Βιβλίο

Ο Ελληνας της αρχαιότητας

Η μαρξιστική ανάλυση των κοινωνικών φαινομένων θεωρεί ότι οι κοινωνικές δομές, σχέσεις, μορφές, η εξέλιξη του ίδιου του ανθρώπου στην πρωτόγονη κοινωνία, είναι αποτέλεσμα της διαπάλης για απόκτηση μεγαλύτερου μεριδίου από μια ανεπαρκή ποσότητα αγαθών, αγροτικών κατά κύριο λόγο. Το πλεόνασμα της γεωργικής, κυρίως, εργασίας, ήταν το "θεμέλιο" ανάπτυξης της αρχαίας κοινωνίας και του πολιτισμού της, ενώ ορισμένα σπάνια προϊόντα συμβόλιζαν την προνομιακή κοινωνική θέση αυτού που τα καρπωνόταν.

Αυτό, μεταξύ άλλων, επισημαίνει στο κείμενό του "Ο Ελληνας άνθρωπος και οι μορφές κοινωνικότητας", ένας από τους δέκα ξένους συγγραφείς (πανεπιστημιακοί καθηγητές Κλασικών Σπουδών, όλοι) του ενδιαφέροντος συλλογικού έργου "Ο έλληνας άνθρωπος" (μετάφραση Χάρης Τασάκος,εκδόσεις "Ελληνικά Γράμματα"). Παράξενος ο τίτλος, υποδηλώνει το θαυμασμό των συγγραφέων για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, ως χωρο - χρονικό έργο του ανθρώπου σε Αθήνα, Σπάρτη, Αρκαδία, Θεσσαλία, Ηπειρο, Ιωνία, τις αποικίες της Μαύρης Θάλασσας, Σικελίας και Κάτω Ιταλίας, σε μια διαδρομή από τα αρχαϊκά χρόνια μέχρι τον 4ο π. Χ. αιώνα. Τότε, δηλαδή, που ο Αριστοτέλης, στα "Πολιτικά" του, χαρακτήρισε τον Ελληνα "φύσει πολιτικόν ζώον", εννοώντας την ενεργή ενασχόλησή του με τα κοινά. Το βιβλίο εισηγητικά προλογίζει ο Γάλλος καθηγητής Ζαν Πιερ Βερνάν, προϊδεάζοντας τον αναγνώστη για τις προσωπογραφίες του αρχαίου Ελληνα, σε όλο το φάσμα των κοινωνικών και φιλοσοφικών ιδεών (ιδεαλιστικών και υλιστικών), πεποιθήσεων (θρησκευτικών και ανεξίθρησκων), αξιών, παραδόσεων, ηθών, εθίμων, σχέσεων, ταξικών και φυλετικών διακρίσεών του, (λ. χ. σε βάρος των γυναικών), αλλά και της οικογενειακής, εργασιακής, οικονομικής, κοινωνικής, παιδαγωγικής, αθλητικής, επιστημονικής, πνευματικής, πολιτιστικής κ. ο. κ., δραστηριότητάς του. Και σε καιρό ειρήνης και σε πολέμου. Και ως στρατιώτη - υπερασπιστή της πατρίδας και ως μισθοφόρο σε επεκτατικούς πολέμους. Και σ' όλα τα καθεστώτα (Δημοκρατία, Τυραννία, Ολιγαρχία).

"ΟΙ Ελληνες είναι γένος θεατών. Εκ φύσεως περίεργοι στις μεταξύ τους σχέσεις όσο και στις σχέσεις τους με τον Αλλο - το μη - Ελληνα, το "βάρβαρο" - είναι επιδέξιοι παρατηρητές και καλοί αφηγητές", σημειώνει ένας από τους συγγραφείς του βιβλίου, φέρνοντας σαν παραδείγματα μεγάλων αφηγητών της αρχαϊκής περιόδου, τον Ομηρο και Ηρόδοτο.

Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ