Δεν πρόκειται να πούμε «μπράβο» στους Ζιντάν, Καντονά, Μπεστ, Μαραντόνα για τα «φάουλ» που έκαναν ή για τις «κουτουλιές» στους αντιπάλους τους - και τελικά στον εαυτό τους. Αλλά όποιοι πέφτουν στην παγίδα και στην ευκολία της γλυκανάλατης κριτικής, που θέλει τα «πρότυπα» να συμπεριφέρονται πάντα με τον «πολιτικά ορθό» τρόπο, ας λάβουν υπόψη ότι το παιχνίδι της ζωής, όπως και το παιχνίδι του ποδοσφαίρου, παίζεται από ανθρώπους και όχι από ρομπότ, από ανθρώπους που κάνουν λάθη, που έχουν πάθη, που θυμώνουν, που εκνευρίζονται, που τσακώνονται, που καμιά φορά βγαίνουν από τα ρούχα τους, που βγάζουν από μέσα τους το «αλάνι» της Μασσαλίας, του Μπουένος Αϊρες, του Περάματος.

Προχτές ο Ζιντάν, σε μια ακραία και αυτοκαταστροφική εκδοχή της αλήθειας που λέει ότι το ποδόσφαιρο δεν είναι για καλοσιδερωμένα αγοράκια, με καλοκουρεμένα μαλάκια και περιποιημένα νυχάκια, έβγαλε τη γλώσσα στα εκατομμύρια των χορηγών, των τραπεζιτών και των αθλητικών πολυεθνικών, θυμίζοντας την καταγωγή του ποδοσφαίρου από την αλάνα.

Αλλά το έκανε με λάθος τρόπο. Δεν είναι η «ενοχή» του απέναντι στη ΦΙΦΑ και τη διεθνή ποδοσφαιρική μαφία που ενοχλεί και στενοχωρεί. Είναι «ελεγκτέος» από την ίδια την αλάνα. Γιατί η ηθική της «αλάνας» ποτέ δεν επιτρέπει το βήμα εκέινο, που, πέρα από αυτό, ο «άθλος» μετατρέπεται σε «αθλιότητα»...

Στο ποδόσφαιρο, σ' αυτή την ατέλειωτη ιστορία «ηθικής και καθήκοντος», όπως έλεγε ο Καμί, συνυπάρχουν η δόξα και το άγος, η αποθέωση και η καταβαράθρωση, η ευτυχία και ο πόνος, το σωστό και το λάθος. Οπως και στη ζωή, έτσι και στο ποδόσφαιρο, ο από μηχανής θεός που θα 'ρθει να προδιαγράψει το «τέλος», αυτός που θα προσδιορίσει ποιο θα είναι το «πώς» και ποιο θα είναι το «γιατί» αυτού (ή του άλλου) τέλους, είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος είναι ο μοναδικός που μπορεί μέσα στο ατέλειωτο σύμπαν του τυχαίου να καθορίσει τη μοίρα του.

Η μοίρα πολλές φορές το θέλει ώστε η νίκη και η ήττα, η άνοδος και η πτώση, να εκπροσωπούνται, την ίδια στιγμή, στο ίδιο πρόσωπο. Αυτή η επαναλαμβανόμενη ανθρώπινη τραγωδία φαίνεται ότι στο ποδόσφαιρο έχει ραντεβού με τη μέγιστη κορύφωσή της στους τελικούς των Μουντιάλ. Το 1990 ήταν το δάκρυ και η αρχή της πτώσης του ηττημένου Μαραντόνα στον τελικό με τη Γερμανία. Το 1994 ήταν το χαμένο πέναλτι της ποδοσφαιρικής ιδιοφυίας που λέγεται Ρομπέρτο Μπάτζιο στον τελικό με τη Βραζιλία. Το 1998 ήταν η μετατροπή του «φαινόμενου» της εποχής Ρονάλντο σε ανθρώπινο ράκος στον τελικό με τη Γαλλία. Το 2002 ήταν το «απίστευτο λάθος» του Ολιβερ Καν, του ανθρώπου που οδήγησε τη Γερμανία στον τελικό με τη Βραζιλία. Και προχτές ήταν το φινάλε του Ζιντάν με τον τρόπο που ήρθε αυτό το φινάλε.

«To μεγαλείο του ποδοσφαίρου μπορεί να συντρίψει τον οποιονδήποτε», συνηθίζει να λέει ο Αριστείδης Καμάρας. Ευτυχώς, όμως, που ακόμα και τη στιγμή της συντριβής του «ήρωα», τίποτα δεν μπορεί να συντρίψει τη μνήμη. Η κόκκινη κάρτα του Ζιντάν δεν πρόκειται να διαγράψει την ανακήρυξή του σε καλύτερο παίκτη του Μουντιάλ. Μακάρι να μην τέλειωνε το προχτεσινό παιχνίδι όπως τέλειωσε για τον Ζιντάν. Αλλά αν αναζητά κανείς το βαθύτερο νόημα του περίφημου «φερ πλέι», τότε δε θα το βρει στις «καθωσπρέπει» και στις λουστραρισμένες συμπεριφορές, αλλά στην κάθαρση που θα προκύψει μετά την αναπόφευκτη τιμωρία για το «φάουλ». Με αυτή την έννοια, ο Ζιντάν, έστω κι έτσι, είναι κομμάτι αυτού του «φερ πλέι»...