Του Δημήτρη ΓΟΝΤΙΚΑ

Είναι θέση καθοριστικής σημασίας, θέση - κλειδί για την κατανόηση σε βάθος της στρατηγικής του Κόμματος, για την ουσιαστική και ριζική αντιμετώπιση των προβλημάτων που βασανίζουν το λαό και τον τόπο.

Είναι θέση, που συνδυάζει με δημιουργικό τρόπο τη λενινιστική θεωρία για τη σοσιαλιστική επανάσταση με τις ιδιαιτερότητες και ιδιομορφίες της Ελλάδας (χώρα με μέσο επίπεδο ανάπτυξης, με μεγάλο μικροαστικό στρώμα, πολύπλευρα εξαρτημένη από τον ιμπεριαλισμό).

Είναι θέση, που η ουσία της βρίσκεται διατυπωμένη και στο προηγούμενο Πρόγραμμα του Κόμματος.

Με τη θέση αυτή, λέμε κάτι πολύ συγκεκριμένο στο λαό:

α) Η συμμαχία των ιμπεριαλιστών, των πολυεθνικών, με τις ντόπιες κυρίαρχες οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις εκμεταλλεύονται, καταπιέζουν την πλειοψηφία σχεδόν του λαού, στραγγίζουν τον τόπο και ότι, όσο αυτές οι δυνάμεις κυριαρχούν, δεν υπάρχει προοπτική και ιδιαίτερα για την εργατική τάξη και τα πιο φτωχά λαϊκά στρώματα να βγουν από τη μέγκενη, στην οποία σήμερα βρίσκονται και η οποία σφίγγει γύρω τους όλο και πιο πολύ. Οι δυνάμεις αυτές αποτελούν τον κοινό αντίπαλό τους.

Εχουν, επόμενα, συμφέρον να συνενώσουν τις δυνάμεις τους και να κατευθύνουν την πάλη τους για την απαλλαγή της χώρας από αυτήν ακριβώς την ιερή συμμαχία. Για το σκοπό αυτό, στο Σχέδιο Προγράμματος προβάλλεται ένα βασικό πλαίσιο αιτημάτων και στόχων, που πίσω και έξω από αυτή τη γραμμή πάλης δεν υπάρχει ελπίδα για απόσπαση ουσιαστικών και βιώσιμων κατακτήσεων, ή κινδυνεύουμε και εμείς ως ΚΚΕ να μην ξεχωρίζουμε απ' όλες τις άλλες πολιτικές δυνάμεις, που διαχειρίζονται το σύστημα ή κινούνται στα πλαίσια αυτά.

β) Υποδείχνουμε, στις δυνάμεις της εργατικής τάξης, της εργαζόμενης αγροτιάς, των επαγγελματιών, βιοτεχνών και εμπόρων, στη νεολαία, στη μισθωτή διανόηση, ως μέσο για την επιτυχία αυτού του σκοπού, ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥΣ. ΟΧΙ μια οποιαδήποτε οργάνωση. Προτείνουμε ένα πολύ συγκεκριμένο σχέδιο: ΤΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΜΕΤΩΠΟΥ. Σε κάθε εργοστάσιο, χωριό, πόλη, κλάδο, υπηρεσία, νομό, τοπικά και πανελλαδικά, οι δυνάμεις αυτές να αρχίσουν να συγκροτούν τις δυνάμεις τους, με προοπτική, πάνω στα σημερινά οξυμένα προβλήματά τους.

Είναι σχέδιο μακρόπνοης προοπτικής, που δεν επιδέχεται παρερμηνείες. Σχέδιο, που βοηθάει στην ανάπτυξη της καθημερινής πάλης, αλλά ενταγμένης σε μια συγκεκριμένη προοπτική. Σχέδιο, που στηρίζεται στην ίδια, την πολύχρονη πείρα του Κόμματος και του λαϊκού κινήματος, τη γενικεύει δημιουργικά, αξιοποιώντας τις θετικές και αρνητικές εμπειρίες.

Η πολιτική αυτή, στην υλοποίησή της, δε χωράει σε καλούπια, απαιτεί πνεύμα πρωτοβουλίας, συσπείρωσης, ικανότητας και ετοιμότητας, να αξιοποιεί κάθε τι που γεννιέται μέσα στον αγώνα, που αναπτύσσει και δημιουργεί η λαϊκή πάλη. Απαιτεί ικανότητα συμπόρευσης με κάθε δύναμη, που έχει τη θέληση να συμβάλει σ' αυτήν την κατεύθυνση, χωρίς να συμφωνεί σε όλα με τη γενική πολιτική του Κόμματος.

Είναι όμως σαφές και πρέπει να δίνεται με σαφήνεια στο λαό ότι αυτή η πολιτική δεν έχει προοπτική, αν δεν οδηγεί σε ρήξεις με τις σημερινές συγκροτημένες πολιτικές δυνάμεις, με τον οπορτουνισμό συνολικά.

Κόμμα γερό. ΚΚΕ γερό, ρωμαλέο, ικανό να ηγηθεί αυτού του μεγάλου αγώνα. Το ζήτημα αυτό, στα προσυνεδριακά ντοκουμέντα, κυριαρχεί από διάφορες πλευρές και με διάφορους τρόπους και πρέπει να συγκεντρώσει την προσοχή όλων των συντρόφων στην προσυνεδριακή συζήτηση.

Χωρίς να υποτιμάμε τη δουλιά που έγινε μέχρι σήμερα για την ανασυγκρότηση του Κόμματος, πρέπει να δούμε καθαρά τα πράγματα.

Για να γίνει δυνατή η συγκρότηση του μετώπου των δυνάμεων, που σήμερα συνθλίβονται από την κυριαρχία των ιμπεριαλιστών και των πολυεθνικών, για να αρχίσει να μετατρέπεται η σημερινή πλατιά δυσαρέσκεια και η αμφισβήτηση πολλών πλευρών του συστήματος σε οργανωμένη πάλη για την αντικατάστασή του, απαιτείται Κόμμα ικανό να δουλεύει σε αυτή την κατεύθυνση. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά:

α) Κομμουνιστικό Κόμμα, θεωρητικά εξοπλισμένο και αφοσιωμένο στο σκοπό του, με ενιαία θέληση και πειθαρχία και έτοιμο να τα δίνει όλα. Το Πρόγραμμα και το Καταστατικό που θα ψηφιστούν από το Συνέδριο αποτελούν τη βάση. Δε φτάνει, όμως, αν αυτά τα ντοκουμέντα δε γίνουν κτήμα όλου του Κόμματος.

β) Κόμμα με ισχυρούς δεσμούς με την εργατική τάξη και τα άλλα εργαζόμενα στρώματα, με οργανώσεις γερές που να δουλεύουν σταθερά σε όλους τους χώρους.

Κόμμα ικανό να συσπειρώνει στον καθημερινό αγώνα. Η σωστή πολιτική για να πείθεται ο λαός είναι προϋπόθεση, αλλά δεν αρκεί αν αυτή φτάνει στον κόσμο, αν δεν υπάρχει και η ικανότητα να υλοποιείται σωστά.

Στην εισαγωγή του Σχεδίου Προγράμματος προσδιορίζεται με ικανοποιητικό τρόπο ο δρόμος για ένα τέτοιο κόμμα.

"Ο πρωτοπόρος ρόλος του Κομμουνιστικού Κόμματος διασφαλίζεται με τη μεγάλη αφομοίωση και δημιουργική ανάπτυξη της θεωρίας μας. Με την υπεράσπισή της από τις επιθέσεις της αστικής και μικροαστικής ιδεολογίας, τις οπορτουνιστικές παρεκκλίσεις. Με την τήρηση των αρχών συγκρότησης της λειτουργίας του. Με την αφοσίωση, την αυτοθυσία, την ανιδιοτελή δράση των μελών του Κόμματος, τα οποία φέρνουν και προσωπική ευθύνη για την εκπλήρωση των αποφάσεων, τη συνέπεια λόγων και έργων".

Και στα προσυνεδριακά υλικά υπογραμμίζεται και στην προσυνεδριακή συζήτηση διαπιστώνεται ότι υπάρχουν αρκετά προβλήματα, που παραμένουν για αντιμετώπιση. Αναφερόμαστε στα πιο σημαντικά:

α) Στις γραμμές του Κόμματος και σε όλα τα επίπεδα υπάρχουν μια σειρά αντιλήψεις που εκδηλώνουν ιδεολογικές συγχύσεις και έλλειψη βασικών γνώσεων σε καίρια ζητήματα θεωρητικών, ιδεολογικών και οργανωτικών αρχών. Πρόκειται για ένα σοβαρότατο ζήτημα που εμποδίζει το Κόμμα, με όλες του τις δυνάμεις, να παλεύει σε ενιαία κατεύθυνση. Είναι μία, όχι η μόνη, από τις αιτίες των δυσκολιών που συναντά ένα σημαντικό μέρος των κομματικών δυνάμεων για μια πιο αποτελεσματική δράση, στην πιο ολοκληρωμένη κατεύθυνση της αντικειμενικής κατάστασης των τάσεων εξέλιξής της.

Είναι πολλές οι αιτίες που εξηγούν μια τέτοια κατάσταση. Το ουσιαστικό ζήτημα είναι ότι δεν είναι συνειδητοποιημένο σε βάθος το πρόβλημα αυτό και ότι δεν καταφέραμε να το αντιμετωπίσουμε μέχρι τώρα αποτελεσματικά.

Η αναγνώριση της αδυναμίας αυτής, η αύξηση της ιδεολογικής και πολιτικής επαγρύπνησης και η αναζήτηση των κατάλληλων τρόπων, για να αποκτήσει η καθοδηγητική δουλιά ένα τέτοιο περιεχόμενο και προσανατολισμό, αποτελεί πρωταρχικό καθήκον για όλο το στελεχικό δυναμικό του Κόμματος. Οσο αυτό το ζήτημα θα λύνεται, θα αυξάνει ποσοτικά και ποιοτικά η αποτελεσματικότητα της δράσης του Κόμματος.

Η λύση συνδέεται με την επάρκεια των στελεχών, με το σωστό προσανατολισμό τους και την ενίσχυση του μετώπου συνολικά στον οπορτουνισμό σε όλες τις εκδηλώσεις του.

Το 15ο Συνέδριο (προσυνεδριακή συζήτηση στις ΚΟΒ, στις συνδιασκέψεις, το ίδιο το συνέδριο και οι αποφάσεις του) σε αυτή την κατεύθυνση μπορεί να δημιουργήσει βασικές προϋποθέσεις για να μπει σε λύση το κεντρικό αυτό πρόβλημα. Η μεγάλη προσπάθεια, όμως, αρχίζει μετά το Συνέδριο. Το αν θα προχωρήσει και πώς, θα εξαρτηθεί από τα συμπεράσματα που θα βγάλουμε, από τις κατευθύνσεις που θα χαράξουμε. Εχουμε επόμενα χρέος, όλοι να συμβάλουμε να δημιουργηθούν γερές βάσεις.

β) Αν η παραπάνω αδυναμία αποτελεί τροχοπέδη στο ξεδίπλωμα όλων των δυνάμεων και δυνατοτήτων του Κόμματος να αναπτύξει ένα πιο ρωμαλέο λαϊκό κίνημα, με βάση τις σημερινές δυνατότητες, οι αδύνατοι, ή οι πολύ περιορισμένοι δεσμοί του με μεγάλα τμήματα της εργατικής τάξης, ακυρώνουν εκ των πραγμάτων οποιοδήποτε μεγαλόπνοο και φωτισμένο σχέδιο δράσης.

Στον καθοριστικό αυτό τομέα, παρά τις προσπάθειες που έγιναν, δεν καταφέραμε να αλλάξουμε την κατάσταση, δεν μπορέσαμε να συντονίσουμε καλά τις δυνάμεις μας ή να λύσουμε με αποτελεσματικό τρόπο μια σειρά προβλήματα στην οργάνωση και καθοδήγηση της οικοδόμησης του Κόμματος στην εργατική τάξη.

Στις σημερινές συνθήκες, η πείρα διδάσκει ότι δεν είναι ένα απλό ζήτημα, αλλά πολύ σύνθετο και δύσκολο. Εμείς επιχειρήσαμε ή επιχειρούμε να δώσουμε λύση με τρόπο σε πολλές περιπτώσεις ερασιτεχνικό, πράγμα όχι και τόσο κολακευτικό για το κόμμα μας. Αυτή είναι και η κυριότερη αιτία που δεν καταφέραμε να κάνουμε αποτελεσματική δουλιά στον τομέα αυτό. Δεν έχουμε περιθώρια άλλων καθυστερήσεων από το να καταπιαστούμε για τα καλά και να καταστρώσουμε εδώ συγκεκριμένο και μακρόπνοο σχέδιο οικοδόμησης, πριν είναι αργά.

Γι' αυτό θα ήταν σοβαρό λάθος να μείνει έξω από την προσυνεδριακή συζήτηση και το ίδιο το Συνέδριο το μεγάλο αυτό θέμα. Το Κόμμα μας έχει πλούσια πείρα και χρειάζεται να μελετηθεί καλά και να αξιοποιηθεί στις νέες συνθήκες, καθώς και πείρα που αποκτήθηκε στις νέες συνθήκες που διαμορφώνει η πορεία πλήρους ενσωμάτωσης της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

γ) Πολλά, για να μπει το Κόμμα σε μια τέτοια πορεία οικοδόμησης και ανάπτυξης, θα εξαρτηθούν από την ποσότητα και την επάρκεια των στελεχών.

Οι ανάγκες είναι πολύ μεγάλες και οι απαιτήσεις δικαιολογημένα υψηλές, αλλά και οι δυσκολίες όχι λίγες.

Σε ένα ζήτημα αξίζει να προβληματιστούμε:

Πώς θα ξεπεραστεί η, τυπική στις περισσότερες περιπτώσεις, αξιολόγηση και ανάδειξη των στελεχών, η επιφανειακή συχνά στάση, ο υποκειμενισμός, ο συναισθηματισμός;

Μερικές σκέψεις:

Η βασικότερη προϋπόθεση είναι να ενισχυθεί το κλίμα ευθύνης στα σώματα (συνδιασκέψεις, συνέδριο), που θα εκλέξουν τα καθοδηγητικά όργανα. Το καθήκον αυτό βαραίνει πριν απ' όλα την ΚΕ στο πώς θα οργανώσει και θα καθοδηγήσει τη συζήτηση. Το κύριο ζήτημα είναι να βγουν συμπεράσματα ουσιαστικά από τη δράση των οργάνων, των στελεχών με κριτήρια κομματικά. Να εξασφαλιστεί και πρακτικά ο απαραίτητος χρόνος για ουσιαστική και υπεύθυνη συζήτηση.

Η ουσία της δημοκρατίας εδώ βρίσκεται και όχι στους τύπους, στους οποίους ορισμένοι σύντροφοι επιδιώκουν να μετατεθεί το θέμα.

Η ευθύνη για την επιλογή και ανάδειξη των στελεχών ανήκει και τυπικά και ουσιαστικά στα σώματα που εκλέγουν τα όργανα. Οι προτάσεις είναι αναγκαίες να υπάρχουν, αλλά είναι προτάσεις. Τα σώματα θα κρίνουν και θα αποφασίσουν. Η συλλογική ευθύνη πρέπει να βαρύνει, το κύρος των κομματικών κριτηρίων πρέπει να κυριαρχήσει πέρα και πάνω από φιλίες, συναισθηματισμούς, προσωπικές συμπάθειες ή αντιπάθειες και επιφανειακά κριτήρια. Με αυτή την έννοια, η προσωπική ευθύνη κάθε αντιπροσώπου είναι μεγάλη.

Από κει και πέρα, η απόδοση των οργάνων, των στελεχών είναι πλέον θέμα καλής οργάνωσης, λειτουργίας, ελέγχου, με βάση τις αποφάσεις του Συνεδρίου και τις απαιτήσεις του κινήματος.

Το 15ο Συνέδριο και σ' αυτόν τον τομέα πρέπει να συμβάλει με ευθύνη όλων μας να ξεπεράσουμε φαινόμενα τυποποίησης, πλαδαρότητας και προχειρότητας, που διακρίνει, αλλού περισσότερο και αλλού λιγότερο, τη δουλιά όλων μας.