"Λεονάρντο ντα Βίντσι","Γιουροκουαλιφικέσιον","Αντάπτ" είναι μερικά μόνο από τα προγράμματα που υλοποιούνται στη χώρα μας και σε όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση και σχετίζονται με την επαγγελματική κατάρτιση και απασχόληση... Προγράμματα, τα οποία χρηματοδοτούνται με πόρους της Κοινότητας, αλλά και του κάθε κράτους - μέλους, στοιχίζουν δισεκατομμύρια δραχμές και υποστηρίζονται από εκατοντάδες "ειδικούς συμβούλους", τεχνοκράτες, υπάλληλους. Τα αποτελέσματα αυτών των προγραμμάτων δεν έχουν ακόμα καταγραφεί, πέρα από διαπιστώσεις ότι ενδεχομένως η κατάρτιση που δόθηκε ανταποκρίθηκε στις απαιτήσεις και τους σχεδιασμούς του προγράμματος. Ομως πόσοι άνεργοι βρήκαν τελικά δουλιά ή βρίσκουν μετά τη συμμετοχή τους σε ένα από αυτά τα προγράμματα, είναι ένα ζήτημα που δεν έχει καν ερευνηθεί, αν και υποτίθεται ότι η πρόσληψη του εκπαιδευομένου αποτελεί τον τελικό στόχο κάθε τέτοιας δραστηριότητας!

Στα πλαίσια της καταπολέμησης της ανεργίας μέσω της κατάρτισης, με προγράμματα που απλώς γεμίζουν τις τσέπες των εργοδοτών και μιας νέας γενιάς "τρωκτικών", χωρίς όμως να διασφαλίζουν σταθερή - ούτε καν ευκαιριακή στις περισσότερες περιπτώσεις - εργασία, το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κατάρτισε και προωθεί ένα νομοσχέδιο, που εκτός των άλλων επιχειρεί να "συντονίσει" και να συνδέσει την υλοποίηση διαφόρων προγραμμάτων...

Ακριβώς 1.477.764.021 δραχμές στοίχισε η εκπαίδευση 347 ανέργων στα πλαίσια του προγράμματος "Γιουροκουαλιφικέσιον" (Euroqualification - E. Q.) (Ευρωπροσόντα!), το οποίο διήρκεσε τέσσερα χρόνια και ολοκληρώθηκε τον περασμένο Ιούνιο! Τόσο στην πανηγυρική τελετή λήξης του προγράμματος, που έγινε στις Βρυξέλλες τον Δεκέμβρη του 1995, όσο και πρόσφατα, πριν λίγες μέρες στην Αθήνα σε σχετική ημερίδα, διαπιστώθηκε "επιτυχία" του προγράμματος... Μάλιστα στη σχετική ημερίδα παρουσιάστηκε και μια εκπαιδευμένη στο επάγγελμα του "εμψυχωτή τουρισμού", η οποία ευχαρίστησε την Ευρωπαϊκή Ενωση και όλους όσοι συνέβαλαν στην υλοποίηση του προγράμματος από τα βάθη της καρδιάς της, επειδή της έδωσαν, όπως είπε, αυτά τα επαγγελματικά εφόδια. Μάλιστα ένα από τα στελέχη του ΟΑΕΔ και του προγράμματος εξέφρασε το "παράπονό" του, επειδή το πρόγραμμα έφτασε στο τέλος του και δε φαίνεται ελπίδα συνέχισής του. Παρατήρησε επίσης ότι ένδειξη επιτυχίας ενός εκπαιδευτικού προγράμματος δεν είναι πάντα το αποτέλεσμα στους δείκτες απασχόλησης και εξέφρασε δεύτερο "παράπονο" προς τους "κύριους με τις γραβάτες" των Βρυξελλών, που παίρνουν αποφάσεις για τέτοια θέματα με βάση αριθμητικά δεδομένα...

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα αφορούσε 12 επαγγελματικούς κλάδους και έγινε σε συνεργασία με 11 οργανισμούς απασχόλησης των κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι οργανισμοί κατάρτισαν κοινά προγράμματα και έκαναν ανταλλαγές εκπαιδευομένων, οι οποίοι έκαναν και πρακτική άσκηση σε επιχειρήσεις άλλων χωρών. Για παράδειγμα στην Ελλάδα απασχολήθηκαν 4 εκπαιδευόμενοι στο ξενοδοχείο ΙΝΤΕΡΚΟΝΤΙΝΕΝΤΑΛ,δύο Γάλλοι, ένας Ιρλανδός και ένας Ισπανός. Μια ομάδα Ελλήνων εκπαιδευομένων "εμψυχωτών τουρισμού" πήγε στη Σαρδηνία της Ιταλίας για έξι βδομάδες. Η εκπαίδευση περιελάμβανε και την εκμάθηση γλώσσας, εκτός από τα θεωρητικά μαθήματα. Οπως αναφέρεται σε ένα από τα κείμενα του προγράμματος, "το Ε. Q. αποτελεί ακριβώς την προσπάθεια να δοθούν στους νέους εκπαιδευόμενους τα ουσιαστικά εφόδια για να έχουν πραγματικά τη δυνατότητα αναζήτησης εργασίας σε κάποια άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης".

Πόσοι από τους 347 εκπαιδευμένους Ελληνες βρήκαν εργασία με βάση την κατάρτιση στα πλαίσια του προγράμματος;Αυτό είναι ένα ερώτημα και των στελεχών του ΟΑΕΔ, για το οποίο εκφράστηκε η ευχή να απαντηθεί στο μέλλον! Πάντως από το συγκεκριμένο κλάδο μάθαμε ότι από τους 16 σπουδαστές που τέλειωσαν στα μέσα του 1995, οι οχτώ βρήκαν δουλιά το 1996.

Σχετικά με τον όγκο του προσωπικού, που στήριξε το πρόγραμμα, μας δίνεται μια εικόνα από ένα ενημερωτικό έντυπο του 1993: "Εθνική και διακρατική τεχνική βοήθεια. Μόνιμοι εκπρόσωποι στις Βρυξέλλες, ένας ανταποκριτής για κάθε οργανισμό, ένας επικεφαλής προγράμματος για κάθε επαγγελματικό τομέα και ειδικοί επί θεμάτων κατάρτισης σε κάθε οργανισμό: 200 άτομα συνολικά". Αργότερα ο αριθμός αυτός αυξήθηκε και όπως ανέφερε η διευθύντρια του προγράμματος Mαρίς Mενού - Χάνοτ τον Ιούνιο του 1994, στο πρόγραμμα συμμετέχουν "400 περίπου ανταποκριτές και εμπειρογνώμονες, 105 κέντρα κατάρτισης και περισσότεροι από 1.000 επαγγελματικοί εκπαιδευτές. Σε ένα χρόνο ο αριθμός αυτός αναμφίβολα θα διπλασιαστεί. Και δε θα παύσει να αυξάνεται". Ειδικότερα για την Ελλάδα στο πρόγραμμα απασχολήθηκαν 42 συμβασιούχοι και 197 καθηγητές, σύνολο 239. Ισως τελικά η πιο ουσιαστική συνεισφορά αυτού του προγράμματος στην καταπολέμηση της ανεργίας ήταν η απασχόληση όλου του απαραίτητου προσωπικού για την υλοποίησή του!

Τα οικονομικά στοιχεία πάντως μας δίνουν μια γεύση για την αποτελεσματικότητα του προγράμματος, αν όχι προς όφελος των εκπαιδευομένων, τουλάχιστον για το προσωπικό υλοποίησης: Το συνολικό κόστος ανήλθε σε 1,5 δισ. δραχμές περίπου. Σχεδόν 1 δισ. δραχμές δαπανήθηκε στην εκπαίδευση και τα υπόλοιπα ήταν κόστος υποστήριξης του προγράμματος.

Ενα ακόμα πρόγραμμα που στοχεύει στην ενίσχυση της απασχόλησης μέσω της κατάρτισης είναι το ADAPT (ΑΝΤΑΠΤ = προσαρμόζω). Για το 1996 το πρόγραμμα προβλέπεται να μοιράσει περίπου 5,5 δισ. δραχμές σε εκπαιδευτικές "δράσεις" και σύμφωνα με τελευταία στοιχεία έχουν εγκριθεί αιτήσεις 115 "φορέων" (δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις, επιμελητήρια, συνδικαλιστικές οργανώσεις, Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πανεπιστήμια, "ερευνητικά" κέντρα, ΚΕΚ) που θα τα μοιραστούν. Προϋπόθεση για την έγκριση είναι η συμμόρφωση με προδιαγραφές του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και η διακρατικότητα - δηλαδή η ανάπτυξη κοινών "δράσεων" - ανάμεσα στα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης που υλοποιούν το πρόγραμμα.

Το πρόγραμμα "Leonardo" ("Λεονάρντο ντα Βίντσι") έχει διάρκεια πέντε ετών (1995-1999) και αφορά επίσης την υλοποίηση και προώθηση της πολιτικής επαγγελματικής κατάρτισης της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως εκφράζεται από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, τη "Λευκή Βίβλο" και τη Σύνοδο Κορυφής του ΕΣΣΕΝ.Το συγκεκριμένο πρόγραμμα έρχεται ως συνέχεια ανάλογων κοινοτικών προγραμμάτων που έχουν υλοποιηθεί, όπως τα FORCE, PETPA, COMETT, EUROTECNET κλπ.

Βασική "φιλοσοφία" του προγράμματος είναι η προώθηση της συνεργασίας πανεπιστημίων - επιχειρήσεων, η συσχέτιση εκπαιδευτικών προγραμμάτων με τις ανάγκες ορισμένων επιχειρήσεων και η ανάλογη διαμόρφωση του προγράμματος σπουδών και η τελική απορρόφηση μερικών "φωτισμένων" φοιτητών με υπερεξειδίκευση. Παράλληλα δίνεται έμφαση και ενισχύεται η λειτουργία και ο ρόλος των Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης και των Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης.Μέσα από τον προσανατολισμό του προγράμματος και του "ειδικού βάρους" που δίνει στο ρόλο των ιδιωτικών αυτών "εκπαιδευτηρίων" επιχειρείται η αναβάθμιση της επαγγελματικής κατάρτισης, ώστε να επιβληθεί σαν ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δίνει σημαντικές δυνατότητες απασχόλησης. Στη χώρα μας ο συντονισμός υλοποίησης του προγράμματος έχει ανατεθεί στο Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας.

Για το πρόγραμμα, ο Γ. Ποντικός,μέλος του ΔΣ του Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας, σημειώνει στο "Ρ": "Στόχος είναι η προσαρμογή του εργατικού δυναμικού στις απαιτήσεις του νέου παραγωγικού μοντέλου και των νέων εργασιακών σχέσεων. Για την εξασφάλιση φτηνών, ευέλικτων και "ταχείας απόδοσης" εργαζομένων, εφοδιασμένων με τις εκάστοτε απαιτούμενες από την καπιταλιστική αγορά τεχνικές δεξιότητες".

Η φιλοσοφία όλων των προγραμμάτων της Κοινότητας είναι ανάλογη, ενώ τα κύρια χαρακτηριστικά τους είναι ότι "τρέφουν" με μερικά δισεκατομμύρια δραχμές τους ιδιοκτήτες των διαφόρων "εκπαιδευτικών ιδρυμάτων" ("προγραμματζήδες" έχουν βαφτιστεί σε σχετικό κύκλωμα) και ένα μεγάλο αριθμό τεχνοκρατών και υπαλλήλων που ασχολείται με τα διαδικαστικά θέματα, την εκπαίδευση, τις αξιολογήσεις και λογής λογής μελέτες. Δίπλα σε όλους αυτούς υπάρχει και ένα "κομμάτι ψωμί" για κάποιους ανέργους που καταρτίζονται. Ομως η ανεργία αυξάνεται και στη χώρα μας και σε όλη την Ευρώπη,χωρίς να επηρεάζεται από αυτά τα προγράμματα και τις καταρτίσεις. Χιλιάδες νέοι άνεργοι προστίθενται στον κατάλογο της εξαθλίωσης και το 1999 λήγει το δεύτερο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και άλλες ευρωπαϊκές επιδοτήσεις. Μόλις τα κάθε λογής "τρωκτικά" ξεζουμίσουν και τους τελευταίους πόρους, τότε προβλέπεται να φανεί σε όλο της το μεγαλείο η "φούσκα" των προγραμμάτων κατάρτισης. Τότε θα ακουστεί ο κρότος...

Γιώργος ΦΛΩΡΑΤΟΣ