25ο ΜΕΡΟΣ

Για τις αποφάσεις της 2ης Ολομέλειας υπάρχουν μια σειρά μαρτυρίες μελών της ΚΕ, που συμμετείχαν σ' αυτήν και που κατατέθηκαν στις εργασίες της 7ης πλατιάς Ολομέλειας του 1957, σε περίοδο δηλαδή "μεταζαχαριαδική". Οι μαρτυρίες αυτές έχουν τη σημασία τους, αν και ο αναγνώστης πρέπει να πάρει υπόψη του, ότι κατατίθενται μέσα σε βαρύ αντιζαχαριαδικό κλίμα με ό,τι επιπτώσεις έχει αυτό στο ζήτημα της προσέγγισης της ιστορικής αλήθειας. Ας τις δούμε σε συντομία:

Μ. Βαφειάδης: "Θα πείτε σύντροφοι. Καλά η αποχή. Αλλά η Ολομέλεια αποφάσισε ένοπλη εξέγερση. Είναι σωστό αυτό; Οχι σύντροφοι. Η Ολομέλεια σαν Σώμα δεν ασχολήθηκε ούτε με αυτό το ζήτημα" (Πρακτικά 7ης πλατιάς Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ, Φλεβάρης 1957, Βιβλίο απόρρητο, μόνο για εσωκομματική χρήση, σελ. 395).

Π. Μαυρομάτης: "Απλώς εκείνο που αποφασίστηκε στην Ολομέλεια ήταν να προσανατολιστεί το κόμμα προς την ένοπλη πάλη γενικά και αφηρημένα. Και εκείνη η αφηρημένη θέση σημειώθηκε με αποσιωπητικά, που στην ουσία δεν ήταν τίποτε άλλο παρά αποκάλυψη του σχεδίου μας στον εχθρό" (στο ίδιο, σελ. 545).

Λ. Στρίγκος: "Η αλήθεια είναι ότι η 2η Ολομέλεια δεν πήρε απόφαση για αντάρτικο αγώνα, όπως ισχυρίζεται ο Ζαχαριάδης. Τόσο στη 2η Ολομέλεια όσο και στη στρατιωτική σύσκεψη που έγινε, η ιδέα που επικράτησε κατ' έμπνευση του Ζαχαριάδη ήταν ότι έπρεπε να οργανωθεί ένοπλη εξέγερση" (στο ίδιο, σελ. 371).

Μ. Τσάντης: "Σύντροφοι, θα ήθελα να πω δυο λόγια τώρα, μάλλον για ξεκαθάρισμα ιστορικό, γι' αυτή την 2η Ολομέλεια. Γιατί, δεν ξέρω, υπάρχουν πρακτικά, άλλος έτσι, άλλος έτσι, και ήμουνα και εγώ στη 2η Ολομέλεια. Η 2η Ολομέλεια σύντροφοι, για τις εκλογές συζήτησε, αλλά δεν πήρε απόφαση. Το άφησε να το λύσει το ΠΓ. Ετσι είναι. Για το αν θα γίνει επανάσταση ή όχι: Αυτό το συζήτησε. Οχι, όμως, σαν κύριο θέμα με την έννοια να καθίσει να πει θα κάνουμε επανάσταση, τι επανάσταση θα κάνουμε, ποιος θα την κάνει κλπ. Αλλά πήρε μια απόφαση: Αποκλείεται ο δημοκρατικός δρόμος και επομένως τραβάμε για να λύσουμε το πρόβλημα διά των όπλων. Κι αυτό δείχνει τον επιπόλαιο χαρακτήρα των αποφάσεων. Και το ζήτημα αυτό μπήκε και στην απόφαση, μονάχα που δε δημοσιεύτηκε και μείνανε τα αποσιωπητικά, για να ξέρουνε και οι άλλοι ότι πήραμε τέτοια απόφαση... στο κλείσιμο που έκανε ο Ζαχαριάδης είπε ότι μπορεί να γίνει (σ.σ. ο ένοπλος αγώνας) και μακρόχρονο αντάρτικο, μπορεί να γίνει και με ένοπλη εξέγερση (σ.σ. εννοεί σύντομη ένοπλη πάλη με εξέγερση στις πόλεις και κατάληψη της εξουσίας)". (στο ίδιο, σελ. 508 - 509).

Ν. Ζαχαριάδης: "Η Ολομέλεια αποφάσισε παραπέρα ανάπτυξη, προοδευτική ανάπτυξη του κινήματος με ενίσχυση των ομάδων των καταδιωκομένων για προοδευτικό πέρασμα στον παρτιζάνικο αγώνα, στην ένοπλη αντίσταση... με σκοπό να απομονώσουμε, να δείχνουμε όπως ήταν στην πραγματικότητα, ότι αυτοί κάναν τον ένοπλο αγώνα εναντίον μας και τον κάνανε. Μας σφάζανε. Οτι εμείς αντιστεκόμαστε και περνάμε έτσι στον ένοπλο αγώνα. Για να απομονώσουμε τους Εγγλέζους. Ν' αποκλείσουμε επέμβαση άμεση των Εγγλέζων. Σύντροφοι αυτή ήταν η γραμμή... Δεν ήταν στρατιωτικό σχέδιο. Πήραμε πολιτική απόφαση. Λοιπόν, δεν πήραμε στρατιωτικό σχέδιο ενεργειών, αυτό επεξεργάστηκε μετά" (στο ίδιο, σελ. 208 και Π. Δημητρίου: "Η διάσπαση του ΚΚΕ", τόμος Α', σελ. 93 - 94).

Για την ολοκληρωμένη εξέταση του προβλήματος των αποφάσεων της 2ης Ολομέλειας έχει σημασία αναφερθούμε και σε όσα λένε για το θέμα τα κομματικά ντοκουμέντα, τόσο της ζαχαριαδικής όσο και της μεταζαχαριαδικής εποχής. Συγκεκριμένα:

Στην ομιλία του, στην 6η Ολομέλεια της ΚΕ,το 1949,που κυκλοφόρησε σε μπροσούρα με τίτλο "Καινούργια κατάσταση - καινούργια καθήκοντα",ο Ν. Ζαχαριάδης αναφέρει: "Η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, στις 12 του Φλεβάρη 1946, στην πρώτη επέτειο της συμφωνίας της Βάρκιζας, αφού στάθμισε εσωτερικούς παράγοντες, βαλκανική και διεθνή κατάσταση, αποφάσισε να προχωρήσει στην οργάνωση της νέας ένοπλης λαϊκής πάλης ενάντια στο μοναρχοφασιστικό αφηνιασμό, μέσα σε συνθήκες που η χώρα βρισκότανε κάτω από στρατιωτική αγγλική κατοχή" (Ν. Ζαχαριάδης: "Συλλογή έργων", σελ. 464). Τα ίδια υποστηρίζει ο Ζαχαριάδης και σε επόμενα κείμενά του, όπως: "Δέκα χρόνια πάλης" (εισηγητικά άρθρα για την 3η Συνδιάσκεψη, 1950. Δημοσιεύτηκαν στο Περιοδικό "Νέος Κόσμος"), "Τα προβλήματα καθοδήγησης στο ΚΚΕ" (Μπροσούρα που εκδόθηκε το 1952 από την ΚΕ του ΚΚΕ) κ.ά. Οι ισχυρισμοί αυτοί του Ζαχαριάδη, για το τι αποφάσισε η 2η Ολομέλεια, δεν αντικρούστηκαν από τους αντιπάλους του μέσα στο Κόμμα, στα κομματικά Σώματα που έγιναν την περίοδο που αυτός ήταν ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Π.χ. ούτε στην 5η Ολομέλεια του 1949 - που συζητήθηκε η γνωστή πλατφόρμα του Μ. Βαφειάδη - ούτε στην 7η Ολομέλεια της ΚΕ το 1950, που η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από θέματα της κομματικής γραμμής στην περίοδο της αντίστασης και του εμφυλίου, ούτε στην 3η Συνδιάσκεψη του '50, που εξετάστηκε όλη η κομματική πολιτική γύρω από την αντίσταση και τον εμφύλιο, ούτε και στην 6η Ολομέλεια του 1956 όπου καθαιρέθηκε ο Ζαχαριάδης και ασκήθηκαν οι πρώτες κριτικές για το βίο και την πολιτεία του στο Κόμμα, αναφέρθηκε τίποτα που να αμφισβητεί το γεγονός ότι η 2η Ολομέλεια με τις αποφάσεις της προσανατόλισε το ΚΚΕ και στον ένοπλο αγώνα.

Στην 6η Ολομέλεια του 1956 όπου, όπως αναφέραμε, καθαιρέθηκε ο Ζαχαριάδης από ΓΓ της ΚΕ του Κόμματος, ο Γκ. Γκ. Ντεζ στην εισήγηση που έκανε εκμέρους της διεθνούς επιτροπής των έξι αδελφών κομμάτων αναφέρει: "Το φλεβάρη του 1946 η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ πήρε απόφαση να προσανατολιστεί για διεξαγωγή ένοπλου αγώνα" (Πρακτικά 6ης Ολομέλειας 1956 - Μόνο για εσωκομματική χρήση, σελ. 24 και Π. Δημητρίου "Η διάσπαση του ΚΚΕ", τόμος β', σελ. 566).

Τέλος, στο 8ο Συνέδριο του ΚΚΕ που έγινε το 1961, ο Κ. Κολιγιάννης στην εισήγησή του αναφέρει: "Σ' αυτή την κρίσιμη για το κίνημα φάση, η ΚΕ του Κόμματος με τις λαθεμένες αποφάσεις της 2ης Ολομέλειας του 1946, εμμένοντας στη θέση της αποχής από τις εκλογές και προσανατολίζοντας το κόμμα στην ένοπλη πάλη, οδήγησε το κίνημα σε λαθεμένο δρόμο" (Ντοκουμέντα 8ου Συνεδρίου, Εκδόσεις ΠΛΕ, σελ. 100). Επίσης, στην Πολιτική Απόφαση του Συνεδρίου (στο ίδιο, σελ. 155) διαβάζουμε: "Η ΚΕ μπροστά στην πίεση των Αγγλων ιμπεριαλιστών και της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας, που έσπρωχναν επίμονα τη χώρα στον εμφύλιο πόλεμο, δεν μπόρεσε να εκτιμήσει σωστά όλη την περίπλοκη κατάσταση που είχε δημιουργηθεί και αποφάσισε, στη 2η Ολομέλειά της (Φλεβάρης 1946) την αποχή από τις εκλογές και τον προσανατολισμό στην ένοπλη πάλη".