Τρεις μέρες της επίσημης έναρξης της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας ήταν αρκετές, για να ανοίξουμε τα λεξικά και να διαβάσουμε τι σημαίνει πολιτισμός, γιατί παραλίγο να το ξεχάσουμε. Να γυρίσουμε στην ιστορία του λαού και του τόπου, για να διαπιστώσουμε ότι τίποτα δεν είχε περιληφθεί στο περίφημο "Πολυθέαμα" των επίσημων εγκαινίων. Να κοιτάξουμε γύρω μας τον κόσμο και να δούμε ότι, ενώ οι ιθύνοντες της πολιτιστικής "βλογούσαν τα γένια τους" ανάμεσα σε γεύματα και πανηγύρια, ατάκτως ερριμμένα, οι Θεσσαλονικείς εξακολουθούν να ζουν στο ρυθμό της ανεργίας, της λιτότητας, των ανεξάντλητων φημών για σκάνδαλα, των απεργιών και των διαδηλώσεων."Η ελευθερία του ατόμου, η ανταλλαγή των ιδεών, η κατανόηση της ιστορίας, η βελτίωση της ποιότητας ζωής, η καλλιέργεια της δημιουργικότητας είναι αιτήματα τόσο πολιτικά, όσο και πολιτιστικά", έλεγε ο πρωθυπουργός της χώρας στο"Μακεδονία Παλλάς", αμέσως μετά τα επίσημα εγκαίνια. Αλλά, πριν από λίγη ώρα έξω από την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών οι καθηγητές διαδήλωναν και φώναζαν:"Ολα τα σχολεία θυμίζουν φυλακές".

Η "Θεσσαλονίκη το 1997 είναι μια πρωτεύουσα με σαφή και έντονη δραστηριότητα, ανοιχτή στον κόσμο",έλεγε το βράδυ των εγκαινίων ο Ε. Βενιζέλος. Δύο νύχτες πριν, στη συναυλία της Αγνής Μπάλτσα οι προσκλήσεις είχαν εξαντληθεί μεταξύ των... "παραγόντων". Το βράδυ της Παρασκευής, κάποιοι υπάλληλοι της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας συμπεριφέρονταν με τον πλέον απολίτιστο τρόπο στον κόσμο που ζητούσε να μπει στο Παλαί ντε Σπορ - όπου δινόταν η συναυλία των Θ. Μικρούτσικου και Δ. Μητροπάνου - αλλά και στους δημοσιογράφους.

"Το πολιτιστικό πρόγραμμα ενθαρρύνει και προβάλλει όλες τις όψεις του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού", ξανάλεγε ο Ε. Βενιζέλος. Δηλαδή, τρεις φορές σε τρεις μέρες Θάνος Μικρούτσικος, αν υποθέσουμε ότι το τριήμερο της έναρξης είχε σκοπό να συνοψίσει τη φιλοσοφία των εκδηλώσεων. Υποτίθεται πως το "Πολυθέαμα" που διαδέχτηκε τα εγκαίνια στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, σε σκηνοθεσία Σπ. Ευαγγελάτου, κείμενα Πάνου Θεοδωρίδη και μουσική Θάνου Μικρούτσικου, ήταν ένα πέρασμα της ιστορίας της Πόλης. Αλλά για τον κειμενογράφο η ιστορία είναι βυζαντινολαγνεία και αστικά σαλόνια των αρχών των αιώνα. Από τον Μέγα Αλέξανδρο πέρασε σε ρασοφόρους που κρατούν ένα τεράστιο σταυρό και προσκυνούν την εικόνα του Αγίου Δημητρίου. Αμέσως μετά, στη μεγάλη μετανάστευση των Εβραίων. Στα χρόνια που η Θεσσαλονίκη ενώθηκε με την Ελλάδα (αρχές 20ού αιώνα) ο κειμενογράφος έλεγε "στα σοκάκια οι ταβέρνες και στα σαλόνια η αστική τάξη", αλλά η δραματική απόδοση ήταν κυρίες των σαλονιών να χορεύουν... πόλκα. Η περίοδος των Βαλκανικών Πολέμων και η προσφυγιά ξεπετάχτηκε με το ρεμπέτικο συγκρότημα του Αγάθωνα. Αναφερόμενος στο μεσοπόλεμο, ούτε λόγος να γίνεται για την πολιτική κατάσταση, τις διώξεις, το Μάη του '36 και τον "Επιτάφιο" του Γ. Ρίτσου, τις μεγάλες λαϊκές δημιουργίες.Ο Πάνος Θεοδωρίδης μιλούσε για τα ρομαντικά έργα της Δύσης και ο Σπ. Ευαγγελάτος σκηνοθετούσε τεθλιμμένες κυρίες με φουρό, σε μεγαλοαστικό σαλόνι, να ρομαντζάρουν πάνω από ένα πιάνο, αναπολώντας τα παλιά.Δε θεώρησε φυσικά απαραίτητο να μιλήσει για τον πόλεμο, την κατοχή, τον Εμφύλιο, τη δικτατορία. Με ένα ανιστόρητο σάλτο έφτασε στη Θεσσαλονίκη του '97, όπου η δραματική απόδοση ήταν άντρες και γυναίκες να παιανίζουν κρατώντας κλάδους ελιάς... Το μήνυμα ήταν "ειρήνη". Αλλά εκείνη την ώρα, έξω από το θέατρο τα ΜΑΤ απωθούσαν βίαια τους καθηγητές που διαδήλωναν. Ηδη είχε αρχίσει το κυνηγητό στους γύρω δρόμους.Δήμητρα ΜΥΡΙΛΛΑ