ΒΙΒΛΙΟ

"Πουλιά" της ματωμένης Πόλης

Πρωτομαγιά στην Κωνσταντινούπολη: Τρεις νεκροί, εξήντα πέντε τραυματίες και διακόσιες είκοσι επτά συλλήψεις, ο απολογισμός. Ο αρχηγός της αστυνομίας, όμως, αχόρταγα υπολόγισε: "Θα μπορούσαμε να διαλύσουμε το πλήθος. Αν είχαμε επέμβει, θα είχαμε σοβαρότερα αποτελέσματα". Μάτωσε, πάλι, η Πρωτομαγιά στην Πόλη. Και είναι σαν να ..."φύγανε και τα πουλιά", αφού πέσανε πάνω τους "γεράκια". Αφού περίσσεψε η απανθρωπιά, η μέχρι εξόντωσης καταπίεση του πολυφυλετικού λαού της Πόλης, από το αμερικανόπνευστα "ευρωπαϊζόμενο" τουρκικό καθεστώς.

Η ματωμένη Πρωτομαγιά δίνει την ευκαιρία να αναφερθούμε στον μεγάλο - κουρδικής καταγωγής, πολιτογραφημένο Τούρκο - συγγραφέα Γιασάρ Κεμάλ και στη νουβέλα του "Φύγανε και τα πουλιά" (εκδόσεις "Θεμέλιο",μετάφραση Παναγιώτη Αμπατζή). Ο Γ. Κεμάλ, "ζυμωμένος" από παιδί με διπλή (κουρδική και τουρκική) πολιτιστική λαϊκή παράδοση, με τη φτώχεια, τα βάσανα, τους πόθους του τουρκικού και κούρδικου λαού, πονώντας και όλους τους ξεριζωμένους, τους ταπεινούς και καταφρονεμένους, στρατευμένος με το λαό της χώρας του, αυτόν απαθανατίζει με το σύνολο του έργου του. Με τη νουβέλα του αυτή κοινωνιογραφεί, ηθογραφεί και λαογραφεί τη φτωχολογιά της Πόλης, με ήρωες περισσότερο παιδιά και ένα παραδοσιακό έθιμο στα Φλόρια. Καθώς το έθιμο που χρησιμοποιεί ο Κεμάλ σαν "πυρήνα" και "τέχνασμα" του μύθου του έχει συμβολικό χαρακτήρα, του επιτρέπει και να αλληγορεί. Να συμβολοποιεί την αγωνία του για την απώλεια της ανθρωπιάς, αλλά και της πολιτισμικής "ταυτότητας" του λαού του, με τη σταδιακή εξαφάνιση λαϊκών παραδόσεων, ηθών και εθίμων του.

Πάνω από χίλια χρόνια, πριν ιδρυθεί η Πόλη, στα Φλόρια την άνοιξη πέφτανε στους βάτους, σαν βροχή, μικρούτσικα χρωματιστά πουλιά. Το έθιμο ήθελε φτωχόπαιδα με ξόβεργες να πιάνουν αμέτρητα πουλάκια κι ύστερα να τα πουλούν σε άλλους ανθρώπους, που με τη σειρά τους τα λευτέρωναν σε ένδειξη της αγάπης και της καλοσύνης τους για όλα τα "πλάσματα του θεού", με την προσδοκία να πάνε στον Παράδεισο. Σήμερα η Πόλη είναι "κλουβί" και "κόλαση" και για τα πουλιά και για τα παιδιά της φτωχολογιάς. Τα πουλιά πεθαίνουν. Τα τρώνε οι χορτάτοι. Και τα παιδιά πεινάνε. Πεινάνε πολύ, στην Πόλη της απανθρωπιάς.

Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ