84ο ΜΕΡΟΣ

Η ανάγνωση της απόφασης αυτής διακοπτόταν από τις ειρωνικές παρατηρήσεις των αριστερών εσέρων και από τις οργισμένες φωνές εκείνων από τους μπολσεβίκους που ήταν αντίθετοι. Ο Καρέλιν τινάχτηκε από τη θέση του και διαμαρτυρήθηκε: "Τρεις βδομάδες πριν οι μπολσεβίκοι ήταν οι πιο θερμοί υποστηριχτές της ελευθερίας του Τύπου... Τα επιχειρήματα που αναφέρθηκαν σ' αυτή την απόφαση κατά περίεργο τρόπο θυμίζουν την άποψη των παλιών εκατονταρχιτών και των τσαρικών λογοκριτών: αφού και αυτοί μιλούσαν επίσης για "δηλητηριαστές της λαϊκής συνείδησης"".

Ο Τρότσκι μίλησε πολλή ώρα υπερασπίζοντας την απόφαση. Εκανε τη διάκριση ανάμεσα στη θέση του Τύπου στον καιρό του εμφύλιου πολέμου και τη θέση του μετά τη νίκη: "Στον καιρό του εμφύλιου πολέμου το δικαίωμα της βίας ανήκει μόνο στους καταπιεζόμενους...". (Φωνές: "Ποιος είναι τώρα καταπιεζόμενος; Κανίβαλε!").

"Η νίκη μας ενάντια στους εχθρούς ακόμα δεν τέλειωσε" - συνέχισε ο Τρότσκι - "κι οι εφημερίδες είναι όπλα στα χέρια τους. Κάτω απ' αυτές τις συνθήκες το κλείσιμο των εφημερίδων είναι ολότελα νόμιμο μέτρο αυτοάμυνας...". Υστερα ο Τρότσκι μίλησε για τη θέση του Τύπου μετά τη νίκη. "Η θέση των σοσιαλιστών στο ζήτημα της ελευθερίας του Τύπου πρέπει ν' ανταποκρίνεται απόλυτα στην ανάλογη θέση τους, στο ζήτημα της ελευθερίας του εμπορίου... Η εξουσία της δημοκρατίας, που οργανώνεται σήμερα στη Ρωσία, απαιτεί πλήρη κατάργηση της κυριαρχίας της ατομικής ιδιοκτησίας στον Τύπο, ακριβώς όπως και στη βιομηχανία... Η σοβιετική εξουσία πρέπει να κατασχέσει όλα τα τυπογραφεία. (Φωνές: Κατασχέστε το τυπογραφείο της "Πράβντα"). Το αστικό μονοπώλιο του Τύπου πρέπει να καταργηθεί. Διαφορετικά δεν άξιζε τον κόπο να πάρουμε την εξουσία! Πρέπει να είναι προσιτό σε κάθε ομάδα πολιτών το χαρτί και το πιεστήριο των τυπογραφείων... Δικαίωμα ιδιοκτησίας στα τυπογραφεία και το χαρτί έχουν, πριν απ' όλα, οι εργάτες κι οι αγρότες και μόνο ύστερα απ' αυτούς τα αστικά κόμματα, που είναι μειοψηφία... Με το πέρασμα της εξουσίας στα Σοβιέτ, επακολουθεί η ριζική αλλαγή όλων των βασικών όρων ύπαρξης κι αυτή η αλλαγή δεν μπορεί να μην αφορά και στον Τύπο... Αφού εθνικοποιήσαμε τις τράπεζες, με ποια λογική πρέπει να ανεχόμαστε τις εφημερίδες των χρηματιστών; Το παλιό καθεστώς πρέπει να πεθάνει κι αυτό πρέπει να το καταλάβουμε μια για πάντα...". (Χειροκροτήματα κι οργισμένες φωνές).

Ο Καρέλιν δήλωσε πως η ΚΕΕ δεν μπορεί να λύσει αυτό το σοβαρό ζήτημα. Πρέπει να το παραπέμψουμε σε ειδική επιτροπή. Υστερα μίλησε με πάθος για την υπεράσπιση της ελευθερίας του Τύπου.

Κατόπιν μίλησε ο Λένιν, ήρεμα, απαθέστατα. Ζάρωνε το μέτωπο και μιλούσε αργά, διαλέγοντας τις λέξεις, η κάθε φράση του έπεφτε σαν σφυρί.

"Ο εμφύλιος πόλεμος δεν τέλειωσε ακόμα. Μπροστά μας στέκονται ακόμα οι εχθροί, συνεπώς, είναι αδύνατο να καταργήσουμε τα κατασταλτικά μέτρα όσον αφορά τον Τύπο.

Εμείς οι μπολσεβίκοι λέγαμε πάντοτε πως όταν πάρουμε την εξουσία, θα κλείσουμε τον αστικό Τύπο. Οταν ανέχεσαι τις αστικές εφημερίδες, σημαίνει πως παύεις να είσαι σοσιαλιστής. Οταν κάνεις επανάσταση δεν πρέπει να σταματάς σ' ένα μέρος: πρέπει να πας είτε μπροστά είτε πίσω. Οποιος μιλάει τώρα για "ελευθερία του Τύπου", τραβάει προς τα πίσω και καθυστερεί την ορμητική μας κίνηση προς το σοσιαλισμό.

Αποτινάξαμε το ζυγό του καπιταλισμού, όμως η πρώτη επανάσταση αποτίναξε το ζυγό της απολυταρχίας. Αν η πρώτη επανάσταση είχε το δικαίωμα να απαγορεύσει τις μοναρχικές εφημερίδες, τότε κι εμείς έχουμε το δικαίωμα να κλείσουμε τις αστικές εφημερίδες. Το ζήτημα της ελευθερίας του Τύπου δεν πρέπει να το ξεχωρίζουμε από τα άλλα ζητήματα της ταξικής πάλης. Υποσχεθήκαμε να κλείσουμε αυτές τις εφημερίδες και πρέπει να τις κλείσουμε. Η τεράστια πλειοψηφία του λαού είναι μαζί μας.

Τώρα, που η εξέγερση ανήκει πια στο παρελθόν, δεν έχουμε ούτε την παραμικρή πρόθεση ν' απαγορεύσουμε τις εφημερίδες των άλλων σοσιαλιστικών κομμάτων, εφόσον αυτές δεν καλούν σε ένοπλη εξέγερση ή σε ανυπακοή στη σοβιετική κυβέρνηση. Ωστόσο, δε θα τους επιτρέψουμε, κάτω από το πρόσχημα της ελευθερίας του σοσιαλιστικού Τύπου, να αρπάξουν το μονοπώλιο του χαρτιού και των τυπογραφείων, χρησιμοποιώντας τη μυστική υποστήριξη της αστικής τάξης... Τα τεχνικά μέσα του Τύπου πρέπει να γίνουν ιδιοκτησία της σοβιετικής κυβέρνησης και να κατανεμηθούν ανάμεσα στα σοσιαλιστικά κόμματα σε αυστηρή αναλογία με τον αριθμό των οπαδών τους...".

Εγινε ψηφοφορία. Η απόφαση του Λάριν και των αριστερών εσέρων απορρίφθηκε με τριάντα μία ψήφους, έναντι είκοσι δύο. Η άποψη του Λένιν συγκέντρωσε τριάντα τέσσερις ψήφους έναντι τεσσάρων (1). Οι μπολσεβίκοι Ριαζάνοφ και Λοζόφσκι τάχθηκαν με τη μειοψηφία, δηλώνοντας πως δεν μπορούν να ψηφίσουν για οποιοδήποτε περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου.

Μετά απ' αυτό οι αριστεροί εσέροι δήλωσαν πως δεν μπορούν πια να πάρουν την ευθύνη γι' αυτό που έγινε κι έφυγαν από τη Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή κι απ' όλα τα υπόλοιπα υπεύθυνα πόστα.

Από το Συμβούλιο των Επιτρόπων του Λαού παραιτήθηκαν πέντε μέλη: Ο Νόγκιν, ο Ρίκοφ, ο Μιλιούτιν, ο Τεοντόροβιτς και ο Σλιάπνικοφ που έκαναν την παρακάτω δήλωση:

"Εχουμε τη γνώμη πως είναι ανάγκη να σχηματιστεί σοσιαλιστική κυβέρνηση απ' όλα τα σοβιετικά κόμματα. Θεωρούμε πως ο σχηματισμός μιας τέτοιας κυβέρνησης θα έδινε τη δυνατότητα να δυναμώσουν οι καρποί της ηρωικής πάλης που έκανε η εργατική τάξη και ο επαναστατικός στρατός τον Οχτώβρη - Νοέμβρη.

Πιστεύουμε πως έξω απ' αυτό υπάρχει μόνο ένας δρόμος: η διατήρηση μονόπλευρης μπολσεβίκικης κυβέρνησης με την πολιτική τρομοκρατία. Σ' αυτό το δρόμο μπήκε το Συμβούλιο των Επιτρόπων του Λαού. Στο δρόμο αυτό εμείς, ούτε μπορούμε, ούτε και θέλουμε να μπούμε. Βλέπουμε πως αυτό οδηγεί στην απομάκρυνση των μαζικών προλεταριακών οργανώσεων από την καθοδήγηση της πολιτικής ζωής, στην εγκαθίδρυση ενός ανεύθυνου καθεστώτος και στη συντριβή της επανάστασης και της χώρας. Δεν μπορούμε να πάρουμε την ευθύνη για μια τέτοια πολιτική και γι' αυτό δηλώνουμε μπροστά στην ΚΕΕ ότι παραιτούμαστε από το αξίωμα των Επιτρόπων του Λαού".

Τη δήλωση αυτή την υπέγραψαν και μερικοί άλλοι επίτροποι, που όμως δεν παραιτήθηκαν από τη θέση τους: Ο Ριαζάνοφ και ο Ντερμπίσεφ από τη διεύθυνση Τύπου, ο Αρμπούζοφ από το κρατικό τυπογραφείο, ο Γιούρενεφ από την Κόκκινη Φρουρά, ο Φιόντοροφ από το επιτροπάτο Εργασίας κι ο γραμματέας της επεξεργασίας των νομοθετικών προτάσεων Λάριν.

1. Δεν είναι σωστό. Η απόφαση του Λάριν και των αριστερών εσέρων απορρίφθηκε με είκοσι πέντε ψήφους, έναντι είκοσι. Σύντ.

ΑΥΡΙΟ ΤΟ 85ο ΜΕΡΟΣ