Τον επανακαθορισμό όλων των τιμών των φαρμάκων με νέο τρόπο τιμολόγησης, χωρίς όμως να περιγράφει και πώς, ανακοίνωσε την περασμένη Πέμπτη ο υπουργός Εμπορίου Κ. Σημίτης.

Εν πρώτοις να σημειωθεί ότι η ανακοίνωση ήταν "μονομερής", με την έννοια ότι έγινε με την απουσία του υπουργείου Υγείας, που είναι συναρμόδιο για το κόστος φαρμακοθεραπείας, καθώς και των υπολοίπων ρυθμίσεων για το φάρμακο. Μέχρι στιγμής τα συναρμόδια υπουργεία δεν έχουν αξιοποιήσει ή έχουν αξιοποιήσει στο ελάχιστο τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων που έχει τη δυνατότητα να αξιολογήσει το φαρμακευτικό κόστος και να κάνει συγκριτικό με βάση και τα διεθνή δεδομένα καθορισμού των τιμών.

Η πρακτική στον καθορισμό της τιμής των φαρμάκων στην Ελλάδα έχει δυο πλευρές:

• Ο καθορισμός της τιμής βάσης (αρχική τιμή, όπου τον κύριο λόγο έχουν τα στοιχεία κόστους που υποβάλλονται στο υπουργείο Εμπορίου απ' τους κατόχους των αδειών κυκλοφορίας φαρμάκου.

Η σημασία αυτής της πλευράς αποκαλύπτεται απ' το εξής στοιχείο: Το 1992 ο ΕΟΦ ενέκρινε 185 νέα φάρμακα. Ο μέσος όρος των τιμών των 185 φαρμάκων ήταν 13.000 δραχμές περίπου. Ενώ ο μέσος όρος των τιμών όλων των φαρμάκων που εγκρίθηκαν πριν το 1992 ήταν 3.000 δραχμές.

• Η άλλη πλευρά είναι ο ρυθμός αύξησης των τιμών - που αποτελεί συνάρτηση της τιμής βάσης. Το ποσοστό αύξησης, που βασίζεται στις αλλαγές των αρχικών στοιχείων κόστους, υποβάλλεται και πάλι στο υπουργείο Εμπορίου απ' τους κατόχους αδειών κυκλοφορίας φαρμάκου.

Και οι δυο φάσεις, δηλαδή, επιτρέπουν την υποβολή "κατασκευασμένων" στοιχείων, με σκοπό τον καθορισμό ψηλής τιμής για καθαρά κερδοσκοπικούς λόγους.

Υπέρ αυτής της διαπίστωσης συνηγορούν δυο στοιχεία:

• Εχουν διαπιστωθεί τεράστιες διαφορές - και το γνωρίζει αυτό ο ΕΟΦ - ανάμεσα στη διεθνή τιμή και στην τιμή εισαγωγής πρώτων υλών, που χρησιμεύουν ως στοιχείο για το αίτημα της αρχικής τιμής.
• Την περίοδο 1987 - 1992 οι τιμές των φαρμάκων υπερτριπλασιάστηκαν, όταν την ίδια περίοδο ο γενικός δείκτης τιμών υπερδιπλασιάστηκε. Οι ελεγχόμενες, δηλαδή, τιμές του φαρμάκου παρουσιάζουν το "παράδοξο" να αυξάνονται κατά 50% παραπάνω απ' τις τιμές των άλλων αγαθών, που διαμορφώνονται ελεύθερα στην αγορά. Μια διάσταση, δηλαδή, που εξασφαλίζει στους φαρμακοβιομηχάνους ένα μονοπωλιακό κέρδος της τάξης του 40-50% με μεγάλες επιβαρύνσεις των ασφαλιστικών ταμείων και των ασφαλισμένων, διότι οι τελευταίοι συμμετέχουν κατά 25% - εκτός ορισμένων περιπτώσεων - στις δαπάνες για τα φάρμακα.

Την προηγούμενη Κυριακή ο "Ρ" είχε δημοσιεύσει την πρόβλεψη της "Φαρμέτρικα" ότι στο τέλος του χρόνου οι φαρμακευτικές δαπάνες στη χώρα μας θα εκτιναχτούν στα 567,9 δισ. δραχμές. (Η "Φαρμέτρικα είναι θυγατρική εταιρία του ΕΟΦ και κάνει οικονομικές έρευνες, στατιστικές αναλύσεις και προγραμματισμό).

Αυτό σημαίνει ότι οι δαπάνες αυτές υπέρ - εξαπλασιάστηκαν σε σχέση με το 1987 (87,14 δισ. σύμφωνα με τους υπολογισμούς της "Φαρμέτρικα". Αν δηλαδή ως "δείκτης κόστους" το 1987 θεωρηθεί το 100, ο δείκτης αυτός το 1995 θα διαμορφωθεί σε 652). Σε σχέση με το 1994 οι δαπάνες για τα φάρμακα θα παρουσιάσουν μια αύξηση της τάξης του 26,7%. (Τις συνολικές δαπάνες του 1994 η "Φαρμέτρικα" τις υπολογίζει, με βάση τα πραγματικά στοιχεία του πρώτου τριμήνου, σε 514 δισ.).

Το 85% της συνολικής δαπάνης των φαρμάκων γίνεται απ' τα φαρμακεία και το 15% απ' τα νοσοκομεία.

Ο "Ρ" έχει μια άλλη επιστημονική προσέγγιση για την κατανομή των δαπανών που αντιστοιχούν στα φαρμακεία. Το 1993 η συνολική δαπάνη ήταν 362,503 δισ. σύμφωνα με τους υπολογισμούς της "Φαρμέτρικα". (Σύμφωνα με το υπουργείο Εμπορίου οι συνολικές δαπάνες το 1993, σε χοντρικές τιμές, ήταν 255 δισ. δραχμές).

Απ' τα 362,503 δισ. τα 308,233 δισ. αντιστοιχούν σε δαπάνες υπολογιζόμενες με λιανικές τιμές φαρμακείου. Σύμφωνα λοιπόν με επιστημονικές αναλύσεις το 50% αυτών των δαπανών αντιστοιχούν σε εργοστασιακές τιμές, ενώ ένα άλλο 5,5% αντιστοιχεί στο κέρδος του χονδρέμπορα.Δηλαδή, φαρμακοβιομήχανοι και έμποροι καρπώνονται το 55,5% αυτής της δαπάνης.

Το 24% αυτής της παραπάνω δαπάνης αντιστοιχεί στους φαρμακοποιούς, ενώ άλλο ένα 13% είναι φόροι υπέρ τρίτων - μεταξύ των οποίων και το ΕΟΦόσημο που χρησιμοποιείται για τη "μαύρη τρύπα" και όχι για το σκοπό που καθιερώθηκε. Επίσης ένα 7-8% αντιστοιχεί στο ΦΠΑ.

Οι στατιστικές βέβαια των τιμών είναι η κορυφή του παγόβουνου στο λεγόμενο κύκλωμα του φαρμάκου. Διότι για το μέρος που δε φαίνεται υπάρχει έλλειψη πολιτικής παρέμβασης και δη παραγωγικής παρέμβασης απ' το επίσημο κράτος.

Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ