Το έχω γράψει κι άλλες φορές πως, όταν ένα σημαντικό γεγονός γίνει επέτειος, χάνει ένα μεγάλο μέρος από τη «σημασία» του. Μετατρέπεται σε ...μια τυπική διαδικασία εκδηλώσεων, όπου συνήθως κυριαρχούν οι συναισθηματικές συμπεριφορές και είναι ενδεχόμενο το ίδιο το «γεγονός» για το οποίο οργανώνονται οι εκδηλώσεις, να αποσυντίθεται μέσα σε περιγραφές περιστασιακών ρητόρων, μέσα σε ανούσια σχήματα λόγου, μέσα σε ωραίες λέξεις, όπου με κανέναν τρόπο δεν μπορεί να χωρέσει ο δραματικός Λόγος της Ιστορίας. Αναρωτιέμαι, λοιπόν, αν συμβαίνει το ίδιο και στην περίπτωση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Προσπαθώ, δηλαδή, να εντοπίσω μέσα στα όσα ακούγονται, λέγονται και γράφονται τον τελευταίο καιρό τις ανούσιες λέξεις, τις συναισθηματικές υπερβολές, τα «στημένα» σχήματα λόγου. Προσπαθώ να εντοπίσω τις περιγραφές εκείνες που αντιμετωπίζουν το ΔΣΕ μέσα από την οπτική μιας πολιτικής ηθογραφίας και γι' αυτό το λόγο τον παρουσιάζουν σαν «σχήμα», σαν «εικόνα» και όχι ως ένα σύνολο συγκεκριμένων πράξεων, που θεμελιώνονται πάνω σε ένα συγκεκριμένο πολιτικό επιχείρημα.

Ενα σύνολο πράξεων που αναλαμβάνουν κάποια σημαίνουσα ιστορική στιγμή να μετατρέψουν σε πραγματικότητα ένα όραμα, χωρίς να γνωρίζουν από πριν ποια θα είναι ακριβώς η πραγματικότητα αυτή και με ποιες θυσίες θα τελειωθεί. Τα γελαστά πρόσωπα αξύριστων πολεμάρχων, οι νεαρές κοπέλες ζωσμένες τα φισεκλίκια και τα «τόμιγκαν», οι παρελαύνουσες διμοιρίες των κουρασμένων αγωνιστών παίζουν, φυσικά, το δικό τους σημαντικό ρόλο. Μας βοηθούν να θυμόμαστε. Ισως μας βοηθούν να κάνουμε συγκρίσεις με των άλλων τα χαμόγελα, με των άλλων τις παρελάσεις, με τα αξύριστα πρόσωπα των μαχητών της άλλης πλευράς. Και σ' αυτό το σημείο βρίσκεται το λάθος. Το Δημοκρατικό Στρατό της Ελλάδας δεν μπορεί κανείς να τον συγκρίνει με τίποτε άλλο. Γιατί δεν τον συγκροτούν μόνο τα πρόσωπα και τα χαμόγελα. Ούτε μπορεί κανείς να μιλήσει γι' αυτόν με βάση τα κείμενα τα διαθλασμένα μέσα σε προσωπικά βιώματα, ανοιχτές πληγές και σε σταγόνες αίματος που δεν έχουν ακόμα στεγνώσει. Ο ΔΣΕ είναι Ιστορία πρώτα και πάνω απ' όλα, γιατί έκανε τομές μέσα στο εθνικό συνεχές. Είναι μαζί και πολιτισμός, γιατί στάθηκε η έμπνευση να παραχθεί ένας άλλος λόγος, μια άλλη αισθητική των πραγμάτων, να διατυπωθεί μια άλλη άποψη για τη Ζωή, μια άλλη προοπτική για το μέλλον της χώρας. Και τα γενετικά στοιχεία αυτής της δύναμης πρέπει να ανακαλύψουμε και να αποδώσουμε στην Ανάγνωση ενός σύγχρονου αναγνώστη. Να ανακαλύψουμε τις μεγάλες Αιτίες που μετατρέπουν το ΔΣΕ από ένα σύνολο ακατανόητων ηρωικών πράξεων σε ένα συγκεκριμένο σύνολο κατανοητών επιχειρημάτων και μοναδικών προτύπων καθημερινής ζωής. Προσωπικά ψάχνω μέσα στα «πεπραγμένα» του ΔΣΕ να βρω τις αφορμές για τη διαμόρφωση μέσα στη συνείδησή μου της μόνιμης αμφισβήτησης. Της μόνιμης μεγάλης Ανυπακοής. Γιατί δεν μπορώ να συμβιβαστώ με την άποψη πως ο στρατός εκείνος είναι για μένα μια ανάμνηση ηρωισμών και χωρίς προηγούμενο θυσίας.

Γι' αυτά θα μιλήσει η Ιστορία, γιατί τα έχει καταγράψει έτσι κι αλλιώς μέσα στα κατάστιχα της εθνικής μας ζωής. Εγώ ψάχνω να βρω τα ίχνη του μέσα στη συμπεριφορά του σημερινού ανθρώπου. Ψάχνω να βρω το χαμόγελο της αντάρτισσας στο πρόσωπο της σημερινής εργάτριας. Να αναγνωρίσω την αποφασιστικότητα του αντάρτη στις πράξεις του φοιτητή που κατέλαβε τη Σχολή του και ψιθυρίζει ένα παλιό ξεχασμένο αντάρτικο τραγούδι. Ο ΔΣΕ, σύντροφέ μου, δεν είναι μόνο ένα ηρωικό «χτες», είναι ένα αποφασισμένο Σήμερα. Αλλιώτικα, όλα Εκείνα θα πάνε χαμένα, σαν μια συγκινητική Επέτειος!