόσωπος της προεδρίας, αποστολές για «ανθρωπιστικούς σκοπούς», για «τη διατήρηση ή την αποκατάσταση της ειρήνης στο ευρωπαϊκό έδαφος».

Με τη χτεσινή της απόφαση, η ΕΕ προσθέτει έναν ακόμη στρατιωτικό μηχανισμό επεμβάσεων με πεδίο δράσης την Ευρώπη. Αυτή η στρατιωτική δύναμη θα δρα σαν συμπλήρωμα του ΝΑΤΟ, αναλαμβάνοντας τη «βρώμικη δουλιά», τις αποστολές, στις οποίες οι ΗΠΑ, για τον ένα ή άλλο λόγο, δεν επιθυμούν να εμπλακούν άμεσα. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι αυτή η στρατιωτική δύναμη θα συγκροτηθεί και θα δραστηριοποιηθεί «κατά τα πρότυπα των επεμβάσεων στη Βοσνία και το Κοσσυφοπέδιο», όπως χαρακτηριστικά είχε δηλώσει η υπουργός Εξωτερικών της Φινλανδίας, Τάρια Χαλόνεν.

Οι «δεκαπέντε» στο Ελσίνκι προσδιορίζουν ακόμη τις κατευθυντήριες γραμμές της Διακυβερνητικής Διάσκεψης, που θα διεξαχθεί το 2000 και θα αφορά στη λεγόμενη «θεσμική μεταρρύθμιση» της ΕΕ. Μεταξύ των άλλων, σ' αυτή τη Διάσκεψη θα συζητηθεί η κατάργηση του βέτο, η αναδιάρθρωση της Κομισιόν με τη μείωση του αριθμού των επιτρόπων, ο υπολογισμός του πληθυσμού στην ψήφο του κάθε κράτους - μέλους και η αρχή της «ευελιξίας», της δυνατότητας αυτόνομης πολιτικής των μεγάλων δυνάμεων χωρίς εμπόδια από τα υπόλοιπα κράτη - μέλη.