Η αποστολή και ο ρόλος του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος που στέλνεται στην Αλβανία σκιαγραφείται με σαφή τρόπο στο Εγχειρίδιο Ελληνικής Δύναμης Αλβανίας,το εγκόλπιο που μοιράστηκε σε όλους τους άνδρες της δύναμης, αλλά απαγορεύτηκε η διανομή του στους δημοσιογράφους.

Μέσα από τις σελίδες του Εγχειριδίου αυτού προβάλλει ο πραγματικός ρόλος της πολυεθνικής δύναμης που άρχισε να εγκαθίσταται στην Αλβανία, στο όνομα δήθεν της προστασίας της ανθρωπιστικής βοήθειας. Ενας ρόλος που δίνει στη δύναμη χαρακτηριστικά στρατού κατοχής,αφού θα μπορεί να ασκεί απόλυτη εξουσία επί του αλβανικού εδάφους. Στα πλαίσια αυτά και με βάση τους κανόνες εμπλοκής που έχουν καθοριστεί, η ελληνική δύναμη θα έχει δικαίωμα να σταματά και να ερευνά όποιον θεωρεί ύποπτο, να προβαίνει σε κρατήσεις ατόμων, να ασκεί βία για τον αφοπλισμό ατόμων που "αποτελούν απειλή", να ασκεί βία για αυτοάμυνα,να αποκλείει περιοχές και να απαγορεύει την κυκλοφορία.

Στο εγκόλπιο αυτό του Ελληνα μισθοφόρου στην Αλβανία, δεν παραλείπεται να γίνει υπενθύμιση των σκοπών του ΝΑΤΟ που δεν είναι άλλοι από... τη "διασφάλιση της ειρήνης, της ασφάλειας, της ανάπτυξης, της σταθερότητας και της ευημερίας στην περιοχή του βορείου Ατλαντικού".Ενώ είναι σαφής η προτροπή προς τους Ελληνες μισθοφόρους, στα πλαίσια των μέτρων προστασίας, να προβάλλουν την ιδιότητα τους ως αποστολή του ΝΑΤΟ. "Να φέρετε τις ταυτότητές σας ανά πάσα στιγμή, για λόγους επακριβούς εξακρίβωσης ατόμων ως μελών της αποστολής του ΝΑΤΟ".

Αποκαλυπτικό και αυτό του χαρακτήρα της αποστολής. Ενδεικτικό επίσης της αντίληψης, είναι και ο τρόπος με τον οποίο προβλέπεται να αντιμετωπίζονται οι Αλβανοί επιτελείς: "Εφαρμόστε μεγίστη προσοχή, όταν συζητάτε για ενδεχόμενες καταστάσεις και ιδιαιτέρως όταν χειρίζεστε έγγραφα με παρουσία εντοπίων επιτελών, καθώς και προσωπικού που δεν ανήκει στο προσωπικό της Δύναμης Προστασίας".Δηλαδή, οι Αλβανοί αντιμετωπίζονται ως ύποπτοι στην ίδια τους τη χώρα από ξένα στρατεύματα!

Επίσης, γίνεται αναφορά στις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα αυτή τα τελευταία χρόνια. "Το εκλογικό αποτέλεσμα, γράφει, της 22/3/92 έμελλε να αποτελέσει το ορόσημο για τη νεότερη ιστορία της χώρας, καθώς η νίκη του Δημοκρατικού Κόμματος του Σ. Μπερίσα σήμανε για πολλούς το τέλος της 50χρονης μονοκρατορίας του υπαρκτού σοσιαλισμού". Ειδικότερα, για την πρόσφατη αλβανική κρίση, σημειώνεται ότι "αποτελεί παράγωγο της κατάργησης του κομμουνιστικού μοντέλου και της μη εφαρμογής δημοκρατικών διαδικασιών στη διακυβέρνηση της χώρας, που είχαν σαν αποτέλεσμά τους τελευταίους 2 μήνες και μετά την κατάρρευση του παράνομου συστήματος επενδύσεων των πυραμίδων, την εκδήλωση εξέγερσης στη χώρα αυτή και τον εξοπλισμό του πληθυσμού".

Δεν παραλείπεται ακόμα να γίνει αναφορά και στον πληθυσμό της Αλβανίας, που είναι 3.181.000, εκ των οποίων όπως σημειώνει το 10% Ελληνες.

Οσον αφορά την αποστολή της δύναμης, αναφέρεται ότι αυτή νομιμοποιείται από τις αποφάσεις του ΟΗΕ, με βάση τις οποίες ανατίθεται ρόλος στον ΟΑΣΕ και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η ΕΛΔΑΛ είναι "ενταγμένη στην πολυεθνική δύναμη προστασίας" και καλείται να συμβάλει: "Στη διευκόλυνση της ασφαλούς και έγκαιρης παράδοσης της ανθρωπιστικής βοήθειας στα πλαίσια της εφαρμογής σχεδίου του ΟΗΕ. Στη δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος για την εκτέλεση της αποστολής των άλλων διεθνών Οργανισμών. Και να προάγει το επίπεδο επιχειρησιακής εκπαίδευσης και συνεργασίας των ΕΔ των λοιπών χωρών που συμμετέχουν σ' αυτήν".

Ειδικότερα, σχετικά με τους κανόνες εμπλοκής, μέσα από το εγχειρίδιο της ΕΛΔΑΛ δίνεται η εντύπωση ότι η δύναμη θα ασκεί απόλυτη εξουσία, καθώς θα μπορεί ακόμα και να προβαίνει σε κρατήσεις. Συγκεκριμένα, αναφέρεται:

"Οι κανόνες εμπλοκής για τις δυνάμεις που συμμετέχουν στη διεθνή δύναμη προστασίας βασίζονται στις παρακάτω αρχές:

α. Το δικαίωμα της αυτοάμυνας.

β. Την άσκηση ελάχιστης απαραίτητης βίας.

γ. Το διεθνές και το εθνικό δίκαιο και το δίκαιο που διέπει τις ένοπλες συγκρούσεις.

Οι κανόνες αυτοί επιτρέπουν:

α. Το δικαίωμα στάσης και έρευνας ατόμων και οχημάτων.

β. Το δικαίωμα της κράτησης ατόμων.

γ. Το δικαίωμα του περιορισμού πρόσβασης σε περιοχές ασφαλείας".

Οπως αναφέρεται, το δικαίωμα άσκησης βίας προβλέπεται για τις παρακάτω περιπτώσεις, στις οποίες περιλαμβάνεται και ο αφοπλισμός ατόμων που θα εκτιμηθεί ότι "αποτελούν απειλή":

"1. Υπεράσπιση των μελών της δύναμης προστασίας, ατόμων υπό καθεστώς προστασίας και προστατευόμενης περιουσίας.

2. Αφοπλισμό ατόμων που αποτελούν απειλή για την ασφάλεια της δύναμης ανθρωπιστικής βοήθειας.

3. Προστασία των φαλάγγων μεταφοράς ανθρωπιστικής βοήθειας ή μελών διεθνών Οργανισμών σε διατεταγμένη αποστολή".

Ωστόσο στις οδηγίες προς το διοικητή, για άσκηση βίας σημειώνεται ότι "η δύναμη προστασίας δεν αντιμετωπίζει κατάσταση πολεμικών επιχειρήσεων, αποστολή σας είναι να βοηθήσετε στην ασφαλή και έγκαιρη παράδοση της ανθρωπιστικής βοήθειας".

Σε σχέση με την αυτοάμυνα οι κανόνες εμπλοκής προβλέπουν:

"α. Εχετε το δικαίωμα να ασκήσετε βία για αυτοάμυνα.

β. Ασκείτε μόνο την ελάχιστα απαραίτητη βία για να υπερασπίσετε τον εαυτό σας".

Οι γενικοί κανόνες όμως αφήνουν όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά: Και η βία επιτρέπεται αρκεί να είναι η "ελάχιστα απαραίτητη", αλλά και οι ένοπλοι θα "βλάπτονται", δηλαδή θα πυροβολούνται, εκτός από αυτούς που παραδίδουν τα όπλα τους. Συγκεκριμένα, αναφέρεται:

"α. Ασκήσατε την ελάχιστα απαραίτητη βία για να φέρετε σε πέρας την αποστολή σας.

β. Δε θα βλάπτονται ένοπλοι που επιθυμούν να παραδώσουν τον οπλισμό. Αφοπλίστε τους και αναφέρετε στους ανωτέρους σας.

γ. Μεταχειριστείτε κάθε άτομο ανθρώπινα, συμπεριλαμβανομένων και των ενόπλων πολιτών και των κρατουμένων.

δ. Περισυλλέξτε και περιθάλψτε τραυματίες, ανεξάρτητα από το ποιοι είναι.

ε. Σεβαστείτε την ιδιωτική περιουσία.

στ. Μην κλέψετε, μη παίρνετε ενθύμια αποστολής".

Σαφέστερη είναι η εικόνα που δίνεται και από τους κανόνες έναρξης πυρός, που δίνουν τη δυνατότητα ακόμα και για προληπτικό χτύπημα όσων κρίνονται επικίνδυνοι:

"1. Μπορείτε να αρχίσετε πυρ κατά ατόμου που βάλλει ή σκοπεύει με το όπλο του εναντίον σας, εναντίον φιλίων δυνάμεων ή ατόμων ή περιουσίας υπό την προστασία σας.

2. Μπορείτε να αρχίσετε πυρ κατά ατόμου που τοποθετεί, ρίχνει ή ετοιμάζει να ρίξει εκρηκτική ή εμπρηστική συσκευή εναντίον σας.

3. Μπορείτε να αρχίσετε πυρ κατά ατόμου το οποίο οδηγεί όχημα σκόπιμα κατά πάνω σας ή κατά φιλίων δυνάμεων.

4. Μπορείτε να αρχίσετε πυρ κατά ατόμου που προσπαθεί να πάρει υπό την κατοχή του οπλικά συστήματα".

Ο χαρακτήρας της αποστολής και η έκταση της εξουσίας που θα ασκείται, φαίνεται και από τις ενέργειες που προβλέπονται στα σημεία ελέγχου,οι οποίες είναι:

"α. Επίδειξη παρουσίας του ΟΗΕ.

β. Επιτήρηση όλων των δραστηριοτήτων επί του εδάφους κατά μήκος δρόμων και κατοικημένων περιοχών.

γ. Ελεγχος και καταγραφή κυκλοφορίας προσωπικού οχημάτων - εντός, εκτός ζώνης ελέγχου ΟΗΕ.

δ. Αποτροπή λαθρεμπορίας όπλων, πυρομαχικών, εκρηκτικών με ραδιενέργεια. ε. Καταμέτρηση στρατιωτικών οχημάτων, στοιχείων πυροβολικού.

στ. Ενέργεια και ως επιχειρησιακής θέσης.

ζ. Ενέργεια στο πλαίσιο του δικτύου επιτήρησης από κοινού και με άλλες μονάδες.

η. Μετά από ειδικές διαταγές είναι δυνατόν να κλείσουν τα σημεία ελέγχου και να εμποδιστεί η κυκλοφορία".

Αυτό που προκύπτει σαφώς είναι ότι στην αποστολή της δύναμης είναι και ο αφοπλισμός των εξεγερμένων, αφού ουσιαστικά θα κηρυχτούν παράνομοι και θα απαγορευτεί η κυκλοφορία τους. "Μπροστά από το σημείο ελέγχου, αναφέρεται, πρέπει να υπάρχει η επιγραφή: Εισέρχεστε ή εγκαταλείπετε τη ζώνη ελέγχου ΟΗΕ. Μειώστε την ταχύτητά σας. Ετοιμάστε τις ταυτότητές σας εντός της ζώνης ελέγχου του ΟΗΕ. Δεν επιτρέπονται όπλα, εγχειρίδια ή εκρηκτικά". Δε λείπουν βέβαια και οι οδηγίες συμπεριφοράς σε σημεία ελέγχου, όπως "χαμογέλασε όταν πλησιάζει ένα όχημα".

Κυριάκος ΖΗΛΑΚΟΣ