Η λογοτεχνία για μεγάλους και μικρούς, το θέατρο, η τηλεόραση, το ραδιόφωνο, η γενιά της Εθνικής Αντίστασης, και βέβαια το ΚΚΕ, ο "Ριζοσπάστης" και η "Σύγχρονη Εποχή" έχασαν χτες έναν πολύ σημαντικό, πολύπλευρα ταλαντούχο, υποδειγματικά αφοσιωμένο, σπάνια τόσο σεμνό παρά τις πολλές "περγαμηνές" του, άνθρωπό τους.Τον Δημήτρη Ραβάνη - Ρεντή.Εναν αληθινό σύντροφο.Σύντροφό τους, όχι μόνο στις καλές εποχές, αλλά και στις πιο δύσκολες και πικρές, ακριβώς σε εκείνες που κρίνεται το μέγεθος, η αντοχή, το βάθος, του ανυπόκριτου, αταλάντευτου και αφιλοκερδούς ήθους.

Αλλιώς περιμέναμε κι αλλιώς ήρθαν τα πράγματα. Το κάπως αισιόδοξο προχθεσινό νέο, ότι μεταφέρθηκε (από την Πολυκλινική Αθηνών όπου νοσηλευόταν από την περασμένη Παρασκευή, οπότε υπέστη πολύ σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο) για αξονική τομογραφία και ότι αναπνευστικά σημείωσε βελτίωση, ανατράπηκε δυστυχώς. Χαράματα, στις 3πμ χθες, ο τόσο αγαπητός, ο αξέχαστος σύντροφός μας Μίμης όπως τον αποκαλούσαμε, έχασε τη μάχη.Σήμερα για πρώτη και τελευταία του φορά μας δίνει τη θλίψη να τον αποχαιρετήσουμε για πάντα στο νεκροταφείο Καλλιθέας, από όπου θα κηδευτεί στις 4μμ.Μα εμείς δε θα πάψουμε να τον βλέπουμε να έρχεται στο "Ρ", όπως πάντα αθόρυβος και διακριτικός, μήπως μας ενοχλήσει στη δουλιά, με την έμφυτη ευγένειά του, την ευαισθησία και τρυφερότητά του, το λεπτό χιούμορ του, την ενθαρρυντική καλή κουβέντα του, την έγνοια του για το "Ρ", τη χαρά του που ορθοπόδησε παρά την πολεμική και τις δυσκολίες του. Θα τον βλέπουμε να έρχεται, πάντα πρόθυμος για όποια προσφορά, χωρίς "όρους", συνεπής ακόμη και όταν είχε πρόβλημα υγείας, για να βοηθήσει με όποιο κείμενο του ζητούσαμε να γράψει.

"Εμαθα το ρυθμό των τραγουδιών σας/ ακούγοντας το μοτεράκι της Ασφάλειας/ πού 'πνιγε/ τις κραυγές των βασανισμένων. / Στην πλατεία Κυριακού, το '36..."

Εντεκάχρονος ακόμα το 1936 ο γεννημένος στις 24/12/1925 στην Αθήνα, Δ. Ραβάνης - Ρεντής, μαθαίνει τους "Ρυθμούς" του αγώνα.Δεκαπεντάχρονος το '40, γράφει την πρωτόλεια αντιφασιστική επιθεώρηση "Αρχικένταυρος",που πρωτοπαίχτηκε από ερασιτεχνικό "έκτακτο" θίασο σε σπιτικό σαλόνι, με τη συμπαράσταση του γνωστού από τότε σκηνοθέτη Σωκράτη Καραντινού.Εχει ήδη αρχίσει να δημοσιεύει ποίησή του στη "Διάπλαση των Παίδων" του Ξενόπουλου. Το 1942 δημοσιεύονται στον παράνομο Τύπο αντιστασιακά τραγούδια του, που ήδη είχαν παρουσιαστεί στις Σαββατιάτικες αντιστασιακές συγκεντρώσεις στον "Οίκο Φοιτητή". Μεταξύ αυτών των τραγουδιών και τα χιλιοτραγουδισμένα "Παιδιά σηκωθείτε να βγούμε στους δρόμους" και "Σαν ατσάλινος γίγας".Το 1943 δημοσιεύει ποιήματά του, αλλά δουλεύει και για άλλες ανάγκες στο ΕΠΟΝίτικο περιοδικό "Νεανική Φωνή".Στα χρόνια της Κατοχής ήταν υπεύθυνος για πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις στην ΕΠΟΝ και τα "Αετόπουλα", αλλά και για την αγωνιστική δράση τους: "ομάδες κρούσης" σε συνοικίες της Αθήνας, "Θέατρο του δρόμου", έκτακτες, μικρές παραστάσεις επιθεώρησης, παραστάσεις Καραγκιόζη. Εκτός από την Αθήνα είχε στο ενεργητικό του και "Θέατρο του Βουνού" για την ψυχαγωγία των ανταρτών του ΕΛΑΣ, θέατρο με το "Καλλιτεχνικό Συγκρότημα" του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας,μέχρι το '49 οπότε άρχισε η αναγκαστική υπερορία αλλά και η πολύπλευρη καλλιτεχνική δημιουργία του σε διάφορες σοσιαλιστικές χώρες, με τελική κατάληξη τη Ρουμανία, από όπου επέστρεψε το 1968 μέσω Γαλλίας.

Πολλά τα ψευδώνυμά του, λόγω παρανομίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και λόγω της πλούσιας δημοσιογραφικής και λογοτεχνικής δουλιάς του στο εξωτερικό και την Ελλάδα: Φώτης Αθηναίος,Στέλιος Ροδάνθης,Μώμος,Δήμος Ροδάς,"Καραγκιοζοπαίκτης Αμόλας", είναι μερικά της περιόδου της Αντίστασης τα οποία - εις ανάμνησιν - χρησιμοποίησε κατά καιρούς και σε αρκετά από τα 500 περίπου κείμενά του στο "Ρ". Στο Βουνό, στην εφημερίδα και το ραδιόφωνο "Ελεύθερη Ελλάδα" δημοσιογραφούσε ως "Φους - Φους", Δ - ρής, κ.ά. Στα χρόνια 1968 - 74, στην Ελλάδα, όπου κι αν δούλεψε για να επιβιώσει, τα ραδιοφωνικά, τηλεοπτικά κείμενά του (ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές σειρές, μεμονωμένες εκπομπές κπλ), μεταφράσεις, θεατρικές διασκευές του, υπογράφονταν και δίνονταν με ψευδώνυμα ή από καλούς φίλους του που εισέπρατταν και την αμοιβή του. Σ' αυτά τα χρόνια βιοπορίστηκε κυρίως με τη διαφήμιση προϊόντων, εταιριών, σημάτων ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών. Δουλιά τόσο επιτυχής, που του απέδωσε και Διεθνές Βραβείο Διαφήμισης.

Ο χώρος δε μας επιτρέπει να παραθέσουμε το 55χρονο πλουσιότατο και πολύμορφο συγγραφικό και πολιτιστικό έργο του, στην Ελλάδα και στην προσφυγιά. Θέατρο έγραψε στη Γιουγκοσλαβία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ελλάδα. Εγραψε 24 θεατρικά έργα (έχουν ανεβαστεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό τα 18), ενώ έχουν παιχτεί στο εξωτερικό και στην Ελλάδα από ερασιτεχνικούς θιάσους, δήμους, σχολεία, κλπ, και 50 μονόπρακτά του και άλλα τόσα περίπου μονόπρακτα Καραγκιόζη.Στον τομέα του κινηματογράφου: Τρεις ρουμάνικες ταινίες σε δικά του σενάρια. Επιμέλεια σεναρίων και παραγωγής σε δέκα μεγάλου μήκους ρουμάνικες ταινίες. Επιμέλεια σεναρίων ελληνικών ταινιών με ψευδώνυμο. Σενάρια για 4 ταινίες κινουμένων σχεδίων και 5 ταινιών μικρού μήκους στην Ελλάδα.

Στο ρουμάνικο ραδιόφωνο οι εκπομπές του, θεατρικές, σατιρικές, σχολιαστικές, ανέρχονται σε περισσότερες από 1.000, ενώ συνεργαζόταν και με τη ραδιοφωνική "Φωνή της Αλήθειας".Σε δέκα αριθμούνται οι τίτλοι των ραδιοφωνικών καθημερινών ή εβδομαδιαίων σειρών και εκπομπών που έγραψε για την ΕΡΤ-1 και ΕΡΤ-2. Σε μερικές δεκάδες υπολογίζονται τα θεατρικά έργα, τα μονόπρακτα, οι τηλεοπτικές σειρές, οι παιδικές σειρές, το παραμυθοθέατρο, οι διασκευές, οι θεατροποιήσεις μύθων που έγραψε και παρουσίασε η τηλεοπτική ΕΡΤ. Στις 26 ανέρχονται οι μεταφράσεις του, περισσότερο από τα ρώσικα, βιβλίων κυρίως για παιδιά σε εκδόσεις της "Σύγχρονης Εποχής" και 14 σε εκδόσεις των οίκων "Κέδρος", "Ηριδανός", "Γκούτενμπεργκ". Μεταφράσεις του εκδόθηκαν και στην προσφυγιά. Τα εκδομένα βιβλία του (με πολλές επανεκδόσεις το καθένα) στην Ελλάδα και το εξωτερικό (πεζογραφία, ποίηση, θέατρο) ανέρχονται σε 40.Το τελευταίο βιβλίο του (με πολλές παράνομες εκδόσεις μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου) που κυκλοφόρησε σε δεύτερη έκδοση (11/1995) από τη "ΣΕ" είναι το έξοχο ποιητικό "Ρεπορτάζ για ένα θερμό Νοέμβρη".Τα δικά του ανέκδοτα έργα ανέρχονται σε 15,ενώ οι ανέκδοτες μεταφράσεις του τουλάχιστον σε 5.Το τελευταίο του, που το έδωσε στη "Σύγχρονη Εποχή", είναι η αφιερωμένη στον Γ. Ρίτσο ποιητική σύνθεση "Λαλούδι της Μονεμβασιάς".

Ο Δ. Ραβάνης - Ρεντής απέσπασε και αρκετά βραβεία, διεθνή και ελληνικά, για ποιητικά, πεζογραφικά και θεατρικά του έργα, ενώ έχασε και μερικά προκρινόμενος σαν "πρώτος" σε διαγωνισμούς που δεν απένειμαν βραβεία. Ενδεικτικά μόνο θα αναφέρουμε το Α βραβείο του ελληνικού Κρατικού Θεατρικού Διαγωνισμού που απονεμήθηκε το 1966 στο συγγραφέα με το ψευδώνυμο "Οδυσσέας",για το έργο του "Νεκρή γραμμή".Εργο που ανέβασε το Κρατικό Θέατρο Βουκουρεστίου το 1962 και το οποίο βράβευσε και το Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1993. Το βραβείο για τη "Νεκρή γραμμή" αποκάλυψε έναν ταλαντούχο - και θεατρικά - πολιτικό πρόσφυγα συγγραφέα και άνοιξε το δρόμο για τον επαναπατρισμό του με κυβερνητική απόφαση το 1966. "Επαναπατρισμός" που καθυστέρησε δύο χρόνια και ο οποίος ουσιαστικά σήμαινε μισοπαράνομη και ψευδώνυμη ζωή για τον Δ. Ραβάνη - Ρεντή, μέχρι την πτώση της χούντας.

Α.