"Η τέχνη δεν έχει καμία υποχρέωση να είναι η πολυτέλεια των ακαμάτηδων. Κάθε τέχνη οφείλει να 'χει κοινωνική αποστολή και χρησιμότητα..." (Ντ. Ντιντερό).

Αυτή η κοινωνική αποστολή και χρησιμότητα προβάλλει περίτρανα μέσα από τη σοβιετική τέχνη, αλλά και από την τέχνη άλλων χωρών προοδευτικών δημιουργών, που παραμένει ανεξίτηλη στο χρόνο. Με αφορμή τα 100 χρόνια κινηματογράφου, αλλά με κύριο στόχο να μη χαθούν από άγνοια ή σκοπό τα αριστουργήματα της προοδευτικής κινηματογραφίας, η ελληνική εταιρία "Βελισσάριος Κλάσικ Φιλμς" κυκλοφόρησε σε μια ειδική έκδοση, σε 1.500 αριθμημένα αντίτυπα μόνο και για περιορισμένο χρονικό διάστημα, μερικές από τις καλύτερες σοβιετικές κινηματογραφικές ταινίες, καθώς και χωρών όπως της Κούβας, της Ιταλίας, του Βελγίου αλλά και της Αμερικής, σε βιντεοταινίες, ώστε να μείνουν για πάντα στα σπίτια μας.Πρόκειται για μια σειρά 100 βιντεοταινιών που κυκλοφορούν σε επιλεγμένα καταστήματα, στη "Σύγχρονη Εποχή", καθώς και στα γραφεία της Εταιρίας (Ματζαγριωτάκη 4 Α, στην Καλλιθέα).

Η αριθμημένη ένδειξη των ταινιών, όπως λέει ο Βελισσάριος Κοσσιβάκης,"δεν έχει ως σκοπό την επιλεκτική διανομή σε κάποιους ελίτ, αλλά έχει ως στόχο να δείξει την αξία τους". Ολη η σειρά περιλαμβάνει 40 περίπου ταινίες της Σοβιετικής Ενωσης και 60 διαφόρων χωρών όπως των Αμερικής, Κούβας, Ιταλίας, Βελγίου κ. ά.

Μόλις κυκλοφόρησαν 12 από τις σοβιετικές ταινίες που είναι: "Ο Λένιν τον Οχτώβρη", "Ο πρώτος δάσκαλος", "Η απεργία", "Τσαπάγιεφ", "Δον Κιχώτης", "Αμλετ", "Η νιότη του Μαξίμ", "Η επιστροφή του Μαξίμ", "Ο Μαξίμ στην εξουσία", "Τρία τραγούδια για τον Λένιν", "Τσορς, το ξεσήκωμα ενός λαού", "Η νέα Βαβυλώνα".Οι επόμενες 12 ταινίες θα είναι προπολεμικές της Αμερικής, σκηνοθετών που κυνηγήθηκαν. Ακολουθούν αφιερώματα στην Κούβα, το Βιετνάμ, τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, την Ουγγαρία, το Σοσιαλιστικό ρεαλισμό και κάποιες ελληνικές ταινίες προοδευτικών σκηνοθετών, που δεν έχουν χάσει την καλλιτεχνική τους αξία.

Μερικές ταινίες της παρούσας κυκλοφορίας μαζί με άλλες της προηγούμενης αποτελούν μια ενότητα 15 ταινιών που αναφέρονται στην Οχτωβριανή Επανάσταση.

Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά τις ταινίες:

• Μια ανεπανάληπτη δημιουργία υψηλής τέχνης του μεγάλου Σοβιετικού σκηνοθέτη Γκριγκόρι Κονζιντσέφ,με μουσική Σοστακόβιτς,ο "Αμλετ" αποτελεί αναμφίβολα την καλύτερη κινηματογραφική διασκευή της διάσημης τραγωδίας του Σαίξπηρ.Ο Ι. Σμοκτουνόφσκι ενσαρκώνει έναν ρομαντικό Αμλετ, με καθαρή καρδιά, καθόλου τρελό ή δειλό, που εναντιώνεται στην τυραννία και την αδικία.

Ο "Τσαπάγιεφ" των Σεργκέι και Γκιόργκι Βασίλιεφ είναι χαρακτηριστικό δείγμα της πορείας του σοβιετικού κινηματογράφου στις αρχές της δεκαετίας του '30. Δείχνει πόσο η αφοσίωση ενός ατόμου στα ιδανικά του χώρου και της εποχής του, πλουτίζει τη ζωή του, δίνοντάς του νέα κίνητρα για τις πράξεις του και μια καινούρια κατανόηση των δεσμών ανάμεσα στην επαναστατική πειθαρχία και την ατομική ελευθερία. Το σενάριο βασίστηκε στο βιβλίο του Ν. Φουρμάνοφ,συμπολεμιστή του Τσαπάγιεφ.

• "Η νέα Βαβυλωνία",των Γκριγκόρι Κοζίντσεφ και Λεονίτ Τράουμπεργκ,είναι ένας ύμνος στη μνήμη των πρώτων νεκρών της Λαϊκής Εξουσίας, 18 Μαρτίου - 28 Μάη 1881. Ο λαός του Παρισιού χύνει το αίμα του στα οδοφράγματα για μια πραγματική λευτεριά.

• Η πρώτη ταινία του Σεργκέι Αϊζενστάιν "Η Απεργία" (1924) καταγράφει τη βίαιη και αιματηρή καταστολή της εργατικής απεργίας το 1912 από την τσαρική αστυνομία. Γυρισμένη από τους ηθοποιούς του "Προλετκούλτ", του πρώτου θεάτρου εργατών, η "Απεργία" αποτελεί την πρώτη επαναστατική ταινία. Σκηνές δυναμικές και μνημειώδεις, φτιαγμένες με ξεχωριστή διαύγεια και αυθόρμητη φρεσκάδα, όπου το δράμα και η συγκίνηση δένονται τέλεια με τη χαρά της ζωής, αλλά και με το χιούμορ, συνθέτουν ένα σημαντικό παγκόσμιο γεγονός.
• "Τσορς, το ξεσήκωμα ενός λαού".Πρόκειται για μια αριστουργηματική επική ταινία, του Αλεξάντερ Ντοβζένκο (1939), που αφήνει στη μνήμη εικόνες ζωής και θανάτου και περιέχει στιγμές ανυπέρβλητης ποιητικής ομορφιάς.
• Το 1937, με την ευκαιρία της επετείου των 20 χρόνων της Οχτωβριανής Επανάστασης, μια ομάδα κινηματογραφιστών, με επικεφαλής τον σκηνοθέτη Μιχαήλ Ρομ και τον σεναριογράφο Αλεξέι Κάπλερ,δημιούργησαν μια σπουδαία ταινία με τίτλο "Ο Λένιν τον Οχτώβρη".Ηταν η πρώτη φορά, στα χρονικά του σοβιετικού κινηματογράφου, που μια μεγάλη ιστορική μορφή αποδιδόταν μέσα από την ερμηνεία ενός ηθοποιού. Ο Λένιν, λοιπόν, που ερμηνεύεται εξαίρετα από τον Μπόρις Σούκιν, παρουσιάζεται στη διάρκεια των πιο κρίσιμων στιγμών της ιστορίας. Τα πιο σημαντικά γεγονότα της οποίας, όπως η συνέλευση της Κεντρικής Επιτροπής και η επίθεση στα Χειμερινά Ανάκτορα, αναπαραστάθηκαν με άψογη τεκμηρίωση, με ήθος και επαναστατική εγρήγορση.
• Πριν από αυτή την ταινία, το 1934, υπήρξε η ιδέα μιας ταινίας για τον Λένιν, η οποία εξελίχθηκε σε μια ταινία για τη ζωή του και την επίδραση της διδασκαλίας του. "Τρία τραγούδια για τον Λένιν" είναι ο τίτλος της ταινίας, μια πολύτιμη, σπάνια ταινία, βασισμένη σε αυθεντικό, συνταρακτικό υλικό. Ο Βερτόφ διάλεξε τρία ανώνυμα τραγούδια που μιλούσαν για τον Λένιν και η ταινία του χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο, ο Λένιν ζωντανός, μιλάει και καθοδηγεί. Είναι η περίοδος της σποράς των νέων ιδεών. Στο δεύτερο, ο Λένιν νεκρός. Ο σπόρος έχει μπει στη γη. Στο τρίτο, η Σοβιετική Ενωση χωρίς τον Λένιν. Οι νέες ιδέες έχουν κιόλας φυτρώσει. Μοναδικά ντοκουμέντα και επίκαιρα της εποχής, συνδυασμένα με την επιβλητική μουσική, συνθέτουν μια συνταρακτική οπτικοακουστική συμφωνία.
• Τρεις ταινίες των Κοζίντσεφ και Τράουμπεργκ με θέμα τον Μαξίμ,"Η νιότη του Μαξίμ", "Η επιστροφή του Μαξίμ" και "Ο Μαξίμ στην εξουσία",αποτελούν το τελειότερο δείγμα του κινηματογραφικού σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Στην πρώτη, ο νεαρός εργάτης Μαξίμ γίνεται μπολσεβίκος και αγωνίζεται στην παρανομία ενάντια στην εκμετάλλευση και συλλαμβάνεται. Στη δεύτερη ταινία, ο Μαξίμ και οι φίλοι του συμμετέχουν στις μεγάλες εργατικές διαδηλώσεις, ενώ στην τρίτη ο μεγάλος λαϊκός ήρωας Μαξίμ γίνεται πολιτικός κομισάριος, επιφορτισμένος με την εθνικοποίηση μιας τράπεζας. Αλλά η εξουσία που ασκεί ο Μαξίμ σαν διευθυντής είναι και αυτή εκρηκτική και θυελλώδης, δηλαδή ατόφια λαϊκή.
• Μετά τον "Αμλετ" και τον "Βασιλιά Ληρ",ο "Δον Κιχώτης" του Θερβάντες επιτρέπει στον Γκριγκόρι Κόζιντσεφ να δημιουργήσει ακόμη ένα αριστουργηματικό φιλμ (1957). Στην ταινία αυτή ο σκηνοθέτης προσπάθησε να προβάλει τις πολιτικοκοινωνικές απόψεις του συγγραφέα.
• "Ο πρώτος δάσκαλος" του Αντρέι Μιχάλκοφ - Κοντσαλόφσκι.Ενας νέος της Κομσομόλ, όχι και πολύ μορφωμένος, φτάνει στην Κιργιζία, στις αρχές της δεκαετίας του '20, αμέσως μετά τη νίκη της επανάστασης, για να αναλάβει ως δάσκαλος. Θέλει να διδάξει τις καινούριες ιδέες. Θα έρθει όμως αντιμέτωπος με αυτούς που ακόμη παραμένουν προσκολλημένοι στο παλιό. Το "παλιό" και το "καινούριο" δηλαδή, η σύγκρουση ανάμεσα στην πρόοδο και την αντίδραση. Ο Μιχάλκοφ - Κοντσαλόφσκι,στην πρώτη του αυτή και μια από τις καλύτερες ταινίες του, παίρνει αναμφισβήτητα το μέρος του "καινούριου". Χωρίς, όμως, να παραγνωρίζει και το "παλιό", όταν αυτό είναι αυθεντικό κι εκπροσωπεί μιαν άλλη το ίδιο σημαντική κουλτούρα.