Νέα μείωση των επιτοκίων καταθέσεων κατά 0,5 μονάδες (από 10,75% σε 10,25%) από 7/1/96 ανακοίνωσε χτες η Εθνική Τράπεζα, μειώνοντας την καθαρή απόδοση των αποταμιευτών σε 8,7% στα όρια δηλαδή του επίσημου - και εν πολλοίς αμφισβητούμενου - πληθωρισμού.

Η πολιτική επιτοκίων που ακολούθησαν το 1996 - όπως άλλωστε και τα προηγούμενα χρόνια - κυβέρνηση και εμπορικές τράπεζες, σύμφωνα με δικούς μας υπολογισμούς οδήγησε σε απώλειες τόκων των καταθετών ύψους 357 δισ. δραχμών, ποσό το οποίο μοιράστηκαν οι εμπορικές τράπεζες και οι μεγάλες εμποροβιομηχανικές επιχειρήσεις μέσω της μείωσης των επιτοκίων χορηγήσεων. Παράλληλα, "βολεύτηκε" και η κυβέρνηση, καθώς δημιουργήθηκαν ευνοϊκές συνθήκες μείωσης των επιτοκίων των κρατικών τίτλων στο 11,2% στο τέλος του 1996. Μετά τη νέα αυτή μείωση των επιτοκίων καταθέσεων μειώθηκαν ασφυκτικά και οι πραγματικές αποδόσεις των επιτοκίων που προκύπτουν μετά τη αφαίρεση του επίσημου πληθωρισμού. Από 4,9 μονάδες που ήταν η πραγματική απόδοση στο τέλος του 1995, σήμερα μειώνεται στις 2,55 μονάδες. Αν από 2,55 μονάδες αφαιρέσουμε το φόρο, τότε οι πραγματικές αποδόσεις των καταθέσεων τείνουν να μηδενιστούν.

Το συμπέρασμα, δηλαδή, που προκύπτει από την ακολουθούμενη, κυριολεκτικά, ληστρική πολιτική επιτοκίων χορηγήσεων και καταθέσεων είναι ότι ωφελήθηκαν οι τράπεζες και οι μεγάλες εμποροβιομηχανικές επιχειρήσεις, ωφελήθηκε το κράτος στην προσπάθεια να μειώσει τα δικά του επιτόκια, ενώ τη "νύφη" την πλήρωσαν και πάλι οι μικροκαταθέτες, οι οποίοι δεν έχουν εναλλακτικές λύσεις τοποθετήσεων, πέραν της παραδοσιακής τοποθέτησης σε λογαριασμούς ταμιευτηρίου.

Στη συνέχεια, στηριζόμενοι σε επίσημα κυβερνητικά στοιχεία, παραθέτουμε δύο παραδείγματα για τον τρόπο, με τον οποίο οι εμπορικές τράπεζες ληστεύουν τους μικροκαταθέτες και πώς στη συνέχεια μοιράζονται τη λεία με τους εμποροβιομήχανους.

Παράδειγμα 1: Οι καταθέσεις ταμιευτηρίου και προθεσμίας στο τέλος του 1995 ανέρχονταν σε 13 τρισ. δραχμές και είχαν επιτόκιο - πριν από τη φορολόγησή τους - 13%. Σε ετήσια, δηλαδή, βάση το κεφάλαιο αποδίδει τόκο 1,6 τρισ. δραχμές.

Στο τέλος του 1996 οι καταθέσεις ταμιευτηρίου και προθεσμίας (επίσημα στοιχεία Τράπεζας της Ελλάδας) συνεχίζουν να είναι 13 τρισ. δραχμές, αλλά το επιτόκιο πλέον είναι 10,25% - πριν από τη φορολόγηση - και άρα η απόδοση στη διάρκεια ενός χρόνου μειώνεται στα 1,33 τρισ. δραχμές. Στη διάρκεια δηλαδή ενός χρόνου οι εμπορικές τράπεζες θα αποδώσουν λιγότερους τόκους στους καταθέτες ύψους 357 δισ. δραχμών. Τα χρήματα, όμως, αυτά δεν τα βάζουν όλα στα ταμεία τους, αλλά τα μοιράζονται με το εμποροβιομηχανικό κεφάλαιο, μέσω των μειωμένων επιτοκίων χορηγήσεων που του προσφέρουν.

Στο δεύτερο παράδειγμα γίνεται κατανοητό πώς μοιράζεται η πίτα της λείας.

Στο τέλος του 1995 (στοιχεία Οικονομικού Δελτίου Εμπορικής Τράπεζας) η σχέση καταθέσεις/χορηγήσεις ήταν 2,64 προς 1. Στη διάρκεια του 1996 το επιτόκιο καταθέσεων ταμιευτηρίου μειώθηκε 2,75 μονάδες, από 13% σε 10,25%.Την ίδια περίοδο το επιτόκιο χορηγήσεων για κεφάλαια κίνησης μειώθηκε από 21,25% σε 16,25%, κατά 5 δηλαδή μονάδες. Αυτό είναι και το αντίτιμο που εισπράττουν οι εμποροβιομήχανοι, το οποίο μεταφράζεται σε μειωμένους τόκους στα δάνεια που τους χορηγούν οι τράπεζες. Με ύψος χορηγήσεων 5 τρισ. δραχμές στο τέλος του 1995, η κατά 5 μονάδες μείωση των επιτοκίων χορηγήσεων μεταφράζεται σε μειωμένους τόκους ύψους 255 δισ. δραχμών.

Από τα περίπου 360 δισ. δραχμές, που καρπώθηκαν οι τράπεζες λόγω μείωσης του επιτοκίου καταθέσεων, τα 100 δισ. τα κράτησαν για τον εαυτό τους και τα υπόλοιπα 260 δισ. τα μοίρασαν στους εμποροβιομηχάνους, μέσω της μείωσης των επιτοκίων χορηγήσεων.

Θ. Κ.