Σήμερα το 1/5 των πιο πλούσιων ανθρώπων συμμετέχει στο παγκόσμιο εισόδημα με 83%, ενώ το 1/5 των πιο φτωχών με το 1,5%. Αυξάνεται η φτώχεια των γυναικών που αποτελούν το 70% των φτωχών του κόσμου, ενώ στην Ευρώπη αντιπροσωπεύουν το 85% των φτωχών. Στην εποχή μας ο κοινωνικός αποκλεισμός αποτελεί σκάνδαλο πρώτου μεγέθους γιατί για πρώτη φορά στην Ιστορία παράγονται τόσα αγαθά ώστε να επαρκούν για όλους τους ανθρώπους. Παρ' όλα αυτά 40.000 παιδιά πεθαίνουν κάθε μέρα από πείνα, αρρώστιες και άλλες ολέθριες αιτίες.

Τα παραπάνω τονίστηκαν σε πρόσφατη εκδήλωση που οργάνωσε το Κέντρο Πληροφοριών του ΟΗΕ και ο Σύνδεσμος για τα Δικαιώματα της Γυναίκας με την ευκαιρία της 8ης Μάρτη και της ανακήρυξης του 1996 σαν διεθνούς έτους για την εξάλειψη της φτώχειας. Θέμα της δημόσιας συζήτησης: "Κοινωνική ανάπτυξη φτώχεια - ανεργία - κοινωνικός αποκλεισμός και οι επιπτώσεις τους στις γυναίκες". Ομιλητές: η Αλίκη Γιωτοπούλου - Μαραγκοπούλου, πρόεδρος της Διεθνούς Οργάνωσης Γυναικών και του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, η Μίρκα Γόντικα, υπεύθυνη για το Κέντρο Πληροφροριών του ΟΗΕ, Ρένα Λάμψα αντιπρόεδρος του ΣΔΓ, η Σούλα Πανάρετου, μέλος του ΔΣ του ΔΣΓ, ο Λίνος - Αλέξανδρος Σισιλιάνος, λέκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Γιώργος Τσιάκαλος καθηγητής του ΑΠΘ και ο Παν. Τσιλιγκαρίδης, γενικός γραμματέας Νέας Γενιάς.

Μερικά από τα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία και διαπιστώσεις που ακούστηκαν:

Η φτώχεια είναι το σοβαρότερο παγκόσμιο κοινωνικό πρόβλημα που έχει πάρει πρωτοφανείς διαστάσεις και που απειλεί άμεσα την ειρήνη. Από τις αιτίες της φτώχειας που επισημάνθηκαν είναι η διεθνοποίηση της αγοράς, το χρέος των αναπτυσσόμενων χωρών, οι πολεμικές δαπάνες, η μετανάστευση, το ξερίζωμα από τις εστίες λόγω πολεμικών συγκρούσεων και βέβαια η ριζική μείωση των κοινωνικών δαπανών.

Στη χώρα μας ειδικά παρατηρήθηκε απότομη πτώση των κοινωνικών δαπανών από 31% το 1980 σε 15% στη δεκαετία του '90. "Αν δεν υπήρχε κοινωνική πολιτική θα έπρεπε να την εφεύρουμε" τονίστηκε, ώστε να υπάρχουν βασικές κοινωνικές υπηρεσίες για τους φτωχούς. Οχι πρόνοια και φιλανθρωπία, αλλά ανακατανομή του πλούτου.

Στις ΗΠΑ οι φτωχοί υπολογίζονται σε 33 εκατομμύρια, κυρίως σε αγροτικές περιοχές, ενώ στην Ευρώπη είναι πάνω από πενήντα εκατομμύρια. Οι Ευρωπαίοι που υποφέρουν σήμερα από φτώχεια και ανεργία αποτελούν ένα τεράστιο εκρηκτικό υλικό. Υπολογίζεται ότι στην Πολωνία η φτώχεια πλήττει το 42% του πληθυσμού, ενώ στη Ρωσία έχει φτάσει το 77,1% και είναι μια απειλή που κρούει την πόρτα και στην Ελλάδα.Η φτώχεια "θερίζει" τις γυναίκες ακόμα περισσότερο, γιατί η θέση τους είναι άνιση στην οικονομική ζωή. Εχουν λιγότερα εισοδήματα, η εργασία τους μέσα και έξω από το σπίτι δεν πληρώνεται ή πληρώνεται λιγότερο από τους άντρες, "χτυπιούνται" περισσότερο από την ανεργία, συμμετέχουν άνισα στα κέντρα οικονομικών και πολιτικών αποφάσεων, στην ιδιοκτησία και στα μέσα παραγωγής, έχουν περιορισμένη ή καθόλου πρόσβαση στην εκπαίδευση και στην κοινωνική και πολιτιστική ζωή.

Κύρια θύματα σήμερα οι νέες γυναίκες, άνεργες, πρόσφυγες, με μειωμένα κοινωνικά δικαιώματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι έξι στους δέκα άνεργους απόφοιτους ΑΕΙ είναι κοπέλες στην Ελλάδα. Γι' αυτό χρειάζεται να γίνουν εκτός από τα γενικότερα προγράμματα για την καταπολέμηση της φτώχειας και ειδικά προγράμματα για τις γυναίκες που αντιμετωπίζουν ειδικότερα προβλήματα.

Το κράτος πρόνοιας συρρικνώνεται όλο και περισσότερο, τα "βιβλία" της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν απαντούν με πειστικά επιχειρήματα για την κοινωνική πολιτική, με αποτέλεσμα οι ευρωπαίες να νιώθουν αυξημένη δυσπιστία απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενωση και να αναπτύσσεται ο "Ευρωσκεπτικισμός". Ετσι ανάμεσα στις προτάσεις του Ευρωπαϊκού Λόμπι Γυναικών είναι να συμπεριληφθούν στη Διακυβερνητική Διάσκεψη τα προβλήματα της ανεργίας των γυναικών και της ίσης αμοιβής για ίση εργασία (που στην πράξη δεν εφαρμόζεται).

Σήμερα η αναδιάρθρωση του Παγκόσμιου Οικονομικού συστήματος οδηγεί στον κοινωνικό αποκλεισμό όλο και περισσότερων ανθρώπων. Ακόμα και μορφωμένοι νέοι -ες με πτυχία και μεταπτυχιακές σπουδές μπορεί να βρεθούν στην κατηγορία των κοινωνικά αποκλεισμένων. Πολλές φτωχές και συχνά μόνες γυναίκες έχουν να αντιμετωπίσουν το δίλημμα είτε να αφήσουν τα παιδιά τους μόνα στο σπίτι για να δουλέψουν (είτε να τα καταδικάσουν σε ασιτία και έξωση). Κοινωνικός αποκλεισμός σημαίνει παρεμπόδιση απορρόφησης κοινωνικών και δημοσίων αγαθών - εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη, συμμετοχή στο πολιτικό γίγνεσθαι κ.ά. - με οικονομικές συνέπειες. Οσο λιγότερο δημόσιο πλούτο "απορροφά" ένα άτομο π.χ. όταν δεν τελειώνει τη βασική εκπαίδευση, τόσο πιο πιθανό είναι να διολισθήσει σε συνθήκες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Ετσι αποκλείεται και από την ισότιμη συμμετοχή σε πολιτικές αποφάσεις και δημιουργείται φαύλος κύκλος. Μόνο η πολιτική βούληση και η ανακατανομή του πλούτου με γενικότερο προσανατολισμό σε βασικές ανθρώπινες αξίες θα μπορούσε να "σπάσει" αυτό τον φαύλο κύκλο, τονίστηκε στη διάρκεια της συζήτησης.