ΜΟΣΧΑ (ανταπόκριση ΟΔ. ΡΟΥΣΣΟΥ). -

Τα ρωσικά ομοσπονδιακά στρατεύματα κατάφεραν να καταλάβουν χτες το προεδρικό μέγαρο στην πρωτεύουσα της Τσετσενίας Γκρόζνι και ύψωσαν σε ό,τι έχει μείνει απ' αυτό το κτίριο την τρίχρωμη ρωσική σημαία. Το Πρακτορείο ΙΤΑΡ - ΤΑΣΣ μετέδωσε ότι οι Ρώσοι στρατιώτες μπήκαν στο κτίριο, ύστερα από πολύωρη σφοδρή ανταλλαγή πυρών. Μέχρι στιγμής, δεν έγινε γνωστό ποια είναι η τύχη των 50 Ρώσων αιχμαλώτων, που κρατούνταν στα υπόγεια του προεδρικού μεγάρου. Από την Τρίτη, εξάλλου, ήταν φανερό πως οι λίγες ακόμα ένοπλες δυνάμεις του Τζοχάρ Ντουντάγεφ, που είχαν απομείνει στην πόλη, προσπαθούσαν να εγκαταλείψουν το Γκρόζνι και έκαναν αντεπιθέσεις. Πληροφορίες ανέφεραν ότι οι μάχες είχαν ήδη μεταφερθεί από το κέντρο στα περίχωρα της πρωτεύουσας, στην προσπάθεια των Τσετσένων να σπάσουν το ρωσικό κλοιό. Σφοδρές μάχες δόθηκαν στο σιδηροδρομικό σταθμό, υποχρεώνοντας για ορισμένο διάστημα τις ρωσικές δυνάμεις να υποχωρήσουν από το σημείο αυτό. Η κατάληψη του προεδρικού μεγάρου είναι πιθανόν να θέσει τέρμα στις εχθροπραξίες στο Γκρόζνι, αλλά θεωρείται αμφίβολο αν θα επέλθει συνολική ειρήνευση στην Τσετσενία. Σύμφωνα με πληροφορίες, που δημοσιεύει καθημερινά ο ρωσικός Τύπος από πηγές προσκείμενες στον Ντουντάγεφ, στην επαρχία και κυρίως στα βουνά της Τσετσενίας οι υποστηρικτές του Ντουντάγεφ έχουν δημιουργήσει στρατιωτικές βάσεις, εφοδιασμένες με όλα τα απαραίτητα για έναν μακροχρόνιο ανταρτοπόλεμο. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίος ο πρωτοσέλιδος τίτλος της χτεσινής εφημερίδας "Ιζβέστια" - "Ο ανταρτοπόλεμος στην Τσετσενία δεν είναι μακριά". Είναι, επίσης, χαρακτηριστική και η δήλωση του Γιέλτσιν ότι η στρατιωτική φάση της επιχείρησης στην Τσετσενία "ουσιαστικά τελείωσε". "Η στρατιωτική φάση της αποκατάστασης του ρωσικού Συντάγματος στην τσετσενική Δημοκρατία ουσιαστικά ολοκληρώθηκε", αναφέρεται σε ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου της Προεδρίας μετά την κατάληψη του προεδρικού μεγάρου στο Γκρόζνι. Στην ανακοίνωση τονίζεται ότι οι δυνάμεις του υπουργείου Εσωτερικών θα αναλάβουν στο εξής τις προσπάθειες για την αποκατάσταση της ειρήνης, της τάξης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σ' αυτή την Αυτόνομη Δημοκρατία της Ρωσικής Ομοσπονδίας στον Καύκασο.

Στο μεταξύ, μετά τον Πρόεδρο Μπορίς Γιέλτσιν, και ο πρωθυπουργός Βίκτορ Τσερνομίρντιν, με ακόμα πιο σκληρή γλώσσα, δήλωσε πως δε θα διαπραγματευτεί ποτέ με τον Ντουντάγεφ για τη διευθέτηση της κρίσης στη Δημοκρατία αυτή. "Δεν ομιλούμε με ληστές", τόνισε χτες ο Τσερνομίρντιν σε συνέντευξη Τύπου, μετά τη συνάντησή του στη Μόσχα με τον πρωθυπουργό της Φιλανδίας Εσκο Αχο. Υποστήριξε δε ότι ο πόλεμος στην Τσετσενία θα τελειώσει σύντομα. Ομως, ο βουλευτής Σεργκέι Κοβαλιόφ, που επέστρεψε στη Μόσχα από το Γκρόζνι, δήλωσε ότι ο πόλεμος στην Τσετσενία δεν τελείωσε ακόμα. Εξάλλου, ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των Τσετσένων Ασλάν Μοσχάντοφ επιβεβαίωσε ότι οι τσετσενικές δυνάμεις εγκατέλειψαν το προεδρικό μέγαρο, αλλά υπογράμμισε ότι μετέφεραν το επιτελείο τους "σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από το προεδρικό μέγαρο, το οποίο καταστράφηκε από τους βομβαρδισμούς".

Από την άλλη μεριά, ο Γιέλτσιν με διάταγμά του τοποθέτησε δυο νέους υφυπουργούς Αμυνας - τους στρατηγούς Α. Τσουράνοφ και Β. Σαλαμάτιν. Πηγές του υπουργείου Αμυνας δήλωσαν πως δεν έχουν υπόψη διάταγμα του Γιέλτσιν για απομάκρυνση από τη θέση του υφυπουργού Αμυνας των στρατηγών Μπορίς Γκρόμοφ, Γκεόργκι Κοντράτιεφ και Βίκτορ Μιρόνοφ, οι οποίοι είχαν διατυπώσει έντονες επικρίσεις για τη στρατιωτική εκστρατεία στην Τσετσενία που προκάλεσε το θάνατο χιλιάδων ανθρώπων. Την πληροφορία αυτή για την απομάκρυνσή τους είχε μεταδώσει προηγουμένως το Πρακτορείο ΙΝΤΕΡΦΑΞ.

Το Συμβούλιο της Ομοσπονδίας (Ανω Βουλή) εξέτασε χτες τις εξελίξεις στην Τσετσενία και στο σχετικό σχέδιο απόφασης αναφέρεται ότι είναι παράνομη η χρησιμοποίηση στρατιωτικών δυνάμεων στην Τσετσενία. Καλείται ο Πρόεδρος Γιέλτσιν να προσαρμόζει τις αποφάσεις του στα πλαίσια του Συντάγματος. Αν υιοθετηθεί αυτή η απόφαση, για άλλη μια φορά στη Ρωσία, το Κοινοβούλιο θα αναγνωρίζει πως ο Γιέλτσιν δεν είναι σε θέση να τηρήσει ούτε το Σύνταγμα, που συντάχθηκε ειδικά γι' αυτόν. Παράλληλα, η Ανω Βουλή διαπίστωσε και πάλι το διακοσμητικό της ρόλο, ότι, δηλαδή, δεν έχει τις ανάλογες εξουσίες να ελέγξει την υλοποίηση των αποφάσεών της από τον Πρόεδρο και την κυβέρνηση. Κάλεσε την Κρατική Δούμα (Κάτω Βουλή) να προωθήσει το συντομότερο δυνατό ένα πακέτο συνταγματικών τροποποιήσεων, οι οποίες θα εξασφαλίζουν στο ρωσικό Κοινοβούλιο έστω κάποιες αρμοδιότητες ελέγχου της εκτελεστικής εξουσίας. Αξίζει να σημειωθεί πως αρκετοί βουλευτές, που τώρα ανακαλύπτουν πως το Κοινοβούλιο δεν έχει ουσιαστικές δικαιοδοσίες και είναι περισσότερο διακοσμητικό όργανο, στο δημοψήφισμα στις 12 Δεκέμβρη 1993 ήταν από τους μαχητικότερους υποστηρικτές του γιελτσινικού ημιαπολυταρχικού Συντάγματος.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απηύθυνε χτες επίσημη έκκληση προς τον Πρόεδρο Μπορίς Γιέλτσιν να αναζητήσει πολιτική λύση στην κρίση της Τσετσενίας. Το Σώμα υιοθέτησε κοινή πρόταση ψηφίσματος 8 πολιτικών ομάδων, με την οποία καταδικάζεται με σκληρές διατυπώσεις η επέμβαση των ρωσικών δυνάμεων, επικροτείται το "πάγωμα" της συμφωνίας συνεργασίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ενωσης και Ρωσίας και ζητείται από την Επιτροπή και το Συμβούλιο να μην προχωρήσουν στην τελική επικύρωση "αν δε σταματήσει η στρατιωτική επέμβαση και η κατάφωρη παραβίαση των δικαιωμάτων του ανθρώπου" στην Τσετσενία.

• Ο ευρωβουλευτής του ΚΚΕ Βασίλης Εφραιμίδης, στην παρέμβασή του στη συζήτηση στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα γεγονότα στην Τσετσενία, υπερψηφίζοντας το κοινό ψήφισμα, υποστήριξε την άμεση κατάπαυση των εχθροπραξιών, την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων και την εξεύρεση πολιτικής λύσης. Αιτιολογώντας την ψήφο του, υπογράμμισε την"υποκρισία" πολλών ευρωβουλευτών που "χύνουν κροκοδείλια δάκρυα" για την εισβολή στην Τσετσενία, "ενώ αυτό το Κοινοβούλιο και άλλες δυνάμεις της Κοινότητας ανέχτηκαν και στήριξαν τον Γιέλτσιν όταν βομβάρδιζε το ρωσικό Κοινοβούλιο". Υπογράμμισε επίσης τη διγλωσσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των άλλων θεσμικών κοινοτικών οργάνων, που, ενώ καταδικάζουν τα γεγονότα στην Τσετσενία, αδιαφορούν πλήρως "απέναντι στον γενοκτονικό πόλεμο που διεξάγει το τουρκικό καθεστώς σε βάρος του κουρδικού λαού".