Είδαμε, ποιες ήταν, κατά τη γνώμη μας, οι βασικές αιτίες που μας οδήγησαν στο Δεκέμβρη του '44 και ποια είναι τα διδάγματα που μπορούμε να αντλήσουμε για την εποχή μας και για το μέλλον. Αναφερθήκαμε ακόμα, από τον πρόλογο κιόλας, στις επιθέσεις που θα δεχτούμε από τους... άσπονδους φίλους μας, σε σχέση με τα ίδια αυτά γεγονότα.

Φρονούμε λοιπόν ότι θα είναι χρήσιμη και η αναφορά μας στη δική τους επιχειρηματολογία και στα λάθη που οι ίδιοι μας επισυνάπτουν, ώστε να καταδείξουμε τόσο την αλήθεια των γεγονότων, όσο και τις κάθε άλλο παρά ανιδιοτελείς προθέσεις των κατηγόρων μας απέναντι στο ΚΚΕ, στο λαϊκό κίνημα και, συνολικά, στην υπόθεση του σοσιαλισμού.

Ας θέσουμε από την αρχή στους αναγνώστες μας το ακόλουθο ερώτημα: Αραγε όλοι όσοι ασχολούνται με το Δεκέμβρη και καταλογίζουν στο ΚΚΕ υποχωρήσεις, σφάλματα, την ίδια, τέλος, την ήττα της ΕΑΜικής Αντίστασης, θα ήθελαν πραγματικά να είχαν εξελιχθεί αλλιώς τα πράγματα; Θα ήθελαν όντως να είχε νικήσει η ΕΑΜική Αντίσταση και το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα του ελληνικού λαού να είχε μετεξελιχθεί σε σοσιαλιστική επανάσταση; (Και δεν εννοούμε βέβαια τους απλούς ανθρώπους που, εμφορούμενοι από αριστερά ιδανικά, διατυπώνουν καλοπροαίρετα τις απορίες ή τις συγχύσεις τους).

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν μπορεί παρά να είναι αρνητική. Ωστόσο, δεν είναι οξύμωρο ούτε και αντιφατικό το γεγονός ότι άνθρωποι, που όχι μόνο δεν έχουν ούτε το συμφέρον ούτε τη διάθεση να παλέψουν για το σοσιαλισμό, αλλά και πέρασαν με το μέρος των ταξικών αντιπάλων μας, κόπτονται για την αποτυχία ενός κινήματος που θα μπορούσε να είχε οδηγήσει στην εγκαθίδρυσή του, συκοφαντώντας ταυτόχρονα το φυσικό φορέα του. Αυτήν όμως τη - φαινομενική - αντίφαση, θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε παρακάτω.

Από διάφορους κύκλους λοιπόν, θα ακούσουμε, για πολλοστή εξάλλου φορά, ότι το ΚΚΕ "πούλησε" την ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση, αλλά και την ίδια την υπόθεση της εξουσίας. Τα εισαγωγικά στη λέξη "πούλησε" δηλώνουν την πρόθεση που μας καταλογίζουν: Το ΚΚΕ δεν ήθελε την εξουσία, κατά την αντίληψη αυτή, κυρίως εξαιτίας της από μέρους του αποδοχής, ενός νέου, κυοφορούμενου ακόμα "status quo", σύμφωνα με το οποίο ο κόσμος είχε ήδη μοιραστεί σε σφαίρες επιρροής και η Ελλάδα δε συμπεριλαμβανόταν στη ζώνη της υπερδύναμης προς την οποία πρόσκειτο φιλικά το ΚΚΕ (είναι ελπίζουμε ξεκάθαρο ότι χρησιμοποιούμε τη δική τους ορολογία).

Τότε λοιπόν, εάν ήταν έτσι, για ποιο λόγο το ΚΚΕ αντιστάθηκε στην αγγλική επέμβαση του Δεκέμβρη; Για ποιο λόγο οργάνωσε και καθοδήγησε την αντίσταση του λαού εναντίον των Αγγλων και της εγχώριας άρχουσας τάξης; Για ποιο λόγο οι κομμουνιστές βρέθηκαν για μια ακόμη φορά πρωτοπόροι σε νίκες, σε θριάμβους, αλλά και σε θυσίες; Και, οπωσδήποτε, ουδείς δικαιούται να αμφισβητήσει τον πατριωτισμό του ΚΚΕ.

Και η ίδια όμως η στάση της Σοβιετικής Ενωσης - που, ακόμα, εκείνη την εποχή αγωνιζόταν πρωτοπόρα κατά του ναζισμού - πώς μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση; Ακόμα και με όρους της αστικής πολιτικής πρακτικής, δεν μπορούμε να καταλάβουμε, πώς μια χώρα που διαβλέπει ήδη ότι θα βγει με αυξημένο το κύρος της από έναν παγκόσμιο πόλεμο, μπορεί να απεμπολήσει μελλοντικές συμμαχίες ή να αποτρέψει την εδραίωση φιλικών προς αυτήν καθεστώτων. Ας επισημάνουμε τέλος ότι οι ίδιοι άνθρωποι που κατηγορούν το ΚΚΕ για προσαρμογή σε σοβιετικές επιταγές είναι οι ίδιοι εκείνοι που, χωρίς άλλο, θα κατηγορούσαν μια επέμβαση του Κόκκινου Στρατού στα πολιτικά πράγματα της χώρας, εάν όντως αυτή είχε συμβεί. Και που δε συνέβη, επειδή ο διεθνής συσχετισμός των δυνάμεων δεν το επέτρεπε. Και, βέβαια, όπως εξάλλου συμβαίνει πολλές φορές, ο ταξικός αντίπαλος περιγράφει τα πράγματα με σαφέστατες απαντήσεις.

Στις 5 Μάη του 1944, μέρα άφιξης της ΕΑΜικής αποστολής στο Κάιρο, ο Τσόρτσιλ έστειλε στον υπουργό του των Εξωτερικών Αντονι Ιντεν, τηλεγράφημα, στο οποίο επισήμαινε την αναγκαιότητα ρήξης με το ΕΑΜ, πριν αυτό συνδεθεί στενά με τους Σοβιετικούς! Και μόνο το γεγονός αυτό καταδείχνει ότι τα σφάλματα της ΕΑΜικής αντιπροσωπείας διαπράχτηκαν σε μιαν εποχή κατά την οποία δε γινόταν καν λόγος για "σφαίρες επιρροής" (ακόμα και αν υποθέσουμε ότι τέτοια συζήτηση έγινε ποτέ). Αντίθετα ο αγγλικός ιμπεριαλισμός ήταν πολύ ανήσυχος για μια πιθανή προσέγγιση του ελληνικού εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος με τη Σοβιετική Ενωση.

Ενα άλλο ιδεολόγημα, που ήδη έχει επιστρατευτεί από τους γνωστούς... άσπονδους φίλους μας, είναι εκείνο που θέλει το "προδοτικό" ή "ανόητο" ΚΚΕ να έρχεται σε αντιπαράθεση με τους ευφυείς στρατιωτικούς ηγέτες, τον Αρη ή τον Σαράφη. Αυτή η αντιδιαστολή μάς παραπέμπει - και για τούτο δεν είναι ανόητα καμωμένο το επιχείρημα - σε παλιότερες εποχές της ελληνικής ιστορίας: Στη σύγκρουση ανάμεσα στην πολιτική ηγεσία της ελληνικής επανάστασης και στους θρυλικούς κλεφταρματολούς, τον αντάρτικο στρατό της. Η λαθροχειρία που επιχειρείται όμως με αυτή τη σύγκριση είναι αρκετά προφανής: Στην πρώτη - χρονολογικά - περίπτωση είχαμε να κάνουμε με μια σύγκρουση σαφώς ταξικού χαρακτήρα ανάμεσα στις δυνάμεις που πήραν μέρος στην Επανάσταση του 1821 και που εξυπηρετούσαν διαφορετικούς ταξικούς στόχους.

Ισχυε το ίδιο μέσα στις γραμμές του ΕΑΜ και του ΚΚΕ; Σε καμία περίπτωση. Οι στρατιωτικοί ηγέτες (και, βέβαια, και ο Αρης Βελουχιώτης) δεν αποτελούσαν έκφραση άλλων ταξικών και κομματικών συμφερόντων από εκείνων του ΚΚΕ. Ο Αρης ήταν κομμουνιστής, σαν κομμουνιστής έδρασε, σαν κομμουνιστής διέπραξε άθλους, αλλά και ουσιώδη πολιτικά σφάλματα. Και η διάσταση απόψεων που εκδηλώθηκε ανάμεσα στον ίδιο και στην ηγεσία του Κόμματος, η ιστορική δικαίωση της μιας ή της άλλης πλευράς, έχει να κάνει με ορθές ή λάθος επιλογές που δε συνιστούν διαφορετικούς στόχους.

Δε θα σταθούμε εδώ στην από παλιά γνωστή, χυδαία επιχειρηματολογία περί ωμοτήτων - πολύ διαδεδομένη κάποτε (εξάλλου, αναφερθήκαμε προηγουμένως σε αυτήν). Αυτό που μας ενδιαφέρει σε τούτο το - δίκην επιλόγου - σημείωμά μας είναι το εξής: Ανθρωποι που θέλουν να διασύρουν τον αγώνα του ΚΚΕ, μόλο που δε θα έβλεπαν με ευχαρίστηση την ευόδωσή του, προσπαθούν, μέσα από την παραπάνω επιχειρηματολογία, να επιτύχουν τους παρακάτω στόχους:

- Να διασύρουν την - πρωτοπόρα στον αγώνα κατά του ναζισμού - Σοβιετική Ενωση, παρουσιάζοντάς την ως νομέα του κόσμου, μαζί με τις ιμπεριαλιστικές μεγάλες δυνάμεις.

- Να αμφισβητήσουν - οι απόντες της Αντίστασης - τον πατριωτισμό του ΚΚΕ, αποδίδοντας τις επιλογές του σε τυφλή υπακοή στα κελεύσματα της Μόσχας (και πάλι πιθανή δική τους έκφραση - εμείς μπορούμε να χρησιμοποιούμε και όρους όπως είναι η διεθνιστική αλληλεγγύη, ξένους προς το δικό τους ήθος και λεξιλόγιο).

- Να αντιπαραθέσουν τέλος το ΚΚΕ στα στελέχη του, σαν να μη διαμορφώθηκαν αυτά μέσα από τις γραμμές του, με τις αξίες και την πολιτική του.

Τι ελπίζουν να μείνει στη συνείδησή μας; Το ότι η ιστορική εξέλιξη είναι άναρχη: Οτι ο φορέας του καινούριου είναι ανύπαρκτος ή ψευδεπίγραφος ή, εντέλει, ανάξιος εμπιστοσύνης. Για έναν ιστορικό, η ανάλυσή τους είναι αντιιστορική και αντιδιαλεκτική, αφού δε λαμβάνει υπόψη (φανερά τουλάχιστον) τις συνθήκες μέσα στις οποίες το Κόμμα μας έδρασε τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο. Για τον ελληνικό λαό είναι κάτι παραπάνω: Είναι επικίνδυνη, αφού, με κάθε τρόπο προσπαθεί να ακυρώσει την εμπιστοσύνη του στο Κόμμα της εργατικής τάξης, αμαυρώνοντας την ιστορία του και πλαστογραφώντας κατά το δοκούν, τις προθέσεις του.

Στο χορό των άσπονδων... φίλων δε θα μπορούσαν να μην πρωτοστατούν πρώην κομμουνιστές, γνωστοί και μη εξαιρετέοι, όπως ο Λ. Κύρκος, ο Φαράκος και άλλοι.

Αυτοί, λοιπόν, ισχυρίζονται ότι το ΚΚΕ έπρεπε να διαλέξει άλλο δρόμο, ώστε να μην οδηγηθούν τα πράγματα στην αιματηρή σύγκρουση του Δεκέμβρη! Ισχυρίζονται ότι το ΚΚΕ έπεσε στην παγίδα που του έστησε ο Τσόρτσιλ...

Ξεκινώντας από την αντίληψη και την πρακτική τους "να τα βρούμε, όλοι μαζί, μέσα στο σύστημα" και έχοντας εξορκίσει κάθε ιδέα λαϊκής αντίστασης και πάλης, κρίνουν τα τότε γεγονότα αναποδογυρίζοντας την πραγματικότητα. Και "ξεχνώντας" ότι οι Αγγλοι ήταν αποφασισμένοι, όπως οι ίδιοι ομολογούν, να σφαγιάσουν το ΕΑΜικό κίνημα. Ηταν αποφασισμένοι να συγκρουστούν και να επιβάλουν - πάση θυσία και με οποιοδήποτε μέσον - τη θέλησή τους. Γιατί το θέμα που τους απασχολούσε ήταν η ανατροπή του συσχετισμού των δυνάμεων, που στα χρόνια της Αντίστασης είχε διαμορφωθεί συντριπτικά υπέρ του ΕΑΜ.

Ετσι το ζήτημα είναι: Αγγλοι και εγχώρια άρχουσα τάξη δεν είχαν άλλο δρόμο από την ένοπλη επέμβαση. Το ίδιο και το ΕΑΜ: Δεν είχε άλλο δρόμο από την ένοπλη λαϊκή αντίσταση. Και καλώς έκανε που επέλεξε αυτόν το δρόμο.

Προσπαθήσαμε να αντιτάξουμε στα ιδεολογήματα αυτά την ιστορική αλήθεια, όπως προκύπτει από τα ντοκουμέντα και από την ίδια τη διαλεκτική λογική της ιστορίας. Αυτή η αλήθεια δικαιώνει το ΚΚΕ όχι μόνο για τους αγώνες του, αλλά και για την προοπτική που δίνει στο λαό μας, για τη μεγάλη έφοδο του μέλλοντος.

Δώρα ΜΟΣΧΟΥ