Πέφτουν πολλές τρεις γιαπωνέζικες ταινίες και μάλιστα σε διάστημα λιγότερο από ένα μήνα; Οχι, όταν πρόκειται για τρεις εξαιρετικές ταινίες, όπως το «Ράσομον», το «Ουγκέτσου Μονογκατάρι» και, τέλος, η «Σιωπηλή μονομαχία». Αντίθετα, θα έλεγα, πως ήμασταν αρκετά τυχεροί, πως μας δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσουμε τρία άξια κομμάτια του καλού γιαπωνέζικου κινηματογράφου και όχι αυτού των «καράτε» και των άλλων «πολεμικών τεχνών», που γεμίζουν τις αίθουσες και τα κανάλια της τηλεόρασης.

Η «Σιωπηλή μονομαχία» είναι ένα πολύτιμο δείγμα κινηματογράφου σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Παρακολουθούμε τις προσπάθειες ενός θετικού, έως εξιδανικευμένου ήρωα. Ενός ήρωα που βάζει το προσωπικό πίσω από το γενικό. Ενός ήρωα που συναντάς μόνο στα μεγάλα καλλιτεχνικά έργα και στη ζωή, κυρίως! Ενός ήρωα, κοινωνικό και πολιτικό παράδειγμα! Ενός ανθρώπου με αξίες και ιδανικά. Ετσι, όπως πρέπει να είναι ο άνθρωπος.

Ενας γιατρός - χειρουργός μολύνεται με την αρρώστια της σύφιλης κατά τη διάρκεια μιας εγχείρησης. Αυτό συμβαίνει στην καρδιά του Β' παγκόσμιου πολέμου. (Εκείνα τα χρόνια η σύφιλη ήταν ό,τι είναι σήμερα το ΕΪΤΖ). Η ζωή του γιατρού από τη μια στιγμή στην άλλη αλλάζει. Κρατάει την αρρώστια, για τον εαυτό του. Οπλίζεται με δύναμη και «ελευθερώνει» τους ανθρώπους, που βρίσκονται κοντά του. Χωρίζει τη γυναίκα που αγαπά, θέλοντας να την απαλλάξει από τη δική του δοκιμασία και να της δώσει την ευκαιρία να αναζητήσει την ευτυχία. Αποφασίζει να περάσει μόνος του όλη τη μακρόχρονη θεραπεία, που μπορεί να τον σώσει μπορεί και όχι! Και, σκεφτείτε, ο ίδιος δεν έφταιξε σε τίποτα. Η σύφιλη ήρθε και τον βρήκε, δεν πήγε αυτός σε αυτή!

Η ταινία διαβάζεται σε δυο επίπεδα. Το πρώτο είναι μια δυνατή ανθρώπινη ιστορία. Κατ' άλλους, βέβαια, ένα κοινωνικό μελό. Καλογυρισμένο, οπωσδήποτε, αλλά μελό! Το δεύτερο επίπεδο, όμως, το οποίο απαιτεί και την εγρήγορση του θεατή, και που εκεί πρέπει να διαβαστεί η ταινία, είναι μια αντιπολεμική ιστορία και μια ιστορία θυσίας και χρέους.

Ο Ακίρα Κουροσάβα είναι αναγκασμένος να μιλήσει αλληγορικά. Κανένας στην Ιαπωνία του 1949, κάτω από την αμερικάνικη κατοχή, που γυρίστηκε η ταινία, δε θέλει να θεωρήσει τον χαμένο πόλεμο κατάρα. Η εθνική περηφάνια είναι πολύ πληγωμένη. Ο Γιαπωνέζος δημιουργός, όμως, δε σιωπά. Παρομοιάζει τον πόλεμο με τη σύφιλη. Μόνο που απαιτεί από το θεατή να δεχτεί και να αναγνωρίσει αυτή την παρομοίωση!

Παίζουν: Τοσίρο Μιφούνε, Τακάσι Σιμούρα, Μίκι Σάνιο, Κεντζίρο Ουεμούρα, Τσέικο Νακακίτα, Νορίκο Σενγκόκου.