Η 10ετία του '20 είναι ακόμη η περίοδος όπου ο ιμπεριαλισμός "χωνεύει" τα αποτελέσματα των προσωρινών ρυθμίσεων του Α Παγκοσμίου Πολέμου. Επικρατεί ακόμη η κατάσταση της "σχετικής σταθεροποίησης". Ολο και μεγαλύτερο ρόλο παίζει στη σκέψη του ιμπεριαλισμού, προεξαρχόντων των Αγγλων, η φροντίδα προετοιμασίας ενός αντεπαναστατικού μετώπου, δηλαδή ενός συνασπισμού ενάντια στην ΕΣΣΔ. Τα σχέδια αυτά δεν είναι άσχετα με τη στερέωση του μουσολινικού καθεστώτος.

Μέσα στο γενικό αυτό πλαίσιο, οι σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας δεν παρουσιάζουν όξυνση, αντίθετα παρουσιάζουν προσέγγιση. Σ' αυτό συντελεί και ο "ιταλικός παράγων". Η Ιταλία, της οποίας η επιρροή είναι όλο και πιο φανερή, π. χ. στον Ελ. Βενιζέλο, προσπαθεί να διεισδύσει και αυτή η προσπάθεια δεν είναι καθόλου άσχετη με τις τρεις ελληνοτουρκικές συμφωνίες που υπογράφονται στις 30 Οκτώβρη 1930. Μια άλλη διάσταση αυτής της διείσδυσης είναι και η επιβολή τρομοκρατικών - κατασταλτικών νόμων ιταλικής μουσολινικής έμπνευσης τόσο στην Ελλάδα ("Ιδιώνυμο") όσο και στην Τουρκία αυτή ακριβώς την περίοδο.

Στη 10ετία του '30, η κατάσταση αλλάζει από πολλές απόψεις. Κατ' αρχάς επιδεινώνεται απότομα η οικονομική κατάσταση, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Η τελευταία φαίνεται να μονιμοποιείται. Αυτά έχουν ως αποτέλεσμα δύο κύρια φαινόμενα:

α) Ανακατατάξεις στο στρατόπεδο των κορυφών του ιμπεριαλισμού. Εμφανίζεται η Ναζιστική Γερμανία, της οποίας η προσπάθεια διείσδυσης γίνεται όλο και πιο επιθετική.

β) Ματαίωση και, ταυτόχρονα, επιτάχυνση των σχεδίων επίθεσης ενάντια στην ΕΣΣΔ, σε νέα, τώρα, βάση.

Η γενική κατάσταση είναι τέτοια, ώστε, παρά τη γενική όξυνση της κατάστασης, δεν υπάρχει όξυνση των σχέσεων των δύο χωρών. Γίνονται, όμως, και οι δύο χώροι αναμέτρησης των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Αυτό φαίνεται σε όλους τους τομείς:

α) Στον οικονομικό τομέα, οι δύο χώρες γίνονται χώροι αγγλογερμανικής αναμέτρησης. Οι από πολύ καιρό ισχυρές βρετανικές θέσεις προσβάλλονται από τη νέα πολιτική clearing του Βερολίνου, που προσπαθεί να καταλάβει τις βαλκανικές αγορές. Το 1938, η Γερμανία αγοράζει το 39% των ελληνικών εξαγωγών (1928 13%) και το 43% των τουρκικών (26%). Η Τουρκία γίνεται χώρος αναμέτρησης Βρετανίας - Γερμανίας στον τομέα και των στρατιωτικών εισαγωγών. Το 1938, πολύ θόρυβο έκανε η ανακοίνωση της Τουρκίας ότι θα ζητήσει τη ναυπήγηση πολεμικών πλοίων από τη Βρετανία, γιατί αυτά που της έδωσε η Γερμανία ήταν κακής ποιότητας.

β) Στον πολιτικοστρατιωτικό τομέα, η κίνηση είναι επίσης σοβαρή. Στην Ελλάδα, η πάλη μεταξύ Βρετανίας και αξονικών δυνάμεων θα καταλήξει, ύστερα από ένα περίπλοκο δρόμο, με κύριο χαρακτηριστικό αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε "αποσταθεροποίηση", στο καθεστώς της 4ης Αυγούστου, όπου οι δύο πλευρές, όσο καιρό θα τους είναι δυνατό, θα συνεργάζονται. Στην Τουρκία, ο ανταγωνισμός των δύο δυνάμεων είναι επίσης φανερός, με ένα επιπλέον στοιχείο: Την απομόνωση της ΕΣΣΔ, με την οποία η Τουρκία έχει φιλικές σχέσεις.

Ενδειξη των ισχυρών βρετανογαλλικών επιρροών, αλλά και της απουσίας σοβαρών διαφορών μεταξύ των δύο χωρών είναι και το γεγονός ότι και οι δύο συμμετέχουν στη διάσκεψη της Νυόν (9-13 Σεπτέμβρη 1937), που οργανώνουν η Βρετανία και η Γαλλία, με θέμα την ελεύθερη από υποβρυχιακές επιθέσεις θαλασσοπλοϊα στη Μεσόγειο. Η διάσκεψη γίνεται με αφορμή επιθέσεις γερμανικών και, κυρίως, ιταλικών υποβρυχίων εναντίον πλοίων επιφανείας με αφορμή τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο και έχει σαφή αντιαξονική αιχμή.

Η έκρηξη του πολέμου δυσκολεύει και τις δύο χώρες, περιορίζοντας τα περιθώρια ελιγμών τους. Η Τουρκία είχε ήδη κάνει μια πρώτη παραχώρηση και έχει υπογράψει συνθήκες συμμαχίας με τη Βρετανία (12.5.39) και με τη Γαλλία (23.6.39). Ωστόσο, όπως παρατηρεί η "Αμερικανική Εγκυκλοπαίδεια", "ποτέ κανείς δεν επικαλέστηκε αυτές τις δύο συνθήκες".

Τον Οκτώβρη του 1940, ο πόλεμος έρχεται πρώτα στην Ελλάδα, όπου η πολιτική εξάρτηση είναι στενότερη, αλλά και για γεωστρατηγικούς λόγους. Η έκρηξη του πολέμου κάνει τη θέση των φιλογερμανικών στοιχείων της 4ης Αυγούστου πιο δύσκολη, δυναμώνει την ήδη φανερή πρωτοκαθεδρία των φιλοβρετανικών, αλλά δυναμώνει και τους κινδύνους διεύρυνσης της εμπλοκής με γερμανική επέμβαση. Με την έναρξη του 1941, με τη νικηφόρα (αλλά επικίνδυνα διαρκή) εμπλοκή στην Αλβανία και την ένταση των κινδύνων γερμανικής επίθεσης, χωρίς αντίστοιχα καθησυχαστική βρετανική βοήθεια, δημιουργείται βαθμιαία η σκέψη ελληνοτουρκικής συμμαχίας. Γιατί όχι; Δεν απειλείται και η Τουρκία από την επέκταση του πολέμου;

Στο τεταμένο διάστημα όπου η γερμανική επίθεση επίκειται, αλλά και όταν, τελικά, γίνεται (Απρίλης 1941), στην Τουρκία στηρίζονται πολλές ελπίδες. Μπροστά στην πρεσβεία της Τουρκίας στην Αθήνα γίνονται διαδηλώσεις υπέρ της συνεργασίας Ελλάδας και Τουρκίας, στις οποίες ο πρέσβης εμφανίζεται πολύ ευμενής. Ωστόσο, αυτό το όντως ενδιαφέρον παράδειγμα ελληνοτουρκικής συμμαχίας δε θα μεταφερθεί στο βασίλειο της πραγματικότητας. Η Τουρκία δε θα κινηθεί, καθώς τα ναζιστικά στρατεύματα συνεχίζουν την προέλασή τους από τη Γιουγκοσλαβία στην Ελλάδα. Στις 18.6.41, ενώ η Ελλάδα έχει κιόλας πλημμυρίσει από τις δυνάμεις κατοχής, αναγγέλλεται αιφνιδιαστικά η υπογραφή συνθήκης φιλίας και μη επίθεσης μεταξύ Τουρκίας και Γερμανίας.