ΒΗΡΥΤΟΣ: (Της απεσταλμένης μας Ελένης ΜΑΥΡΟΥΛΗ).--

Πιτσιρίκια συνωστίζονται γύρω μας. Η ζέστη είναι αφόρητη, όπως και η οσμή του συνωστισμού ανθρώπινων κορμιών. Στην πλατεία αλ Σάνα'α, τίποτε δε θυμίζει ότι παλαιότερα ήταν ένας τόπος αναψυχής και ηρεμίας, στο κέντρο της Βηρυτού. Τώρα, κατακλύζεται από εκατοντάδες ανθρώπους, κυρίως οικογένειες, παιδιά, νεαρά αγόρια και κορίτσια, ηλικιωμένους που αναζητούν λίγη σκιά στα λιγοστά μικρά δέντρα του. Λίγη ξεκούραση στα παγκάκια του.

Πρόχειρα νοικοκυριά, πάνω σε ένα σεντόνι στο γρασίδι. Ουρές στις δύο ή τρεις βρύσες του για λίγο νερό, για ένα, ας το πει κανείς, μπάνιο, για μια απέλπιδα προσπάθεια καθαριότητας. Μια ομάδα γυναικών σχηματίζει ένα ασφαλές καταφύγιο για μια άλλη, προκειμένου να αλλάξει ρούχα. Κλείνουν γύρω της σαν φρούριο. Τα παιδιά παίζουν στο γρασίδι και κοιτούν περίεργα τους νεοφερμένους ξένους. Ηλικιωμένοι αρκούνται αποκαμωμένοι να καπνίζουν ένα τσιγάρο, ανακούρκουδα καθισμένοι στο έδαφος. Το βλέμμα κενό και η σιωπή τους βαριά. Οι μανάδες αποπειρώνται να διατηρήσουν μια αίσθηση οικογένειας και κανονικότητας. Να ταΐσουν κάτι τα παιδιά τους, να πλύνουν κάποια ρούχα σε έναν κουβά, να τινάξουν το χώμα από την κουβέρτα.

«Δεν έχουμε τίποτε πια. Δεν έχουμε σπίτι, δεν έχουμε πού να πάμε. Μείναμε με αυτά που βλέπετε εδώ. Εμείς τι ήμασταν; Τρομοκράτες; Τι βομβαρδίζουν οι Ισραηλινοί; Σπίτια και παιδιά; Γιατί; Πού είναι όλος ο υπόλοιπος κόσμος; Γιατί οι μαχητές που τους πολεμούν είναι τρομοκράτες; Τότε είμαστε όλοι τρομοκράτες αφού θέλουμε τα σπίτια μας, τη γη μας, την πατρίδα μας, τη ζωή μας και θα παλέψουμε γι' αυτά».

Χείμαρρος η οργή, καταιγίδα τα ερωτήματα. Τι να πεις και τι να απαντήσεις στην ηλικιωμένη που δεν μπορεί να συγκρατήσει την αγανάκτησή της. Προσπαθεί να σκουπίσει με το μαντίλι από τα μαλλιά της τα δάκρυα.

Η εικόνα ίδια και σε ένα γειτονικό σχολείο, όπου έχει στηθεί άλλος ένας πρόχειρος καταυλισμός προσφύγων. Είναι άνθρωποι από τις νότιες συνοικίες της πρωτεύουσας. Εκεί που οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί έχουν μετατρέψει σε κρανίου τόπο ολόκληρες συνοικίες. Ολοι έχουν μια ιστορία τρόμου να διηγηθούν. Για τον ήχο του βομβαρδιστικού, για τον αχό της έκρηξης, για το τρέμουλο της γης, για το γείτονα ή το γιο ή το συγγενή που χάθηκε σε μια λίμνη αίματος, για μια ολόκληρη ζωή που έγινε χαλάσματα σε δύο δευτερόλεπτα, για την αγωνία μέχρι να σφίξει στην αγκαλιά και πάλι τους αγαπημένους, για το κλάμα των μωρών.

Ολες οι αίθουσες έχουν μετατραπεί σε καταλύματα, όπως και οι διάδρομοι και τα μπαλκόνια. Οι γυναίκες και τα μικρά παιδιά έχουν το ...προνόμιο να βρίσκονται στις αίθουσες. Τα θρανία έχουν μαζευτεί το ένα πάνω στο άλλο δίπλα στους τείχους. Στους πίνακες τα παιδιά ζωγραφίζουν για να περάσει η ώρα. Πρόχειρα στρώματα και σεντόνια καλύπτουν το πάτωμα, ενώ σε μια γωνιά έχει στηθεί μια κατσαρόλα. Φωτογραφίες αγαπημένων, ζωντανών ή νεκρών, αλλά και φωτογραφίες πολιτικών, κυρίως του ηγέτη της «Χεζμπολάχ», Σέικ Χασάν Νασράλαχ, έχουν καρφωθεί στους τοίχους. Οι πρόσφυγες, άλλωστε, προέρχονται από τις συνοικίες της «Χεζμπολάχ».

Δεν αρνούνται τις φωτογραφίες ή το φακό. Δεν έχουν όμως και πολλή διάθεση για κουβέντα. Λένε ότι μας ευχαριστούν που βρεθήκαμε δίπλα τους, που κάποιος νοιάζεται, που κάποιος αντιδρά στην ισραηλινή βαρβαρότητα. Αυτά, όμως, δε φέρνουν πίσω τους αγαπημένους, το σπίτι, την καθημερινότητά τους. Η ατμόσφαιρα πνιγηρή και τα λόγια ανήμπορα.

Μια νεαρή μάνα, με το μωρό της τυλιγμένο σε πετσέτα μετά από ένα πρόχειρο μπάνιο στις τουαλέτες του σχολείου, μας κοιτά απορημένα με τα μεγάλα της μάτια. Μας κάνει νόημα να μη μιλήσουμε γιατί το μικρό μόλις κοιμήθηκε. Περνά σιγανά και προσεχτικά πάνω από τα κορμιά των ανδρών που κοιμούνται στο διάδρομο σε διάφορες γωνίες. Παραπέρα, μια μικρή Λιβανέζα που τρεκλίζει στην προσπάθειά της να μάθει να περπατά, προσπαθεί να σκαρφαλώσει σε ένα θρανίο. Τη βοηθάμε. Χαμογελά χαρούμενη. Μόλις εξασφάλισε ένα παγωτό και θέλει να το απολαύσει. Ο χώρος μικρός. Ασφυκτικά μικρός για τόσες ψυχές, για τόση οργή, για τόσα γιατί.

Στην πλατεία αλ Σάνα'α και στο διπλανό της σχολείο στοιβάζονται περισσότερα από 400 άτομα. Παρά τη βοήθεια από τις οργανώσεις αρωγής, άλλες δυνάμεις αλλά και όλους τους κατοίκους της περιοχής, το κάθε ξημέρωμα θυμίζει τον πόνο και κάνει αφόρητη την υπόλοιπη ημέρα. Κανείς δεν ξέρει πόσον καιρό θα χρειαστεί να μείνουν εκεί. Κανείς δεν ξέρει πού θα πάνε μετά.

Τέτοιοι πρόχειροι καταυλισμοί έχουν στηθεί σε διάφορα σημεία της βόρειας, δυτικής, και κεντρικής Βηρυτού. Πολλά σπίτια έχουν ανοίξει τις πόρτες να δεχτούν τους, μέχρι χτες, εντελώς αγνώστους συνανθρώπους. Οι κάτοικοι εδώ, εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί δεν είναι συντριπτικοί, επιμένουν να τηρούν την καθημερινότητά τους. Οι δρόμοι είναι μποτιλιαρισμένοι και τα πεζοδρόμια πλημμυρισμένα από κόσμο. Αυτοκίνητα, μηχανάκια, κορνάρουν μανιωδώς. Τα καταστήματα ανοιχτά και όλοι πάνε στις δουλιές τους, δηλώνοντας με τον τρόπο αυτό ότι δε φοβούνται, όπως μας λένε.

Η ηλεκτροδότηση είναι δύσκολη και με διακοπές, ενώ ο απόηχος από τους βομβαρδισμούς στις νότιες συνοικίες διαρκής. Οι γεννήτριες, όμως, δουλεύουν στο μέγιστο και κανείς δε φαίνεται διατεθειμένος να αλλάξει το πρόγραμμά του ή να κρύψει το χαμόγελό του. Ιδια, άλλωστε, ήταν και η αίσθηση καθ' όλη τη διάρκεια της φρενήρους διαδρομής μας, κατά μήκος της εθνικής οδού, από το βόρειο Λίβανο μέχρι τη Βηρυτό. Μόνο τα χαλάσματα, στο λιμάνι της Τρίπολης ή σε κάποια φυλάκια του στρατού, θύμιζαν ότι ποτέ τίποτε δεν είναι ασφαλές ακόμη και αν επικρατεί απόλυτη ηρεμία.

«Εχουμε ξαναζήσει το ίδιο πράγμα», μας λένε. «Το ξέρουμε, το αντέξαμε και το νικήσαμε. Το ίδιο θα κάνουμε και τώρα. Αν νομίζουν ότι θα λυγίσουμε, κάνουν λάθος. Μπορούμε να αντέξουμε πολλά... Η ζωή θα συνεχίσει να κατοικεί στη Βηρυτό και σε όλο το Λίβανο όπως ακριβώς και πριν, είτε τους αρέσει είτε όχι. Δε θα κάνουμε τη χάρη σε κανέναν να φοβηθούμε. Η ζωή συνεχίζεται...».