H σύνδεση του Κυπριακού με την υπόθεση της τελωνειακής σύνδεσης της Τουρκίας με την ΕΕ και την τελευταία σχετική συμφωνία δείχνει ότι το Κυπριακό έχει μπει σε κρίσιμη φάση και όχι μόνο κρίσιμη, αλλά και επικίνδυνη. Αυτή είναι η άποψη που η Ελένη Μαύρου, γραμματέας της ΕΔΟΝ, αναπτύσσει σε συνέντευξή της στο "Ρ". Αλλωστε, υπογραμμίζει ότι τα σημάδια γι' αυτό είναι ήδη πολλά και όχι πάντα άμεσα σχετικά με την τελωνειακή ένωση.

|εα1|1491 Η συμφωνία τελωνειακής ένωσης Τουρκίας - ΕΕ αποτελεί πια γεγονός. Καλώς ή κακώς, η υπογραφή της σχετίστηκε με το Κυπριακό και με την ίδια την Κύπρο. Πώς βλέπετε την κατάσταση από την άποψη αυτή; |τε|1490

- Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια πορεία που έχει ήδη κρατήσει πολύ καιρό. Μια πορεία, την οποία θα χαρακτήριζα, χρησιμοποιώντας μια έκφραση της μόδας τελευταία, πορεία διολίσθησης. Διολίσθησης με την εξής έννοια: Βαθμιαία αλλάζει και η επίσημη αντιμετώπιση του ίδιου του Κυπριακού ως προβλήματος. Από πρόβλημα κατοχής και άρσης της κατοχής αυτής και των συνεπειών της, μετατρέπεται όλο και πιο πολύ σε πρόβλημα σύνδεσης με τις διεθνείς σχέσεις των εγγυητριών δυνάμεων και των εξελίξεων και των μεταπτώσεών τους. Αυτό φάνηκε στην τελευταία του περιπέτεια με τη συμφωνία τελωνειακής σύνδεσης. Πρόκειται για μια πορεία πολύ επικίνδυνη. Και αυτό γιατί συνδέεται όλο και πιο πολύ με σχέδια διχοτόμησης της Κύπρου. Δεν πιστεύω να θεωρείται τυχαίο το γεγονός ότι ακριβώς σχετικά με τη συμφωνία αυτή και ενόψει της επανήλθαν στην επιφάνεια όχι μόνο σχέδια διχοτόμησης, αλλά ακόμη και φραστικές διατυπώσεις όπως "Βόρεια και Νότια Κύπρος", "δύο κυπριακές κοινότητες" κλπ.

|εα1|1491 Πώς κρίνετε τη στάση της κυπριακής κυβέρνησης; |τε|1490

- Πριν προχωρήσουμε, ας μου επιτραπεί να πω ότι, στις μέρες μας, έχει πια γίνει προβληματική οποιαδήποτε κρίση. Και αυτό γιατί φαίνεται ότι ξαφνικά γίναμε ανίκανοι να αποδώσουμε σωστά τις δηλώσεις των αρμόδιων αξιωματούχων. Τα παραδείγματα αφθονούν, τουλάχιστον στην Κύπρο. Ετσι, έχουμε δηλώσεις για το Κυπριακό του εκπροσώπου του ΓΓ του ΟΗΕ, οι οποίες, όπως μαθαίνουμε, "δεν αποδόθηκαν σωστά". Μετά, έχουμε δηλώσεις και πάλι για το Κυπριακό του υπουργού Εξωτερικών της Κύπρου, που και αυτές - όπως μαθαίνουμε - "δεν αποδόθηκαν σωστά". Καταλαβαίνετε ότι, με τέτοια δυσκολία να αποδοθούν σωστά οι δηλώσεις, πρέπει κανείς να είναι προσεκτικός στα όσα λέει.

Πάντως, πιστεύουμε ότι σωστά αποδίδουμε τις προθέσεις μερικών ισχυρών κύκλων της κυπριακής κυβέρνησης που δε βλέπουν άλλη λύση εκτός της αποδοχής των τετελεσμένων. Είναι, π. χ., τυχαίο το ότι η δράση του Εθνικού Συμβουλίου έχει από καιρό παραλύσει με φανερή κυβερνητική ευθύνη; Αλλά η υπογραφή της συμφωνίας τελωνειακής ένωσης έβγαλε στην επιφάνεια ακόμη πιο φανερά σημάδια. Είναι πολύ γνωστό, π. χ., ότι η κυπριακή κυβέρνηση όχι μόνο χαιρέτισε την υπογραφή - την πρώτη κιόλας υπογραφή - αλλά και πίεσε την Αθήνα να υποχωρήσει και από τους όρους που εκ των υστέρων έβαλε. Το πρώτο έγινε δημόσια, το δεύτερο το μετέδωσαν απερίφραστα πολλά αθηναϊκά ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά δίκτυα.

Συγκεκριμένες οι σκέψεις διχοτόμησης

|εα1|1491Πώς ερμηνεύετε την κατάσταση αυτή πραγμάτων και πνευμάτων; |τε|1490

- H γνώμη μας είναι ότι οφείλεται στην επικράτηση της άποψης πως ο μόνος τρόπος όχι αναγκαστικά λύσης, αλλά απαλλαγής από το Κυπριακό είναι η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ με οποιοδήποτε τρόπο. Αυτό οφείλεται και σε πιέσεις εξωτερικών παραγόντων. Είναι, π. χ., γνωστό ότι η Βρετανία, μια από τις εγγυήτριες δυνάμεις και, αναμφίβολα, η πιο ισχυρή, δεν ενδιαφέρεται για το Κυπριακό και απλώς θέλει να απαλλαγεί από αυτό. Ολα αυτά συμβαδίζουν με την ολοφάνερη αδράνεια της ΕΕ στο Κυπριακό, που δεν είναι, ασφαλώς, τυχαία και δε μένει χωρίς επιπτώσεις. Οι επιχειρήσεις περισπασμού επίσης δεν πρέπει να μας διαφεύγουν. Είναι, βέβαια, δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι οι ίδιες εκείνες δυνάμεις που ακολουθούν την παραπάνω γραμμή είναι εκείνες που συντελούν στην καλλιέργεια ενός κλίματος πυρετικού εθνικισμού. Ισως αυτό εξηγείται από το ότι μια προοπτική διχοτόμησης αναγκαστικά συνοδεύεται από την προοπτική της διπλής ένωσης...

|εα1|1491Με άλλα λόγια, φαίνεστε να επαληθεύετε τη δήλωση του κ. Μαγκάκη ότι βρισκόταν σε συνεχή επαφή όχι μόνο με την Αθήνα, αλλά και με τη Λευκωσία. |τε|1490

- Θα έλεγα, πράγματι, ότι αυτή η δήλωση δεν απείχε από την πραγματικότητα...

Η σημασία μιας απειλής

|εα1|1491 Ωστόσο, πολύ θόρυβο έκαναν και οι μετά την υπογραφή δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας κ. Μουράτ Καραγιαλτσίν, που είχαν έναν καθαρά απειλητικό για την Κύπρο (και, μάλιστα, ονομαστικά) χαρακτήρα. Τι λέτε γι' αυτές; |τε|1490

- Αναντίρρητα, πρόκειται για σοβαρότατο γεγονός. Αυτό, άλλωστε, φαίνεται και από το θόρυβο που προκάλεσαν αυτές οι δηλώσεις. Θόρυβο που, ωστόσο, δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε ότι καθόλου δεν επηρέασε το καθεστώς της Τουρκίας ως συνδεδεμένης τώρα χώρας με την ΕΕ. Οσον αφορά το περιεχόμενο των δηλώσεων, δε θα ήθελα να προτρέξω σε τίποτε. Πρέπει, ωστόσο, να παρατηρήσω ότι, όσον αφορά τουλάχιστον το Κυπριακό, η Τουρκία δε μας έχει συνηθίσει σε απειλές χωρίς αντίκρισμα. Οταν απειλεί, συνήθως πραγματοποιεί τις απειλές της.

Ας ελπίσουμε ότι αυτό θα προσεχτεί έγκαιρα.

|εα1|1491 Το Κυπριακό είναι, ούτως η άλλως, ένα πρόβλημα που υπάρχει από χρόνια και είναι αρκετά ακανθώδες και δυσεπίλυτο. Κλείνοντας, ας έρθουμε σε ένα άλλο θέμα: Πώς βλέπετε την κατάσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας αυτής καθ' εαυτής αυτή τη στιγμή;|εα0|1490

- Αν και συμφωνώ μαζί σας στον πολύπλοκο χαρακτήρα του Κυπριακού, θα μου επιτρέψετε να παρατηρήσω ότι αυτή δεν είναι η μόνη ούτε και η κυριότερη άποψη από την οποία βλέπουμε το θέμα. Για μας είναι θέμα στοιχειωδών δικαιωμάτων και διαφύλαξής τους. Ερχομαι τώρα στο θέμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αν είναι αλήθεια, όπως είναι προφανές, ότι όλος ο κόσμος βρίσκεται σε μία μεταβατική κατάσταση, είναι εξίσου προφανές ότι δεν μπορεί κανείς να ζητά από την Κύπρο να αποτελέσει τη μόνη εξαίρεση. Πράγματι, η Κύπρος αλλάζει, δεν είναι πια αυτή που ξέραμε. Για όποιον τη γνωρίζει καλά, δεν είναι δύσκολο να διακρίνει μια έντονη ατμόσφαιρα όξυνσης των προβλημάτων της και της γενικής της κατάστασης. Εχουμε ακόμη και κρούσματα αυταρχισμού. Βέβαια, δεν αγνοώ ότι αυτό ακούγεται κάπως παράξενο να το λέει κανείς για την Κύπρο. Επίσης δεν αγνοώ ότι αυτό που στην Κύπρο θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε "αυταρχισμό", δε φαίνεται καθόλου σαν τέτοιο σε άλλες χώρες. Ωστόσο, όλα πρέπει να τα βλέπουμε συγκεκριμένα και με τα μάτια της συγκεκριμένης χώρας. Αυτό και πολλά άλλα μας επιτρέπουν, νομίζω, να συμπεράνουμε ότι η Κύπρος δε θα αποτελέσει εξαίρεση σ' αυτό τον κόσμο της Νέας Τάξης.

Θ. Π.