Τις διήμερες συνομιλίες τους στο Βερολίνο (15-16 Ιούνη) ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Γερμανός καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ τις εκτίμησαν σαν ωφέλιμες και θετικές. Μάλιστα ο καγκελάριος υποστήριξε ότι η κυβέρνησή του θέλει «ένα καθολικό νέο ξεκίνημα στις γερμανο-ρωσικές σχέσεις», ο δε Πούτιν χαρακτήρισε τη Γερμανία σαν τον «ηγετικό συνεταίρο στην Ευρώπη και τον κόσμο» για τη Ρωσία.

Τα συγκεκριμένα όμως αποτελέσματα δε φαίνεται να δικαιολογούν αυτές τις υπερβολικά εγκωμιαστικές διαπιστώσεις των δύο πολιτικών. Γιατί είναι μεν γεγονός ότι η ρωσική αντιπροσωπεία δεν επέστρεψε με άδεια τα χέρια στη Μόσχα, ότι επίσης οι Γερμανοί οικονομικοί μεγιστάνες προχώρησαν άλλο ένα σημαντικό βήμα στη διείσδυσή τους στη ρωσική αγορά, αλλά αρκετές επιθυμίες της ρωσικής πλευράς έμειναν ανεκπλήρωτες.

Το συγκεκριμένο αποτέλεσμα στον οικονομικό τομέα είναι οι συμφωνίες για γερμανικές επενδύσεις ύψους κάτι πάνω από τέσσερα δισεκατομμύρια μάρκα από τέσσερις γερμανικές εταιρίες στη ρωσική εταιρία εξαγωγής φυσικού αερίου, τη «Gasprom». Η γερμανική κυβέρνηση ανακοίνωσε εξάλλου ότι θα διαθέσει ποσό ενός δισεκατομμυρίου μάρκων για την επανάληψη των (κρατικών) εγγυήσεων για τις γερμανικές εξαγωγές στη Ρωσία. Στην πραγματικότητα οι εγγυήσεις αυτές αποτελούν συχνά επιδοτήσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις, για να καταστούν ανταγωνιστικές σε ξένες αγορές, στη συγκεκριμένη περίπτωση στη ρωσική. Πάντως τις προαναφερόμενες συμφωνίες και διευκολύνσεις ο Πούτιν τις πήρε στην ταξιδιωτική βαλίτσα του, αφού έδωσε υποσχέσεις για τη συνέχιση των «μεταρρυθμίσεων», για μείωση της φορολογίας των (γερμανικών) επιχειρήσεων, για μεταρρύθμιση του τραπεζικού και δασμολογικού συστήματος, για ισότιμη μεταχείριση των ξένων με τους Ρώσους επενδυτές. Ο Κλάους Μάνγκολντ, πρόεδρος της Επιτροπής Ανατολικής Ευρώπης της Γερμανικής Οικονομίας, δήλωσε μάλιστα ότι αυτά τα μέτρα είναι επείγοντα και πρέπει να ψηφιστούν από τη Δούμα πριν τις θερινές διακοπές.

Οσο και αν αυτές οι οικονομικές επιδιώξεις αποτελούσαν μέρος των στόχων του ταξιδιού του Πούτιν στο Βερολίνο, είναι βέβαιο ότι σημαντικότεροι στόχοι του αντιμετώπισαν την άρνηση της κυβέρνησης Σρέντερ: Η γερμανική κυβέρνηση, π.χ., δεν ανταποκρίθηκε στην επιθυμία της ρωσικής πλευράς για διαγραφή ενός ποσού των ρωσικών χρεών προς τη Γερμανία. Με το επιχείρημα ότι το οικονομικό δυναμικό της Ρωσίας είναι τεράστιο, η γερμανική κυβέρνηση δε θα υποστηρίξει, στις σχετικές διαπραγματεύσεις που θα διεξαχθούν το φθινόπωρο στη Λέσχη του Παρισιού, το ρωσικό αίτημα παραγραφής ενός μέρους των χρεών.

Αλλα ζωτικά ζητήματα για τη Ρωσία, που δε βρήκαν θετική ανταπόκριση στο Βερολίνο, είναι το σχέδιο των ΗΠΑ για τη δημιουργία του αντιπυραυλικού συστήματος, που στρέφεται και κατά της Ρωσίας. Ναι μεν η γερμανική κυβέρνηση έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δε συμφωνεί με το αμερικανικό σχέδιο, αλλά δεν προχωρεί σε συγκεκριμένες ενέργειες και αόριστα απάντησε στην πρόταση Πούτιν για ένα κοινό σύστημα ασφάλειας Ρωσίας - Ευρώπης - ΗΠΑ ότι «αξίζει προσοχής» και ότι θα 'πρεπε να συζητηθεί τόσο στο Συμβούλιο του ΝΑΤΟ για τη Ρωσία όσο και σε διμερείς συνομιλίες.

Ανεκπλήρωτη έμεινε και η ρωσική επιθυμία για τερματισμό της συνέχισης της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς ανατολάς, δηλαδή της περικύκλωσης της Ρωσίας. Η γερμανική πολιτική είναι υπέρ της επέκτασης και του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Οπως είναι γνωστό ο Σρέντερ κατά την επίσκεψή του, λίγες μέρες πριν τη συνάντησή του με τον Πούτιν στο Βερολίνο, στις τρεις βαλτικές χώρες, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, υπήρξε κάπως επιφυλακτικός στο αίτημά τους για ταχεία είσοδο στο ΝΑΤΟ. Αλλά δεν τις απέτρεψε από ένα τέτοιο εγχείρημα νέας αποσταθεροποίησης της κατάστασης στην Ευρώπη. Αλλωστε λίγες βδομάδες νωρίτερα είχε γίνει παρόμοια προκλητική ενέργεια: Εννέα κυβερνήσεις της Κεντρικής Ευρώπης και της Βαλτικής είχαν δηλώσει ότι επιθυμούν να γίνουν ταυτόχρονα μέλη του ΝΑΤΟ: οι τρεις κυβερνήσεις της Βαλτικής και οι κυβερνήσεις Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Σλοβενίας, Σλοβακίας, ΠΓΔΜ και Αλβανίας. Είναι δυνατόν, να φανταστεί κανείς ότι αυτό έγινε χωρίς γνώση και παρότρυνση των ΗΠΑ και των άλλων κυβερνήσεων του ΝΑΤΟ, επομένως και της Γερμανίας;

Αλλά οι υψηλοί τόνοι για τη «νέα αρχή» στις γερμανο-ρωσικές σχέσεις δε φαίνεται να ανταποκρίνονται τόσο πολύ στην πραγματικότητα και από το εξής περιστατικό: Ο Πούτιν κατέθεσε στεφάνι στο Σοβιετικό Μνημείο στο Πάρκο του Τρέπτο, όπου έχουν ενταφιαστεί 70.000 στρατιώτες και αξιωματικοί του Κόκκινου Στρατού, που έπεσαν για την απελευθέρωση και της Γερμανίας από το φασισμό. Ολοι περίμεναν ότι ο καγκελάριος θα συνόδευε τον φιλοξενούμενό του σ' αυτήν την εκδήλωση τιμής και μνήμης, αλλά άφησε να αντιπροσωπευτεί από έναν υπάλληλο του πρωτοκόλλου.

Είναι ακόμα χαρακτηριστικό για το νόημα της «νέας φάσης» των γερμανο-ρωσικών σχέσεων ότι στις ανακοινώσεις που ακολούθησαν τις επίσημες συνομιλίες δεν αναφέρεται λέξη για τον πόλεμο του ΝΑΤΟ κατά της Γιουγκοσλαβίας. Ιδιαίτερα η σιγή του Πούτιν έρχεται σε κραυγαλέα αντίθεση με τη στάση της Κίνας, τις ίδιες ώρες που το Βελιγράδι απαιτούσε την αποχώρηση της Kfor από τη Γιουγκοσλαβία.