Η Ευρωπαϊκή Ενωση αγωνιά για την ανεργία που μαστίζει τη "Γηραιά Ηπειρο"! "Είναι καρκίνος, που τρώει την καρδιά της κοινωνίας μας, που καταστρέφει την αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων δημιουργώντας τάξη ανθρώπων χωρίς ελπίδα, που είναι απόκληροι της χαράς της ζωής",είπε, μιλώντας πρόσφατα στο διεθνές Συνέδριο του Νταβός,ο πρόεδρος της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ενωσης Ζακ Σαντέρ,ενώ πλήθος παρόμοιων "αφορισμών" έχουν ειπωθεί στο παρελθόν από τον προκάτοχό του Ζακ Ντελόρ.Σήμερα συνεχίζουν αμφότεροι να εκφράζουν την αγωνία τους...

Οπως, όμως, ο Ζ. Ντελόρ δημιούργησε εξαιτίας της ...αγωνίας του για τους εργαζόμενους της Ευρώπης τη - γνωστής ταυτότητας - "Λευκή Βίβλο", ο Ζ. Σαντέρ στην ομιλία του στο συνέδριο επανέλαβε, ίσως πιο ξεκάθαρα, τις ίδιες απόψεις. Οπως επισήμανε, τα αίτια της όξυνσης του φαινομένου της ανεργίας είναι πολύ συγκεκριμένα, κάνοντας προτάσεις για την αντιμετώπισή του. Τα βασικά σημεία της ομιλίας του ήταν τα εξής:

μβ+ Ο ορισμός των μισθολογικών ορίων μέσω γενικών συλλογικών συμβάσεων δε βοηθάει στην αύξηση της απασχόλησης. Να διαφοροποιηθούν οι μισθοί ανάλογα με τα επαγγέλματα, τους τομείς, τις περιοχές, τις εταιρίες...

μβ+ Ευελιξία στο ωράριο εργασίας, αλλαγές στην αγορά εργασίας προς όφελος των νεοεισερχόμενων, μείωση των εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία.

μβ+ Αυξήσεις μισθών μικρότερες από την αύξηση της παραγωγικότητας. Οι αυξήσεις μισθών να μην υπερβαίνουν την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας.

μβ+ Ο κρατικός τομέας δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα της ανεργίας.

μβ+ Αύξηση της απασχόλησης δεν έρχεται αυτόματα με την αύξηση του ΑΕΠ, χρειάζεται ανάπτυξη εντάσεως εργασίας και επενδύσεις εντάσεως κεφαλαίου

Οι προτάσεις του Ζ. Σαντέρ είναι ξεκάθαρες και εύκολα καταλαβαίνει κανείς και πού αποσκοπούν και τι επιπτώσεις θα έχει η εφαρμογή τους (ακόμα και όχι στο σύνολό τους) στους εργαζόμενους. Πρόκειται για προτάσεις κατάργησης του ισχύοντος πλέγματος εργατικών δικαιωμάτων, αποσάθρωσης του ασφαλιστικού συστήματος, τουλάχιστον αυτού που ισχύει στην Ελλάδα. Είναι φανερό πως μοναδικό κριτήριο είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, η δυνατότητά τους να προσαρμόζουν το κόστος παραγωγής στις μεταβολές και ανάγκες που δημιουργεί ο διεθνής ανταγωνισμός, ενώ στην προοπτική αυτή θυσιάζονται ασυζητητί τα συμφέροντα των εργαζόμενων. Ορισμένες από τις προτάσεις είναι ήδη συστατικά στοιχεία της πολιτικής της ελληνικής κυβέρνησης (π.χ. αυξήσεις χαμηλότερες από την παραγωγικότητα), ενώ κάποιες άλλες ("αλλαγές προς όφελος των νεοεισερχόμενων") συμπεριλαμβάνονται στις άμεσες προτεραιότητές της, σύμφωνα τουλάχιστον με τις τελευταίες εξαγγελίες του υπουργού Εργασίας Γ. Σκουλαρίκη.

Εδώ πρέπει να συμπληρώσουμε πως η Ευρωπαϊκή Ενωση αρνείται κατηγορηματικά την υιοθέτηση της θέσης για καταπολέμηση της ανεργίας, μέσω της μείωσης του χρόνου εργασίας, χωρίς παράλληλη μείωση αποδοχών. Αλλωστε, το σύνολο των ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (μαζί και Ελληνες ευρωβουλευτές), πρόσφατα, καταψήφισαν σχετική πρόταση της "Συνομοσπονδιακής Ομάδας για μια Ευρωπαϊκή Αριστερά".

Κι όμως, παρά τον εμφανή χαρακτήρα των κατευθύνσεων, οι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ενωσης "διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους", σχετικά με το ότι θέλουν να καταπολεμήσουν την ανεργία κι όλες τις σχετικές με αυτήν κοινωνικές παρενέργειες. Εκπονούν προγράμματα καταπολέμησης του "κοινωνικού αποκλεισμού", προγράμματα επανακατάρτισης εργαζομένων, προκειμένου να ενταχθούν στην παραγωγή, προγράμματα που χαρακτηρίζουν "αναπτυξιακά" και τα χρηματοδοτούν αφειδώς. Είναι χαρακτηριστικό πως το ύψος των προγραμμάτων τέτοιου χαρακτήρα που θα διατεθεί τα επόμενα χρόνια για την Ελλάδα ξεπερνά το 1 τρισεκατομμύριο δραχμές.

Τεράστια ποσά, λοιπόν, δαπανώνται για αυτούς τους σκοπούς. Παράλληλα, πλήθος επεξεργασιών της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχουν δει το φως της δημοσιότητας, σχετικά με την άσκηση κοινωνικής πολιτικής σε αυτά τα θέματα. Πάμπολλες επιτροπές ασχολούνται με το θέμα της ανεργίας, ενώ έχει συζητηθεί σε συναντήσεις κορυφής και κοινοτικά όργανα. Τελικά, πού είναι το ψέμα και πού η αλήθεια;

Αν θελήσει κανείς να εξετάσει το θέμα στη "ρίζα" του, καταλήγει στο να διακρίνει τρία βασικά γνωρίσματα, που καθορίζουν τη δράση και τις αποφάσεις των επιτελείων της Ευρωπαϊκής Ενωσης: Τη μακρόπνοη σκέψη, την ανασφάλεια και την αυτογνωσία!

Φοβούνται τις επιλογές που έχουν οι ίδιοι κάνει, για τους λαούς της Ευρώπης. Γνωρίζουν ότι το περίφημο μοντέλο της "Ενωμένης Ευρώπης", η πορεία της ολοκλήρωσης (ή των "ολοκληρώσεων"), που έχουν επιλέξει μέσω της "οδού"που λέγεται Συνθήκη του Μάαστριχτ (αναθεωρημένης ή μη), η "κοινωνική πολιτική" τους, που μετουσιώνεται στις κατευθύνσεις της "Λευκής Βίβλου", είναι πύργος χτισμένος πάνω σε ένα ηφαίστειο 20 εκατομμυρίων ανέργων και 50 εκατομμυρίων φτωχών. Πάνω σε πρώην βιομηχανικές πόλεις - φαντάσματα, σε προβλήματα που οξύνει ακόμα περισσότερο το συνεχές μεταναστευτικό ρεύμα από χώρες του Τρίτου Κόσμου. Δεν έχουν άλλη επιλογή από το να ακροβατούν ανάμεσα στην (επιβεβλημένη από τα συμφέροντα που εκπροσωπούν και τον διεθνή ανταγωνισμό) εφαρμογή πολιτικών με τεράστιες επιπτώσεις στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και το συνεχή κίνδυνο της πυροδότησης κοινωνικών εκρήξεων που αντιλαμβάνονται πως δε θα μπορούν πάντα να ελέγχουν.

Το παράδειγμα της "Λευκής Βίβλου" είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό. Της επικύρωσης των κατευθύνσεών της, προηγήθηκαν και ακολούθησαν σειρά ντοκουμέντων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεών της! Στη σημαντικότερη από αυτές, την "Πράσινη Βίβλο για την Κοινωνική Πολιτική", τονιζόταν πως πρέπει να εξεταστούν "τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλα τα κράτη - μέλη όσον αφορά τη χρηματοδότηση της αυξανόμενης ζήτησης που υπάρχει στασυστήματα κοινωνικής προστασίας", ενώ δηλωνόταν πως η πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μπορεί να οδηγήσει σε "ισοπέδωση των κοινωνικών προτύπων" ή σε "ανεπίδεκτα χαμηλά κοινωνικά πρότυπα".

Μάλιστα, σε τέτοια ντοκουμέντα τονίζεται ιδιαίτερα η ανάγκη γενναίας χρηματοδότησης, μέσω των κοινοτικών ταμείων, για την ελαχιστοποίηση της έντασης των επιπτώσεων από την υλοποίηση κατευθύνσεων, όπως αυτές της "Λευκής Βίβλου". Ομως τα προγράμματα δεν έρχονται σε αντίθεση με τις κατευθύνσεις της ΕΕ. Ούτε ένα, από αυτά που θα εφαρμοστούν στην Ελλάδα, δε στοχεύει στην παραγωγική αναδιάρθρωση ή ανάπτυξη, απεναντίας, πολλά από αυτά έχουν αντίθετο αποτέλεσμα. Τα περισσότερα είναι προσανατολισμένα στην πρόσκαιρη ανακούφιση των εργαζομένων στους κλάδους που πλήττονται ή στην κατάρτισή τους σε μη παραγωγικές ειδικότητες. Φανερώνουν ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι αποφασισμένη να πληρώσει αδρά σήμερα για την κοινωνική αποδοχή, ή έστω την ανοχή μέτρων, που θα εξασφαλίσουν σε αυτούς που χαράσσουν την πολιτική της, ένα ήσυχο "αύριο"...Μάλιστα - με μια δόση υπερβολής - θα μπορούσαμε να πούμε ότι το μέγεθος αυτού του είδους των παροχών προς μία χώρα ή έναν παραγωγικό κλάδο, είναι ανάλογο της διαρθρωτικής καταστροφής που πρόκειται να υποστεί!

Παρόμοια τακτική ή ένα κακέκτυπό της βλέπουμε να εφαρμόζει και η ελληνική κυβέρνηση. Οταν υλοποιεί τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, επιδιώκει να φαίνεται διπρόσωπη, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο του "καλού και του κακού". Χωρίς να καταφέρνουν τελικά να πείσουν, τους ρόλους μοιράζονται πολλές φορές, αντίστοιχα, το υπουργείο Εργασίας και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας ή το υπουργείο Βιομηχανίας. Το ΥΒΕΤ, π.χ., παίρνει απόφαση να πουληθεί μια δημόσια επιχείρηση και το υπουργείο Εργασίας έρχεται να μειώσει τις επιπτώσεις, μοιράζοντας για κάποιο διάστημα επιδόματα, προερχόμενα από κοινοτικά προγράμματα επανακατάρτισης. Ηδη, το "τέχνασμα" ετοιμάζεται να εφαρμοστεί και στην περίπτωση της ιδιωτικοποίησης των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, ενώ παρόμοια πρακτική ακολουθήθηκε και όταν ιδιωτικοποιήθηκε το Ναυπηγείο Νεωρίου στη Σύρο.

Κάτω από αυτό το πρίσμα, μπορεί εύκολα να εξηγήσει κανείς την αγωνία των επιτελείων της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την ανεργία και, με την έννοια που περιγράφεται παραπάνω, είναι και πραγματική και ειλικρινής.

Ομως, συνολικά ο προβληματισμός τους ή η "πρόκληση", όπως την ονομάζουν, για την "επίλυση του προβλήματος της ανεργίας" είναι εγκλωβισμένα στη λογική των ειλημμένων αποφάσεων που καλούνται να πραγματοποιήσουν: Επιθυμούν τη μείωση του κόστους παραγωγής, κατ' επέκταση τη μείωση του εργατικού κόστους, ζητούν να γίνουν οι αναδιαρθρώσεις στην παραγωγική βάση, που συνιστούν καταστροφή βιομηχανικών κλάδων σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, θέλουν τη συρρίκνωση του δημόσιου τομέα, και την κατάργηση "σταθερών παραγόντων στην αγορά εργασίας που δυσχεραίνουν" (εργασιακά - ασφαλιστικά δικαιώματα), με το μικρότερο όμως δυνατό κοινωνικό κόστος. Ετσι, οι προσπάθειές τους εστιάζονται στη μόνη λύση που (τους) μένει: Το ισομερές ή το αναλογικό μοίρασμα των επιπτώσεων, άρα και της ανεργίας.

Σ' αυτή την αρχή, βασίζονται και οι διάφορες μορφές "αλληλεγγύης", που είναι και ο βασικός ιδεολογικός - ηθικοπλαστικός μανδύας των ευρωπαϊκών ντοκουμέντων για την απασχόληση. "Αλληλεγγύη" των ήδη εργαζομένων προς τους "νέους" εργαζόμενους ή τους συνταξιούχους, των εχόντων εργασία προς τους ανέργους, των στεγασμένων προς τους αστέγους, των πλήρως απασχολουμένων προς τους μερικώς απασχολούμενους, των ασφαλισμένων προς τους ανασφάλιστους είναι μερικές από αυτές.

Γεράσιμος ΛΙΒΙΤΣΑΝΟΣ

Επιθυμούν τη μείωση του κόστους παραγωγής, κατ' επέκταση τη μείωση του εργατικού κόστους, ζητούν την καταστροφή βιομηχανικών κλάδων, θέλουν τη συρρίκνωση του δημόσιου τομέα και την κατάργηση "σταθερών παραγόντων στην αγορά εργασίας", με το μικρότερο όμως δυνατό κοινωνικό κόστος. Ετσι, οι προσπάθειές τους εστιάζονται στη μόνη λύση που (τους) μένει: Το ισομερές ή το αναλογικό μοίρασμα των επιπτώσεων, άρα και της ανεργίας