Ο δεξιός οπορτουνισμός και πώς αντιμετωπίζεται

Πολύ σωστά εκτιμιέται από το Κόμμα ότι ο αγώνας ενάντια στον ιμπεριαλισμό και τα μονοπώλια δεν μπορεί να διεξάγεται με επιτυχία, δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικός, αν δε συνοδεύεται με ισχυρό ιδεολογικό μέτωπο ενάντια στο ρεφορμισμό και τον οπορτουνισμό.

Στις μέρες μας, που οι πρόσφατες αντεπαναστατικές ανατροπές έχουν δραματικά μεταβάλει το συσχετισμό δυνάμεων στον κόσμο υπέρ του ιμπεριαλισμού και του κεφαλαίου, είναι φυσικό να έχει θεριέψει και το κύμα του οπορτουνισμού, ακόμη και μέσα στις γραμμές του διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, γιατί η ισχυροποίηση της αστικής τάξης συμβαδίζει πάντοτε με την ισχυροποίηση του οπορτουνισμού. Ο αγώνας, συνεπώς, ενάντια στο ρεφορμισμό και το δεξιό αναθεωρητισμό, στην περίοδο της επαναστατικής αμπώτιδος είναι εξαιρετικά δύσκολος.

Για να διεξαχθεί επιτυχημένα χρειάζεται ατσάλινη θέληση, επαναστατική επιμονή και ξεκάθαρες ιδεολογικές θέσεις.

Το Κόμμα μας, τα τελευταία χρόνια, έχει δείξει πως θέλει να σταθεί σε επαναστατικές θέσεις και να καταπολεμήσει το δεξιό οπορτουνισμό. Πολύ φοβάμαι, όμως, πως έχει παραμεληθεί η παραπάνω θεμελιακή προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση αυτού του αγώνα. Γιατί για το ιδεολογικό ξεκαθάρισμα είναι απόλυτα αναγκαία η ανοιχτή και απερίφραστη παραδοχή ότι στους κόλπους του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, αλλά και του ΚΚΕ, κατά τις τελευταίες δεκαετίες είχε εισχωρήσει και βαθμιαία έγινε κυρίαρχη τάση ο δεξιός αναθεωρητισμός, αποτέλεσμα δε ακριβώς αυτής της κυριαρχίας ήταν η ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος στην Ευρώπη.

Το Κόμμα όμως δίσταζε και διστάζει ακόμη να παραδεχτεί το αυταπόδεικτο αυτό γεγονός.

Στην απόφαση της Συνδιάσκεψης για τους παράγοντες που καθόρισαν την πτώση του σοσιαλισμού, τελικά δεν εκφράστηκε η άποψη που φαίνεται να επικρατεί και στην οργανωμένη βάση του κόμματος, και στους οπαδούς του, ότι δηλαδή η οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ και στην Ανατολική Ευρώπη, χωρίζεται σε δύο ευδιάκριτες ιστορικές περιόδους: Στην πριν και τη μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ. Και ότι η πρώτη είναι η επαναστατική περίοδος, η εποχή της ανόδου, των επιτυχιών, της απόδειξης της ανωτερότητας του σοσιαλιστικού συστήματος και η δεύτερη η περίοδος της προοδευτικής επικράτησης του δεξιού αναθεωρητισμού, της ταξικής συμφιλίωσης του επιταχυνόμενου εκφυλισμού του ΚΚΣΕ και των άλλων Κομμουνιστικών Κομμάτων εξουσίας, της εγκατάλειψης του συνεπούς αντιιμπεριαλιστικού αγώνα, της αλλοίωσης των χαρακτηριστικών της σοσιαλιστικής κοινωνίας.

Στην πρώτη περίοδο μπορούμε να μιλάμε για αδυναμίες και ελλείψεις σε μία σωστή και ανοδική πορεία της επανάστασης και της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Στη δεύτερη περίοδο έχουμε ξεκάθαρη ιδεολογική παρέκκλιση, που οδήγησε στην αλλοίωση των βασικών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας, έτσι, που την έκανε όχι ιδιαίτερα συμπαθή, για να μην πω α-συμπαθή, στις πλατιές λαϊκές μάζες, ώστε τη στιγμή της τελικής πτώσης να υπάρχει η καθολική αδιαφορία για την τύχη της και η έλλειψη και της ελάχιστης θέλησης για την υπεράσπισή της. Αν μιλάμε για μια σοσιαλιστική κοινωνία με κάποια λάθη, ελλείψεις και αδυναμίες, αναφερόμενοι σε αυτή την περίοδο και ιδίως στα 15 - 20 τελευταία χρόνια και επαγγελλόμαστε μια τέτοια κοινωνία, απλά με κάποιες βελτιώσεις, τότε ούτε τον εργαζόμενο λαό θα προσελκύσουμε στην πάλη για τη σοσιαλιστική αλλαγή, ούτε στον αγώνα μας ενάντια στον οπορτουνισμό θα έχουμε επιτυχίες.

Το ίδιο διστακτικό έχει φανεί το Κόμμα μας, και στην παραδοχή ότι μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, ο αναθεωρητισμός μεταφυτεύτηκε βίαια, με την 6η "Ολομέλεια" του 1956 στο ΚΚΕ, όπου κυριάρχησε για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα, τόσο τη συρρίκνωση της επιρροής του, όσο και τις αλλεπάλληλες διασπάσεις του.

Το ΚΚΕ κατόρθωσε κάπως να ανασχέσει την πλήρη επικράτηση του αναθεωρητισμού στις γραμμές του με την 12η Ολομέλεια του 1968. Παρέμειναν όμως ισχυρά ερείσματα που στη συνέχεια φούντωσαν ξανά και παρά λίγο να γίνουν κυρίαρχη τάση και να οδηγήσουν το Κόμμα στον πλήρη αφανισμό. Η ισχυρότατη αυτή επίδραση του δεξιού αναθεωρητισμού στο ΚΚΕ, σε συνδυασμό με μια λαθεμένη αντίληψη του προλεταριακού διεθνισμού, οδήγησαν το Κόμμα να ταχθεί αλληλέγγυο και μάλιστα ως την τελευταία στιγμή, με την αντεπαναστατική "περεστρόικα", ενώ η έγκαιρη (τουλάχιστον από το 1988, όταν έγινε καταφάνερο πού οδηγούσαν τα πράγματα) εναντίωσή του, όσο και των άλλων κομμάτων, θα μπορούσε να ενισχύσει τη θέση των δυνάμεων, που αντιστέκονταν στο εσωτερικό του ΚΚΣΕ και να μην φτάσουμε εκεί που φτάσαμε.Από το 1991 και μετά οι μαρξιστικές - λενινιστικές δυνάμεις μέσα στο Κόμμα έχουν κερδίσει έδαφος. Το ότι όμως ακόμη διστάζει να κάνει το πλήρες ιδεολογικό ξεκαθάρισμα και το ότι επίσης δεν τόλμησε να κάνει μια γενναία και ξεκάθαρη αυτοκριτική για την ως την τελευταία στιγμή στήριξη της ομάδας Γκορμπατσόφ, δυσκολεύει τον αγώνα ενάντια στον οπορτουνισμό, που, ας μη διστάζουμε να το παραδεχτούμε, ελλοχεύει παντού ακόμη και μέσα στις γραμμές μας. Ο αγώνας κατά του οπορτουνισμού πρέπει να είναι ενιαίος. Είναι ακατανόητο να κατηγορούμε το Συνασπισμό για ρεφορμισμό και δεξιό οπορτουνισμό (δίκαια), και την ίδια στιγμή να συνεργαζόμαστε, να θεωρούμε "αδελφά κόμματα" που τα καλούμε σε συνδιασκέψεις, προβάλλουμε τις θέσεις τους και αποφεύγουμε κάθε κριτική εναντίον τους, κόμματα που είναι μέχρι το μεδούλι διαβρωμένα από το δεξιό οπορτουνισμό, έχουν πέρα για πέρα αρνηθεί το μαρξισμό - λενινισμό και κυλιούνται απροκάλυπτα στο βούρκο της σοσιαλδημοκρατίας.

Επίσης, ο αγώνας κατά του οπορτουνισμού πρέπει να είναι ξεκάθαρος και μετωπικός και όχι να διεξάγεται με τη μέθοδο του "χτυπάω το σαμάρι για να ακούσει ο γάιδαρος". Με τη μέθοδο αυτή κινδυνεύει ο αγώνας αυτός, εκτός των άλλων, να οδηγήσει στο δυνάμωμα του αριστερού οπορτουνισμού, στο δυνάμωμα των δογματικών και σεχταριστικών τάσεων στο Κόμμα. Ας μην ξεχνάμε ότι οι οπορτουνισμοί αλληλοενισχύονται και αλληλοτροφοδοτούνται. Και πως οι δεξιοί οπορτουνιστές ενεργούν σκεπασμένα και ύπουλα και βασίζονται σε υπαρκτά προβλήματα και αδυναμίες, ποντάρουν σε ερωτηματικά και αγωνίες των μελών του κόμματος και γι' αυτό το ξεσκέπασμα των αληθινών τους στόχων δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση.

Φαινόμενα δογματικής αγκύλωσης και σεχταρισμού υπάρχουν στη δράση του κόμματος. Πρέπει μόνοι μας να τα εντοπίσουμε, να τα πολεμήσουμε και να τα εξουδετερώσουμε. Με αυτόν τον τρόπο ξεδοντιάζουμε πιο αποτελεσματικά το δεξιό οπορτουνισμό, αφού του αφαιρούμε το έδαφος στο οποίο στηρίζεται για να ψαρέψει οπαδούς.

Λίγα μόνο λόγια για το πρόγραμμα.

Είναι κείμενο φλύαρο, γενικόλογο, όχι εξαιρετικά φροντισμένο, με αρκετές ασάφειες και αντιφάσεις και με διατύπωση μη κατανοητή σε μεγάλο μέρος από αυτούς που απευθύνεται.

Πρέπει ως το Συνέδριο να απαλλαγεί στο βαθμό που είναι δυνατό από τα χαρακτηριστικά αυτά. Ιδιαίτερα πρέπει να αποσαφηνιστούν τα του Αντιιμπεριαλιστικού - Αντιμονοπωλιακού Μετώπου, γιατί γεννιούνται μύριες όσες απορίες και ερωτηματικά σχετικά με τη φύση του, τον προορισμό του, τη σύνδεσή του με τη σοσιαλιστική επανάσταση και τη ρεαλιστικότητα των στόχων του.

Και πρώτα απ' όλα να δοθεί μια σταθερή ονομασία. Είναι "δημοκρατικό", "λαϊκό", "ενιαίο", ή σκέτο Αντιιμπεριαλιστικό - Αντιμονοπωλιακό - Μέτωπο; Γιατί και οι τρεις ονομασίες εναλλάσσονται στο κείμενο. Νομίζω πως πρέπει να μείνει σκέτο Α - Α - Μ.

Ενα χτυπητό παράδειγμα μη πραγματοποιήσιμων στόχων:

Επαγγέλλεται Σύνταγμα, που ανάμεσα στα άλλα "περιορίζει την ασυδοσία του μεγάλου κεφαλαίου". Και με το καθεστώς αυτό, όπου το μεγάλο κεφάλαιο θα είναι ασύδοτο (έστω με περιορισμένη ασυδοσία) θα μπορεί να θεσπιστεί ένα Σύνταγμα, το οποίο θα θεσμοθετεί "την εθνική κυριαρχία και ανεξαρτησία της πατρίδας μας", "θα αναγνωρίζει και κατοχυρώνει δημοκρατικές ελευθερίες του λαού, δημοκρατική πληροφόρηση, τη συμμετοχή των εργαζομένων και των οργανώσεών τους στη λήψη των αποφάσεων, θα προωθεί άμεσες μορφές δημοκρατίας και καθιερώνει νέες, που διασφαλίζουν τη συμμετοχή και τον έλεγχο των εργαζομένων και των κοινωνικών τους οργανώσεων", και ακόμη "δε θα ισχύει καμιά εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων στα όργανα των ιμπεριαλιστικών οργανισμών".

Αν είναι δυνατόν σε κατάσταση ασυδοσίας του μεγάλου κεφαλαίου και να σκεφθεί κανείς τέτοια πράγματα!!

Τέλος, στη Θέση 39 αναφέρεται ότι η σοσιαλιστική οικονομία επιτρέπει κάτω από όρους, τη δράση ενός μέρους κεφαλαίου, του μη μονοπωλιακού. Δεν μπορεί να αποκλείσει κανείς την περίπτωση να βρεθεί η σοσιαλιστική εξουσία στην ανάγκη να κάνει κάτι τέτοιο, εντελώς προσωρινά. Δεν είναι όμως επιτρεπτό να μπαίνει αυτό προγραμματικά. Και μάλιστα χωρίς τη διευκρίνιση ότι θα πρόκειται για εντελώς προσωρινό μέτρο.

Πρέπει, επιτέλους, να γίνει κατανοητό ότι η σοσιαλιστική κοινωνία δεν μπορεί να συμβιώνει διαρκώς με οποιασδήποτε μορφής κεφάλαιο. Γιατί η συμβίωση αυτή κάποια στιγμή θα οδηγήσει στο θάνατο του σοσιαλισμού.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΟΥΣΕΤΗΣ

ΚΟΒ Δικηγόρων