Αλλά και οι λίγο μετέπειτα εξαγγελίες για την παιδεία, τι διαφορετικό άραγε είναι, από την προαγγελία της μαζικής ταφής των νέων στο σωρό των σκουπιδιών της μορφωτικής υποβάθμισης στη χωματερή των ταξικών φραγμών; Από την οικοπεδοποίηση της καμένης γης της δημόσιας και δωρεάν παιδείας και την παράδοσή της στους μεγαλοεργολάβους της φτηνής κατάρτισης και της ιδιωτικής κερδοσκοπίας;

Ο "εργολάβος" της κατεδάφισης γνωστός: η κυβέρνηση. Αυτός, όμως, που δεν πρέπει να ξεφεύγει από την προσοχή είναι ο "εγκέφαλος", το "τεχνικό γραφείο" του εγχειρήματος. Μια μικρή ανασκόπηση στον Τύπο πείθει τον καθένα, πως τα σχέδια αυτά βρίσκονται σε πλήρη αρμονία με την πρόταση του ΟΟΣΑ για αλλαγή του συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Είναι συμπτωματικό ότι οι εξαγγελίες γίνανε λίγο μετά την επιστροφή του υπουργού από τη συνάντησή του με τους "ειδήμονες" του ΟΟΣΑ στο Παρίσι, ή μήπως είναι τυχαίο πως μια σειρά από άλλες υποδείξεις του ΟΟΣΑ μπήκαν αμέσως μετά σε φάση υλοποίησης (λ.χ. ιδιωτικοποίηση ΑΕΙ);

Μέσα από τη μυθολογία των ημερών, που θέλει ένα "νέο" σχολείο να προβάλλει από παρθενογένεση, να εξαφανίζονται ταχυδακτυλουργικά τα όσα μύρια κακά καταμαρτυρούν μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικοί στο σημερινό σχολείο, ένα είναι σίγουρο: Πως δεν έχουμε να κάνουμε απλώς με αλλαγές στο εξεταστικό σύστημα. Το εγχείρημα είναι πολύ πιο σοβαρό, απειλεί με κατεδάφιση ολόκληρο το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα. Ο ίδιος ο υπουργός υπογραμμίζει πως, "αλλάζοντας το εξεταστικό σύστημα, θα αλλάξουμε και τον προσανατολισμό της εκπαίδευσης" ("Καθημερινή" 24/9/95), ενώ πρόσφατα δήλωνε πως το "Εθνικό Απολυτήριο" αποτελεί "μοχλό" για γενικότερες αλλαγές στην παιδεία. Οι ρυθμίσεις που προωθούνται, εκτός από το ότι πριμοδοτούν την ιδιωτική εκπαίδευση όλων των μορφών, αποτελούν καθοριστικό μηχανισμό διεύρυνσης και θεσμοθέτησης της μορφωτικής υποβάθμισης για μεγάλα τμήματα νέων.

"Εθνικό Απολυτήριο - διαβατήριο ζωής", κομπάζει στα ιλουστρασιόν φυλλάδια η κυβέρνηση. Μια πιο κοντινή ανάγνωση δείχνει πως τα "σύνορα" της ζωής μάλλον κλείνουν για τους νέους, από το νέο αυτό "εκπαιδευτικό Σένγκεν", παρά ανοίγουν. Υπάρχουν πρώτα από όλα αυτοί, που δε θα έχουν "διαβατήριο για τη ζωή". Ας αφήσουμε κατά μέρος το 20% των παιδιών, που σήμερα δεν ολοκληρώνουν ούτε το υποχρεωτικό 9χρονο σχολείο (και βέβαια δε "συχνάζουν" στις "καλές συνοικίες"), που ρίχνονται από νωρίς στον Καιάδα της ταξικής επιλογής. Γι' αυτούς ούτε νοιάστηκε, ούτε πρόκειται να νοιαστεί καμία αστική κυβέρνηση. Αντίθετα, από ό,τι φαίνεται, οι κυβερνήσεις των χωρών της ΕΕ φροντίζουν να πληθαίνουν. Δεν έχει στεγνώσει ακόμα το μελάνι από την επικύρωση της ψευδεπίγραφης οδηγίας "Για την προστασία των νέων κατά την εργασία", που πρακτικά μειώνει το όριο ηλικίας για εργασία από τα 15 στα 14 και με προϋποθέσεις στα 13 χρόνια!

Επονται εκείνοι, που δε συνεχίζουν στο Λύκειο, και που θα αυξηθούν με ραγδαίους ρυθμούς, μη αντέχοντας την εξεταστική καρμανιόλα, που στήνουν στο δρόμο τους οι δήμιοι της ΕΕ και του ΥΠΕΠΘ. Αλήθεια, σκέφτηκε κανείς, ποιος άραγε εργαζόμενος θα αποτολμήσει πλέον να παρακολουθήσει νυχτερινό σχολείο; Ομως, "μη στεναχωριέστε", μας λένε, "όλα έχουν προβλεφτεί". Και όντως, έτσι είναι. Από μια μικρή ηλικία θα ωθούνται μάζες μαθητών στο εμπόριο των φτηνών ελπίδων της "κατάρτισης", της "μαθητείας" και των σεμιναρίων, προς μεγάλη τέρψη και χαρά της τσέπης των ιδιωτών.

Αυτές οι κατηγορίες των νέων, οι σύγχρονοι λαθρομετανάστες της ζωής, θα γιγαντωθούν με ραγδαίους ρυθμούς. Ομως, δε θα είναι οι μόνοι, που δε θα κρατούν ούτε το πολυδιαφημισμένο (και άχρηστο και αυτό) "διαβατήριο για τη ζωή".

Η όρθωση όλο και περισσότερων ταξικών φραγμών στο χώρο της εκπαίδευσης δεν είναι βέβαια κάτι το καινούριο για την πολιτική της άρχουσας τάξης. Αρκετές φορές αυτό το πετυχαίνει με τη διάσπαση της ενότητας κάποιων τομέων ή λειτουργιών. Παλιότερα είχαμε τη γνωστή διάσπαση των Λυκείων: από εδώ τα γενικά, από εκεί τα πιο υποβαθμισμένα ΤΕΛ, από δίπλα τα πολυκλαδικά. Πιο πρόσφατα, το διαχωρισμό της επαγγελματικής κατάρτισης από την εκπαίδευση. Από εδώ η θεωρία, από εκεί η πράξη, είναι το μόνιμο δόγμα του εκπαιδευτικού συστήματος. Η διάσπαση των δομών του εκπαιδευτικού συστήματος και της ίδιας της γνώσης είναι σοβαρός παράγοντας μορφωτικής υποβάθμισης της νέας γενιάς.

Οχι μόνο γιατί δεν αποκτούν μια αληθινή εικόνα της ενότητας του υλικού κόσμου, μα, το πιο σοβαρό, γιατί έτσι διαμορφώνονται μονοδιάστατες προσωπικότητες, συνειδήσεις, που πιο εύκολα χειραγωγούνται και κατευθύνονται. Σήμερα, δίπλα στους πολλούς τύπους Λυκείου, το "Εθνικό Απολυτήριο" έρχεται να προσθέσει και διαφορετικούς τύπους αποφοίτων από τα διάφορα είδη Λυκείων: κάτοχοι "Εθνικού Απολυτηρίου", πτυχίο ειδικότητας με ή χωρίς "Εθνικό Απολυτήριο" για τους μαθητές των ΤΕΛ, "κάτι" ή "κάποιο" πιστοποιητικό για όσους μαθητές μείνουν μετεξεταστέοι για το Σεπτέμβρη. Πολλοί τύποι Λυκείων, διαφορετικά "απολυτήρια", άλλοι με "διαβατήριο", άλλοι όχι, όλοι όμως χωρίς ουσιαστικά εφόδια για τη ζωή.

Η κυβέρνηση λέει ότι "επιτέλους θα γίνουμε Ευρώπη" και κάπου έχει δίκιο. Οταν στην "Ευρώπη" του καπιταλιστικού ονείρου, κάτοχοι αναγνωρισμένου απολυτηρίου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι μόλις το 45% (σε ορισμένες μάλιστα χώρες γύρω στο 30%) και στην σημερινή Ελλάδα το 60%, είναι προφανές ότι για την επίτευξη του "στόχου" κάτι μας περισσεύει...

Η "στρόφιγγα" κλείνει πολύ πιο νωρίς πλέον, η "πίεση" προς την τριτοβάθμια αντιμετωπίζεται με τη γνωστή μέθοδο "πονάει κεφάλι - κόψει κεφάλι". Οι φραγμοί για τα παιδιά του λαού πολύ πιο σκληροί, όχι μόνο μεταξύ των δομικών λίθων του συστήματος (δημοτικό - γυμνάσιο - λύκειο - ΑΕΙ), μα και στο εσωτερικό τους.

Η ογκούμενη περιθωριοποίηση χιλιάδων νέων στην Ευρώπη, μέσα από τη συντριβή θεμελιακών δικαιωμάτων τους, και της εκπαίδευσης ανάμεσά τους, έχει δημιουργήσει έντονες τάσεις αυτοαπόρριψης σε μεγάλη μερίδα της νεολαίας, έκρηξη της βίας, των ναρκωτικών, των αυτοκτονιών (πρόσφατα δημοσιεύματα αναφέρουν το φρικιαστικό στοιχείο, πως στη Σουηδία 5 στους 100 νέους αυτοκτονούν).

Ο ελληνικός λαός δε θα επιτρέψει να θαφτεί το παρόν και το μέλλον των νέων κάτω από τα συντρίμμια του εκπαιδευτικού συστήματος. Οι πρώτες αντιδράσεις, τα πρώτα σπέρματα κοινής δράσης και συντονισμού των φορέων ήδη έχουν αρχίσει να ριζώνουν. Και μόνο έτσι, σαν οι ρίζες αυτές πιάσουν γερά, ο λαός και οι νέοι θα αποκτήσουν, όχι απλά μια θέση στον ήλιο, μα την κατοχή του ήλιου της γνώσης σε μια Ελλάδα του λαού.

Νίκος ΣΕΡΕΤΑΚΗΣ

μέλος του ΚΣ της ΚΝΕ