«Το παιχνίδι "Εγκλήματα - Η ζωή ενός εγκληματία" λαμβάνει χώρα στην Πόλη του Εγκλήματος - μια μητρόπολη με γκάνγκστερ, καθάρματα και εγκληματίες. Εχεις περιορισμένο χρόνο να κερδίσεις όσο το δυνατόν περισσότερο σεβασμό μπορείς. Εκείνος που θα έχει το μεγαλύτερο σεβασμό στο τέλος του παιχνιδιού, κερδίζει!».

Τα λόγια αυτά βρίσκονται στην αρχική σελίδα ενός παιχνιδιού στο διαδίκτυο, προσελκύοντας χιλιάδες νέους ανά τον κόσμο να... διασκεδάσουν, διαπράττοντας κάθε λογής εγκλήματα. Το βραβείο μάλιστα για τον πρώτο στη διεθνή λίστα με τους πιο «αξιοσέβαστους εγκληματίες», είναι 1.000 δολάρια, για τον δεύτερο 400 και για τον τρίτο 100. Ηδη, είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα παιχνίδια με 700.000 παίκτες από διάφορες χώρες, και μεταφρασμένο σε 14 γλώσσες.

Μένει κανείς άναυδος, όταν διαβάσει την περιγραφή και το σκοπό του παιχνιδιού αυτού. Οι παίκτες συνδέονται μεταξύ τους και ανταγωνίζονται για το ποιος θα επικρατήσει στην πόλη του εγκλήματος. «Πρέπει να κερδίσεις το σεβασμό από τους φίλους σου και τους εχθρούς σου, για να γίνεις ο κορυφαίος παίκτης της χρονιάς!», παροτρύνει το παιχνίδι.

Πώς κερδίζεται αυτός ο σεβασμός; Παραθέτουμε μερικά χαρακτηριστικά του παιχνιδιού, όπως αναφέρονται στη σελίδα: επιτίθεσαι στους εχθρούς σου, ληστεύεις ανθρώπους και μέρη, εξοπλίζεσαι με όπλα, διακινείς ναρκωτικά, διευθύνεις επιχειρήσεις εγκλήματος και εργοστάσια παραγωγής ναρκωτικών ουσιών, παίζεις σε καζίνο ή μεθάς σε ρέιβ πάρτι και μπαρ... Μάλιστα, επισημαίνεται, ότι «οι παίκτες δεν απολαμβάνουν μόνο φήμη και δόξα (!) αλλά σε κάθε γύρο επιβραβεύονται από σπόνσορες για το έργο τους».

Είναι γεγονός, ότι πολλοί νέοι άνθρωποι όταν αρχίσουν να παίζουν τέτοια «ομαδικά» παιχνίδια στον υπολογιστή τους, οι ώρες και οι μέρες που περνούν μπροστά από την οθόνη, είναι ατέλειωτες. Η εικονική πραγματικότητα που προσφέρουν αυτά τα παιχνίδια είναι πολλές φορές πιο ενδιαφέρουσα και συναρπαστική από τη δύσκολη και βαρετή ζωή. «Τα βιντεοπαιχνίδια προσφέρουν περιπέτεια και δράση. Η δράση που προσφέρουν είναι η δράση που λείπει από τη ζωή. Και όσο περισσότερη δράση τα διέπει, τόσο περισσότερο αφοσιώνεται σ' αυτά ο νέος και το παιδί», σημειώνει ο Στάθης Μπαγκλέζος, παιδοψυχίατρος.

Αποκαλυπτική είναι η εμπειρία που μας μεταφέρει η Αφρ. Ρέτζιου, ειδικευόμενη ψυχίατρος. «Υπάρχουν παιδιά, που παραιτούνται από τη ζωή τους, δε βρίσκουν πια κανένα ενδιαφέρον, ούτε για το σχολείο, ούτε για φίλους ή την οικογένειά τους. Υπάρχουν παιδιά και έφηβοι που μου έχουν πει επί λέξη: "Πολύ θα ήθελα να δραπετεύσω σ' αυτή την εικονική πραγματικότητα"», μας είπε χαρακτηριστικά.

Και προσθέτει: «Στη Γερμανία λειτουργούν θεραπευτικά κέντρα απεξάρτησης για παιδιά που έχουν εθιστεί στον υπολογιστή και σε άλλα ηλεκτρονικά μέσα!». Υπογραμμίζει ακόμα ότι η διασκέδαση και το παιχνίδι με ηλεκτρονικά μέσα, αποτελεί μια μορφή αλλοτρίωσης, υποκαθιστά τις ανθρώπινες σχέσεις, καταργεί την αμεσότητα και τις κοινωνικές επαφές.

Η εικονική πραγματικότητα που δημιουργούν τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, είναι ταυτόχρονα ιδιαίτερα ρεαλιστική. Επιλέγονται συνήθως θέματα «βγαλμένα από τη ζωή», όπως λέμε. Σε ποια κατεύθυνση, όμως; Είσαι εγκληματίας, κλέβεις, παίρνεις και διακινείς ναρκωτικά. Είσαι πολεμιστής στο Ιράκ, στη Γιουγκοσλαβία κλπ. Καταστρώνεις σχέδια εξόντωσης του «εχθρού», που συχνά είναι ολόκληρες πόλεις και λαοί. Πράγματα, δηλαδή, που συμβαίνουν καθημερινά γύρω μας γιατί είναι σύμφυτα με τον καπιταλισμό, με τη διαφορά ότι παίζοντας είναι σαν να παίρνει κανείς μέρος σ' αυτό, να γίνεται κομμάτι του.

«Ιδιαίτερα επικίνδυνο είναι το γεγονός ότι μέσω της θεματολογίας κάποιων παιχνιδιών τα παιδιά προετοιμάζονται να δεχτούν μια κοινωνική παθογένεια, ως φυσικό φαινόμενο. "Πατάνε" πάνω στο γεγονός ότι αυτά τα "αρνητικά" πρότυπα αποτελούν κομμάτι μιας κοινωνικής πραγματικότητας. Μπορεί μεν, να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, αλλά αυτή η πραγματικότητα μπορεί και να αλλάξει, αν δε μας κάνει...», μας λέει ο Στ. Μπαγκλέζος.

Δεν πρόκειται απλώς για παιχνίδια. «Gaming is Culture» («Το παιχνίδι είναι πολιτισμός») αναφέρεται στην ιστοσελίδα ενός παιχνιδιού με τίτλο «America's army» («Στρατός της Αμερικής»). Το «παιχνίδι» καλεί ενήλικους παίχτες να καταταγούν στις ειδικές δυνάμεις του αμερικάνικου στρατού και να συμμετέχουν με αυταπάρνηση σε κάθε ιμπεριαλιστική του επέμβαση. Το όφελος για την κυρίαρχη αστική τάξη είναι πολλαπλό. Χρήμα και χειραγώγηση συνειδήσεων. Αυτό που καλλιεργείται έντεχνα, είναι η εξοικείωση και η νομιμοποίηση στη συνείδηση των νέων μιας σειράς εγκλημάτων και κοινωνικών φαινομένων του ιμπεριαλισμού.