«Συχνά, οι εκπρόσωποι της ώριμης και ενήλικης γενιάς δεν ξέρουν να πλησιάσουν με τον κατάλληλο τρόπο αυτή τη νεολαία, που από τη δύναμη των πραγμάτων είναι αναγκασμένη να προχωρήσει αλλιώς στο σοσιαλισμό, από διαφορετικούς δρόμους, μέσα από άλλες μορφές και άλλες συνθήκες, απ' ό,τι οι πατεράδες τους» (Β. Ι. ΛΕΝΙΝ).

Συζητάμε για το μέλλον του Κόμματός μας, το μέλλον του κινήματος. Οι Θέσεις της ΚΕ μπορούν - μέσα από την παραπέρα επεξεργασία τους με τη συμβολή των μελών του Κόμματος (που δε θα πρέπει να τη θεωρήσουν ως «πάρεργο»), της ΚΝΕ, των φίλων, αλλά και «ειδικών» - ν' αποτελέσουν μία καλή βάση, οδηγό για την παραπέρα δράση μας. Μια δράση πολύπλευρη, θεωρητική και πρακτική, που δε θα πρέπει να μείνει στα «μισά του δρόμου», ούτε να γίνει αντικείμενο συζήτησης (αλλά και ελέγχου) ξανά στο επόμενο, 18ο Συνέδριο. Το «κόκκινο φως» έχει προ πολλού ανάψει για την κατάσταση του κινήματος νεολαίας, αλλά και της σχέσης των κομμουνιστών με τη νεολαία.

1. Η νεολαία βιώνει αντιφατικά σε επίπεδο συνείδησης τις συνέπειες της κρίσης του καπιταλιστικού συστήματος, καθώς και τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις που πραγματοποιούνται. Κάτι τέτοιο θα πρέπει ν' αναδεικνύεται, στη διαλεκτική του διάσταση, στις Θέσεις της ΚΕ.

Η καπιταλιστική κρίση, οι αναδιαρθρώσεις, δημιουργούν πρόσθετες δυσκολίες στη διαμόρφωση αγωνιστικής συνείδησης στη νέα γενιά, δημιουργούν νέα δεδομένα στην αφομοίωσή της στα γρανάζια του συστήματος. Θα πρέπει να συνεχιστεί η μελέτη τους και μετά τη συνδιάσκεψη. Ταυτόχρονα όμως δημιουργούνται και νέες δυνατότητες (και αυτό εξαρτάται από την παρέμβασή μας), για άνοδο των αγωνιστικών της διαθέσεων, για ένταξη περισσότερων νέων στο λαϊκό και επαναστατικό κίνημα. Στην αξιοποίηση αυτών των δυνατοτήτων και μέσα από συγκεκριμένους δείκτες (ποσοτικούς - ποιοτικούς) θα πρέπει να μετρηθεί η δουλιά μας το επόμενο διάστημα. Η αύξηση, π.χ., της ανεργίας, οι ελαστικές σχέσεις εργασίας κ.ά. δεν οδηγούν μόνο στο ρουσφέτι ή στην ατομική διέξοδο. Μπορούν ταυτόχρονα ν' αποτελέσουν τη σπίθα για την αφύπνιση της νεολαίας, μέσα από τη δράση των κομμουνιστών σε ιδεολογικό, πολιτικό και συνδικαλιστικό επίπεδο, ώστε να μετατραπεί η αγανάκτηση σε συνειδητή δράση για την ανατροπή των αιτιών (καπιταλισμός) που τη δημιουργεί.

2. Κάθε γενιά προσεγγίζει μέσα από διαφορετικό δρόμο το επαναστατικό κίνημα. Αυτή τη λενινιστική υπόδειξη συχνά την ξεχνάμε. Εχοντας κατά νου μορφές δράσης μας στη νεολαία, προηγούμενων περιόδων, προσπαθούμε ορισμένες φορές να τις εφαρμόσουμε στο σήμερα, όχι πάντα πετυχημένα. Αυτό που χρειάζεται είναι να έχουμε καθαρή εικόνα για το παρελθόν μας, τις μεγάλες μας επιτυχίες αλλά και τα λάθη και τις αδυναμίες μας, ώστε να μην τα επαναλάβουμε. Να μπορούμε μ' αυτό το παρελθόν να μπολιάζουμε δημιουργικά τη σημερινή μας παρέμβαση (Πώς, για παράδειγμα, μεταλαμπαδεύουν έμπρακτα οι παλιότεροι σύντροφοι την ιστορία της Αντίστασης και του ΔΣΕ στη νέα γενιά, ιδιαίτερα στη μαθητιώσα;). Ταυτόχρονα, να μελετάμε επιστημονικά τα νέα δεδομένα (αξιοποιώντας κατάλληλα ακόμη και τις αστικές κοινωνιολογικές μελέτες), μη χάνοντας όμως από τον ορίζοντά μας το έδαφος στο οποίο αυτά εμφανίζονται. Προς αυτή την κατεύθυνση θετικά θα συμβάλει και η συγγραφή της ιστορίας του κινήματος νεολαίας μετά τη «μεταπολίτευση» και η δράση της ΚΝΕ σ' αυτήν (μέσω συλλογικού έργου, αλλά και ενθάρρυνσης επιμέρους μελετών).

3. Απαραίτητο στοιχείο, που λείπει όμως σε μεγάλο βαθμό από τις Θέσεις, είναι η εκτίμηση για τη σημερινή κατάσταση, όσον αφορά στο επίπεδο του κινήματος της νεολαίας και στην κατάσταση της ΚΝΕ. Μπορεί η ΚΝΕ να έχει «οργανωτική αυτοτέλεια», αλλά ας μην ξεχνάμε πως «καθοδηγείται πολιτικά, ιδεολογικά από το ΚΚΕ».

Η θαρραλέα και αντικειμενική εκτίμηση της κατάστασης, η συνειδητοποίησή της απ' όλους μας, βοηθά, αφενός στη χάραξη με μεγαλύτερη σαφήνεια των βημάτων που πρέπει να κάνουμε, και αφετέρου των αντίστοιχων ευθυνών που υπάρχουν.

Η κατάσταση σήμερα δεν είναι ομοιόμορφη στους διάφορους νομούς της χώρας όσον αφορά στην ΚΝΕ και γενικότερα στο κίνημα της νεολαίας, ούτε και γενικά πάντα είναι ανοδική. Τα γοργά βήματα ανασυγκρότησης - εκ του μηδενός ουσιαστικά - της ΚΝΕ που έγιναν κατά τη δεκαετία του '90 δεν πρέπει να δημιουργούν τάσεις αυτάρκειας, μια και πολύ απέχουν από το να βάζουν τη σφραγίδα τους στην ανάπτυξη του κινήματος νεολαίας και ν' αποτελούν σημείο αναφοράς των νέων, όπως τις δεκαετίες '70-'80.

Αποδεικνύεται πως η κατάσταση της κάθε ΚΟ αντικατοπτρίζεται συνήθως στην αντίστοιχη κατάσταση της ΚΝΕ, ευρύτερα του νεολαιίστικου κινήματος στην περιοχή. Και εδώ αναδεικνύονται ανάγλυφα οι τεράστιες ευθύνες που έχουν οι ΚΟ, ο καθένας μας, τα βήματα που πρέπει άμεσα να κάνουμε, ξεκινώντας από τα καθοδηγητικά όργανα του Κόμματος.

Οι αδυναμίες των ΚΟ επιδρούν πολλαπλασιαστικά στις αντίστοιχες οργανώσεις της ΚΝΕ.

Δεν μπορείς έτσι, για παράδειγμα, να δώσεις την απαραίτητη ουσιαστική ιδεολογική - διαπαιδαγωγητική βοήθεια προς την ΚΝΕ, όταν κάτι τέτοιο δεν το έχεις λύσει (βασικά) μέσα στις γραμμές της ίδιας της ΚΟ.

Δεν μπορεί, π.χ. (αυτό είναι δείγμα έλλειψης πολιτικού προσανατολισμού), σ' ένα νομό όπου έχει αυτή τη χρονιά νεκρούς από ναρκωτικά, εκατοντάδες καταγραμμένους ναρκομανείς, κ.ά., να μην αφιερώνεται η προφεστιβαλική εκδήλωση στο ζήτημα αυτό, να μην το θέτουν οι κομμουνιστές στους φορείς που συμμετέχουν, να μην υπάρχει ούτε καν ανακοίνωση της τοπικής οργάνωσης γι' αυτό!

Και κάτι ακόμη: Κριτήριο ανάδειξης των στελεχών θα πρέπει να 'ναι και η ικανότητα σύνδεσής τους με τη νέα γενιά καθώς και τ' αποτελέσματα της δουλιάς των τομέων που καθοδηγούν στη νεολαία.

4. Η επίδραση των πολιτικών νεολαιών, των άλλων κομμάτων, του πολιτικού συστήματος γενικότερα, στη συνείδηση της νεολαίας είναι σημαντική, ενώ στις Θέσεις δεν αναλύεται ολοκληρωμένα κάτι τέτοιο. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει «αλλαγές» στον τρόπο παρέμβασης των πολιτικών κομμάτων του «ευρωμονόδρομου» και των πολιτικών τους νεολαιών (π.χ., πρόσφατα διάλυση της Ν. ΠΑΣΟΚ, «αναθέρμανση» της δράσης της Ν. ΣΥΝ, κ.ά.). Χρειάζεται καλύτερη μελέτη σ' αυτές τις κινήσεις προσαρμογής του πολιτικού συστήματος.

Ετσι, π.χ., σε συνθήκες σημαντικής αύξησης του αριθμού εισαγομένων σε ΑΕΙ-ΤΕΙ, η ανησυχητική διατήρηση σε πολύ υψηλά επίπεδα εδώ και χρόνια των ποσοστών των παρατάξεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ επιδρά πολύπλευρα στη συνείδηση χιλιάδων φοιτητών, αυριανών επιστημόνων, ειδικευμένων εργαζομένων, επιδρά ακόμη με τη σειρά της και σε άλλους χώρους μη πανεπιστημιακούς (Αρκεί εδώ να τονίσουμε την ευρύτερη επίδραση που είχε παλιότερα το φοιτητικό κίνημα στο χώρο της νεολαίας).

5. Ο αθλητισμός παίζει σημαντικό ρόλο ως μέσο επίδρασης στη συνείδηση της νεολαίας. Εχει αυξηθεί ο αριθμός των νέων που από μικρές ηλικίες (και έναντι «συνδρομής») συμμετέχουν σε ακαδημίες - παιδικά τμήματα συλλόγων. Πολλοί είναι αυτοί που ανήκουν σε «συνδέσμους φιλάθλων» ή είναι θεατές των αθλητικών δρώμενων (π.χ., τα πανηγύρια για την κατάκτηση του «Ευρωπαϊκού»). Ο προπονητής, ο «πρωταθλητής», ο «παράγοντας» μπορούν να γίνουν με τη στάση τους «δάσκαλοι» στη νέα γενιά, να εκπέμψουν πολλά κοινωνικά μηνύματα. Ακόμη τα χαρακτηριστικά που αποκτά κάποιος ως αθλητής (π.χ., αποφασιστικότητα, συλλογικότητα, πειθαρχία, κ.ά.) κάτω από προϋποθέσεις είναι ιδιαίτερα χρήσιμα στο νεολαιίστικο και επαναστατικό κίνημα. Χρειάζεται μεγαλύτερη ενθάρρυνση για δραστηριοποίηση και στον τομέα του αθλητισμού στις γραμμές μας, ξεπέρασμα λαθεμένων αντιλήψεων για την ορθότητα ή μη παρέμβασης σε τέτοια «πεζά» θέματα.

6. Χιλιάδες είναι αυτοί που από τη μεταπολίτευση και μετά πέρασαν και έφυγαν από τις γραμμές της ΚΝΕ, του ΚΚΕ. Τα παιδιά τους, ο ευρύτερος οικογενειακός τους περίγυρος, ανήκει σήμερα σ' αυτό που ονομάζουμε νεολαία. Η επίδραση συνολικά σ' αυτόν τον περίγυρο, των ιδεών, αξιών και του τρόπου ζωής τους (π.χ., οι υποχωρήσεις ή η αγωνιστική τους στάση) δε θα πρέπει να υποτιμάται αλλά να μελετάται από τις ΚΟ.

Δεν είμαστε στο μηδέν, ούτε ξεκινάμε απ' αυτό. Ομως, «το μέλλον δε θα 'ρθει από μονάχο του...».

Χατζηκώστας Αλέκος

ΚΟΒ Πασά-Κιόσκι, Βέροια