Αγώνας σούμο ή μάχη Δαβίδ κατά Γολιάθ; Ισως κάτι ανάμεσα στα δυο, καθώς τα μεγάλα μαχαίρια και τα σκληρά παζάρια διόλου δεν έλειψαν από την 11ήμερη Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα, που έγινε προ ημερών στο Κιότο της Ιαπωνίας. Η μάλλον ομιχλώδης απόφαση, που ανακοινώθηκε, δεν προσομοιάζει ούτε στο ελάχιστο με τους μεγάλους πόθους και στόχους της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενώ δεν έρχεται σε απόλυτη αρμονία με την "ευκαμψία" στην εφαρμογή μέτρων του Προέδρου Κλίντον και των αμερικανικών οικονομικών λόμπι, που έσπευσαν από κοντά να ματαιώσουν οιαδήποτε, "φιλική" προς το περιβάλλον, έκβαση. Δεν ήταν επίσης ούτε μάχη με ξεκάθαρους ηττημένους τις αναπτυσσόμενες χώρες του Τρίτου ή Τέταρτου Κόσμου, καθώς και αυτές - όπως φάνηκε - εξασφάλισαν το δικό τους "νομότυπο" μερτικό στη ρύπανση του πλανήτη. Τι έγινε, λοιπόν, στο Κιότο; "Λίγο από όλα", θα ήταν η πλέον δέουσα απάντηση, καθώς όλοι είχαν λόγο να είναι ικανοποιημένοι με μία συμφωνία "ποικιλίας"...

Οι πρώτες ανακοινώσεις, που βγήκαν τα ξημερώματα της περασμένης Πέμπτης, για τα όσα διεμείφθησαν και συμφωνήθηκαν στο Κιότο της Ιαπωνίας, ήταν χρωματισμένες με "πανηγυρικές" μεγαλοστομίες περί "ιστορικών αποφάσεων" και "γιγάντιων βημάτων προς τα εμπρός"! Πολλοί ήταν εκείνοι, με πρώτο τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, που έσπευσαν να θριαμβολογήσουν και να αισιοδοξούν, λέγοντας πως επιτέλους μπήκαν τα θεμέλια σωτηρίας του πλανήτη με τη βοήθεια και των "εργαλείων της ελεύθερης αγοράς"...

Με λίγες κουβέντες, θα μπορούσε κανείς να πει ότι οι εκπρόσωποι των 150 χωρών συμφώνησαν σε ένα σχέδιο πρωτοκόλλου για την κατά μέσο όρο 5% μείωση του διοξειδίου του άνθρακα, του μεθανίου και του πρωτοξειδίου του αζώτου από τις βιομηχανικές χώρες στα επίπεδα του 1990. Ο στόχος αυτός λέγεται πως θα πρέπει να επιτευχθεί μέχρι τη χρονική περίοδο 2008 - 2012. Ομως, επειδή η μισή αλήθεια ισοδυναμεί με ...ψέμα, θα ήταν καλό να δούμε πιο αναλυτικά τις πτυχές αυτής της μάλλον ομιχλώδους συμφωνίας.

Πιο συγκεκριμένα, οι χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα πρέπει να μειώσουν τα επικίνδυνα αέρια σε ποσοστό 8% κάτω από τα επίπεδα του 1990 μέχρι το 2008. Οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία θα πρέπει να μειώσουν το διοξείδιο του άνθρακα, το μεθάνιο και το πρωτοξείδιο αζώτου κατά 7% και 6%, αντίστοιχα. Οσο για τις υπόλοιπες 21 από το σύνολο των 38 βιομηχανικών χωρών, αυτές θα πρέπει να εκπληρώσουν το στόχο μείωσης των επικίνδυνων αερίων κατά περίπου 5% κάτω από τα επίπεδα του 1990. Δε δόθηκαν, όμως, συγκεκριμένα μέτρα στη δημοσιότητα, σχετικά με τα δισεκατομμύρια δολάρια που απαιτούνται για την επίτευξη αυτών των στόχων, και, φυσικά, ούτε λέξη ειπώθηκε σε σχέση με το από πού θα βρεθούν αυτά τα λεφτά...

Επίσης, οι βιομηχανίες των πλούσιων χωρών πέτυχαν - μετά από τις ασφυκτικές πιέσεις των ΗΠΑ - να έχουν τη δυνατότητα εξαγοράς χώρου πίστωσης για την πραγματοποίηση βιομηχανικών δραστηριοτήτων σε φτωχότερες χώρες που έχουν ακόμη σε χαμηλά επίπεδα τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, με αντάλλαγμα κάποια - άγνωστης έκτασης και όρων - χρηματικά ποσά. Οπως ανακοινώθηκε επίσημα, οι συμμετέχοντες στη Διάσκεψη του Κιότο ενέκριναν πρόταση "που επιτρέπει σε χώρες να αγοράζουν "πίστωση ρύπανσης" στην παγκόσμια αγορά, επιτρέποντας σε χώρα με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα να "πουλά" ανάλογη δυνατότητα στις βιομηχανίες χωρών που έχουν πρόβλημα".Σ' αυτήν την πρόταση αντέδρασαν αρχικά οι κυβερνήσεις της Κίνας και της Ινδίας, αλλά πείστηκαν μετά από διαβεβαιώσεις ότι θα τους δοθεί βοήθεια και "οικολογική" τεχνολογία και τεχνογνωσία... Τώρα, όσον αφορά τις χώρες που θα "πωλήσουν" πίστωση καυσαερίων στις βιομηχανίες των ΗΠΑ και άλλων ισχυρών οικονομικά χωρών, είναι, για παράδειγμα, η Ρωσία, αλλά και χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, οι οποίες εξαιτίας της οικονομικής ύφεσης των τελευταίων πέντε - εφτά χρόνων έχουν χαμηλότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε ποσοστό 30%, ακόμη και σε σχέση με τα επίπεδα του 1990!

Ας δούμε, όμως, τώρα τι γίνεται με τις υπόλοιπες, εκτός των 38 βιομηχανικά ανεπτυγμένων, χώρες που συμμετείχαν στη διάσκεψη. Οι περισσότερες από αυτές, που κατατάσσονται στην κατηγορία των βιομηχανικά αναπτυσσόμενων χωρών, έκαναν ό,τι ήταν δυνατόν για να πετύχουν την απαλλαγή τους από οποιουσδήποτε δεσμευτικούς όρους της συμφωνίας. "Υστατο" επιχείρημά τους ήταν το γεγονός ότι θέλουν και δικαιούνται μερίδιο στη βιομηχανική ανάπτυξη, προβάλλοντας ιδιαίτερα αυτή την τελευταία ως βασική λύση στο πρόβλημα των εκατομμυρίων ανέργων πολιτών τους. Κατά βούληση, λοιπόν, θα μπορούν οι αναπτυσσόμενες χώρες να "βοηθούν" στην επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Κιότο. Κοντολογίς, όποτε, αν και όταν θελήσουν...

Ωστόσο, οι προβλέψεις των επιστημόνων για τέτοιες χώρες είναι ανησυχητικές. Μέχρι το 2010, οι αναπτυσσόμενες χώρες θα αυξήσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε ποσοστό περίπου 50%! Η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία και η Ινδονησία έχουν αυξήσει τις εκπομπές CO2 πάνω από 20% μόνο στη διάρκεια μιας πενταετίας (1990 - '95). Η Τουρκία, η Κορέα και το Μεξικό αναμένεται να έχουν αυξήσεις στις εκπομπές των αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου στα επίπεδα των χωρών της ΕΕ μέχρι το 2010. Οπως υπογράμμιζε στην ηλεκτρονική έκδοση του βρετανικού περιοδικού "New Scientist" Ευρωπαίος διπλωμάτης, "οι χώρες αυτές σήμερα εφαρμόζουν τις βασικές μεθόδους εκβιομηχάνισης σε τέτοιο βαθμό, ώστε θα χρειαστούν πολλές δεκαετίες για να φέρουν αποτέλεσμα οποιαδήποτε μέτρα περιορισμού των εκπομπών τέτοιων αερίων στην ατμόσφαιρα".

Ομως, αυτό ακριβώς το σημείο της συμφωνίας ("περί ελεύθερης βούλησης των αναπτυσσόμενων χωρών στον περιορισμό των αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου") είναι που αναμένεται να θέσει σε κίνδυνο την υπογραφή της συμφωνίας από την κυβέρνηση του Προέδρου Κλίντον. Γιατί; Επειδή το υπό ρεπουμπλικανική ηγεσία αμερικανικό Κογκρέσο έχει ήδη ξεκαθαρίσει ορθά - κοφτά το γεγονός ότι θα καταψηφίσει τη συμφωνία του Κιότο, επειδή ακριβώς δε δεσμεύει τις αναπτυσσόμενες φτωχές χώρες να πάρουν μέτρα για τη μείωση των επιπέδων διοξειδίου του άνθρακα. Εάν αυτό συμβεί, τότε οι ΗΠΑ, που είναι η πιο ρυπογόνα χώρα του πλανήτη, θα εξαιρεθούν από την εφαρμογή των όρων της συμφωνίας... και τα "γιγάντια βήματα προς τα εμπρός και οι ιστορικές αποφάσεις" του Προέδρου Κλίντον... θα πάνε περίπατο!

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ