Ο Πρόεδρος Λουίς Ετσεβερία κατάφερε, μέχρι το τέλος της θητείας του (1976), να γεμίσει τις τσέπες των πλουσίων και να υποτιμήσει το πέσο τουλάχιστον δύο φορές, καθώς τα τραπεζικά αποθέματα σχεδόν εξαντλήθηκαν όταν οι ευπορότεροι των Μεξικανών έσπευσαν να μετατρέψουν τα πέσος σε αμερικανικά δολάρια. Τα προβλήματα συνόδεψαν και την προεδρική θητεία του Χοσέ Λόπες Πορτίγιο (μέχρι 1982), ο οποίος, παρά το γεγονός ότι παρέλαβε μία σχετικά σταθερή οικονομία, δεν μπόρεσε να ανταπεξέλθει στις δύσκολες ώρες της μεξικανικής πετρελαιαγοράς. Στα χρόνια της θητείας του Προέδρου Μιγκέλ ντε λα Μαντρίντ (τερματίστηκε το 1988), ο πληθωρισμός είχε φτάσει στα ύψη ξεπερνώντας το 160%. Από τότε μέχρι σήμερα, ο πληθωρισμός τιθασεύτηκε φτάνοντας το 7% (1994). Ωστόσο, οι τσέπες του 50% των 90.000.000 Μεξικανών έχουν κυριολεκτικά αδειάσει.

Ετσι, λοιπόν, με την αγοραστική δύναμη του μεξικανικού λαού μειωμένη κατά 60% και το πέσο (εθνικό μεξικανικό νόμισμα) να κατρακυλάει συνεχώς, χάνοντας μέσα στις τελευταίες τρεις βδομάδες το 40% της αξίας του έναντι του δολαρίου των ΗΠΑ, ο νέος Πρόεδρος της χώρας Ερνέστο Ζεντίγιο, ο οποίος ανέλαβε στη 1.12.94, δεν εξέπληξε διόλου το μεξικανικό λαό την ώρα που ζητούσε και αυτός το γνωστό "σφίξιμο της ζώνης" μαζί με όλα τα παρεπόμενα: Ιδιωτικοποιήσεις των ελάχιστων κρατικών επιχειρήσεων που απέμεναν (λιμάνια, αεροδρόμια, σιδηρόδρομοι), πάγωμα της πραγματικής αξίας των αμοιβών (αυξήσεις όχι πάνω από 7%, ενώ ο πληθωρισμός - σύμφωνα με το "Εκόνομιστ" - λέγεται ότι θα ξεπεράσει το 30%!), περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες του προϋπολογισμού.

Τα μάλλον μελανά χρώματα του μεξικανικού οικονομικού ορίζοντα είναι πλέον ορατά όχι μόνο στους περίφημους ξένους επενδυτές και χρηματιστές της Γουόλ Στριτ, αλλά και στις μεσοαστικές, μικροαστικές και, πολύ περισσότερο, φτωχικές τάξεις της χώρας. Το κακό για τους περισσότερους από τους παραπάνω είναι, βέβαια, ότι η άσχημη όψη του οικονομικού ορίζοντα θα "μετενσαρκωθεί" σύντομα σε γροθιές που θα χτυπήσουν ακόμη πιο δυνατά τους πιο φτωχούς κατοίκους της χώρας των Αζτέκων, που αποτελούν το 40% του συνολικού πληθυσμού...

Το τελευταίο επεισόδιο του οικονομικού μεξικανικού δράματος "άρχισε" στις 21 του περασμένου Δεκέμβρη, οπότε το πέσο πήρε την κάτω βόλτα, χάνοντας το 40% της αξίας του σε δυο εβδομάδες και προκαλώντας ισχυρές δονήσεις στο εμπορικό μπλοκ της Βορειοαμερικανικής Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου (NAFTA), που τέθηκε σε εφαρμογή την πρωτοχρονιά του περασμένου χρόνου. Ηταν τότε που ξέσπασε η εξέγερση των Ινδιάνων χωρικών, οι οποίοι αποκάλεσαν την NAFTA"θανατική καταδίκη για τους αυτόχθονες λαούς του Μεξικού"! Μια εκτίμηση πιθανότατα εσφαλμένη, αφού ήδη φαίνεται ότι η "θανατική καταδίκη" δεν απειλεί μόνο τους αυτόχθονες. Πάντως, είναι πλέον γεγονός ότι, κατά τη διάρκεια αυτού του πρώτου χρόνου, η οικονομική κατάσταση του Μεξικού επιδεινώθηκε περισσότερο. Μέσα στο 1994, οι εισαγωγές στο Μεξικό κινήθηκαν σε ρυθμούς του ενός δισ. δολαρίων τη βδομάδα (βρετανική εφημερίδα "Ιντεπέντεντ", 3 του Γενάρη)! Οι εξαγωγές από το Μεξικό προς το βορρά αυξήθηκαν επίσης, αλλά όχι με ικανοποιητικούς ρυθμούς. Το εμπόριο με τις ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 21%, ενώ με τον Καναδά κατά 29%.

Η NAFTA κατηγορήθηκε από αρκετούς για την επιδείνωση των αρνητικών στοιχείων της μεξικανικής οικονομίας, αλλά οι υπερασπιστές της συμφωνίας επιχειρηματολόγησαν σημειώνοντας ότι η αύξηση στις εξαγωγές είναι απόδειξη ότι η βορειοαμερικανική ζώνη ελευθέρου εμπορίου αποδίδει... Αυτό που ξέχασαν(εκτός, βέβαια, από τη δυσανάλογη αύξηση των εισαγωγών) είναι ότι η βορειοαμερικανική ζώνη αποδίδει καρπούς μόνο για το μεγάλο κεφάλαιο και ελάχιστα για την πλειοψηφία του μεξικανικού λαού. Και αυτό γιατί το μεν πρώτο δεν περιορίζεται στις εμπορικές ανταλλαγές (όπου, άλλωστε, ορίζει και τις τιμές) αλλά κερδοσκοπεί στις επενδύσεις, στη συναλλαγματική διαφορά (όπου επίσης ορίζει τις τιμές) κλπ., ενώ η τελευταία είναι αναγκασμένη να τα βγάλει πέρα όπως μπορεί.

Από την άλλη πλευρά, η πρόσφατη υποτίμηση του μεξικανικού νομίσματος έναντι του δολαρίου ήταν για πολλούς αναμενόμενη, λόγω της "επίθεσης" που υπέστησαν εδώ και καιρό τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας. Ετσι, η υποτίμηση του πέσο και η απόφαση της κυβέρνησης να αφήσει την ισοτιμία του σε ελεύθερη διακύμανση, απομάκρυναν τους ξένους επενδυτές από τη χώρα σε μια εποχή που έχει ανάγκη περίπου 30.000.000.000 δολάρια, για να χρηματοδοτήσει το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο οφείλεται κυρίως στις μεγάλες εισαγωγές.

Πριν από μιάμιση εβδομάδα, οι ΗΠΑ αύξησαν το πιστωτικό όριο με το Μεξικό στα 9 δισ. δολάρια από 6 που ήταν μέχρι τώρα, στο πλαίσιο προγράμματος για την παροχή βοήθειας ύψους 18.000.000.000 δολαρίων για τη στήριξη των "μεταρρυθμιστικών" προσπαθειών που καταβάλλει το δεύτερο. Οι Δυτικοί αναλυτές σημείωσαν επίσης, ότι η ύψους 7 δισ. δολαρίων παρέμβαση της Ουάσιγκτον και της Οτάβας για την αναχαίτιση της πτώσης του πέσο ενισχύει την άποψη ότι υπάρχει "σύμπνοια" μεταξύ των εταίρων της NAFTA. "Σύμπνοια", άραγε, η επιβολή νέων όρων; Και πόσο θα αντέξει αυτή η "σύμπνοια"; Ολα φαίνεται να εξαρτώνται και από τους πολιτικούς χειρισμούς της κυβέρνησης του Προέδρου Ερνέστο Ζεντίγιο στο ζήτημα των εξεγέρσεων των Ινδιάνων Μεξικανών χωρικών που θα μπορούσαν εύκολα να ξανανάψουν στις νότιες επαρχίες της χώρας. Ισως, όμως, τώρα να πλησιάζει η ώρα που ακόμη και τα ανώτατα στελέχη του "Θεσμικού Επαναστατικού Κόμματος" θα συνειδητοποιήσουν ότι οι λύσεις των οικονομικών ζητημάτων θα είναι εφήμερες όσο τουλάχιστον η οικονομία δε συνδέεται ουσιαστικά και πρακτικά με το ρεαλιστικό εκδημοκρατισμό της πολιτικής ζωής. Εάν δεν το συνειδητοποιήσουν σύντομα, τότε ενδέχεται να τους"βοηθήσει" σ' αυτό δυναμικά όχι μόνο το κίνημα των φτωχών ινδιάνων χωρικών, αλλά και μία μεγάλη μερίδα του Μεξικανικού λαού... Δεσ. ΟΡΦΑΝΑΚΗ